Thời gian gần đây, dư luận đặc biệt quan tâm đến dự thảo quy định về việc phạt tiền lên đến 10 triệu đồng đối với phụ huynh gây áp lực học hành quá mức cho con cái. Một bộ phận lớn công chúng bày tỏ sự ủng hộ, xem đây là một bước tiến trong việc bảo vệ trẻ em khỏi gánh nặng học tập. Tuy nhiên, không ít người lại hoài nghi về tính hiệu quả của việc sử dụng biện pháp hành chính để giải quyết một vấn đề có nguồn gốc sâu xa từ văn hóa và cơ chế xã hội.
Thực tế, việc phụ huynh ép con học không đơn thuần là hành vi cá nhân, mà còn là hệ quả của một hệ thống tuyển sinh quá chú trọng vào thành tích và điểm số. Trong bối cảnh tương lai của trẻ gần như hoàn toàn phụ thuộc vào tấm bằng và điểm số học bạ, các bậc cha mẹ cảm thấy buộc phải đẩy con mình vào một cuộc đua không hồi kết, dù chính họ cũng cảm thấy mệt mỏi và lo lắng.
Do đó, nhiều ý kiến cho rằng nếu chỉ tập trung xử phạt hành vi ép con học mà không thay đổi cơ chế tạo ra áp lực đó, quy định này có thể chỉ mang tính hình thức và không giải quyết được tận gốc vấn đề.
Nguồn gốc sâu xa của tình trạng này nằm ở cơ chế tuyển sinh hiện tại và cách xã hội định nghĩa về một người giỏi. Khi bằng cấp và điểm số vẫn là những thước đo quan trọng nhất để mở ra cánh cửa tương lai, cha mẹ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thúc ép con cái học tập liên tục, sợ rằng chỉ cần chậm chân một bước là sẽ bị tụt lại phía sau.
Trong quan niệm của nhiều người, con đường duy nhất dẫn đến một “tương lai tươi sáng” cho trẻ em là đạt điểm cao, vào trường tốt và chọn ngành “hot”. Các yếu tố khác như năng lực thể chất, tinh thần và kỹ năng xã hội – những yếu tố quan trọng để hình thành một con người toàn diện – lại bị xem nhẹ. Điều này khiến nền giáo dục rơi vào vòng luẩn quẩn của học vẹt và thi cử.
Ngược lại, ở nhiều quốc gia, xã hội không quá coi trọng bằng cấp. Giá trị của một cá nhân được đánh giá dựa trên những đóng góp và thành quả mà họ tạo ra cho cộng đồng. Một đầu bếp tài năng, mang lại niềm vui cho thực khách, hoàn toàn có thể được tôn trọng ngang với một chính trị gia hay kỹ sư. Một nghệ sĩ trẻ có giọng hát hay, mang đến niềm vui cho hàng triệu người, có thể được xã hội công nhận hơn cả một người đoạt huy chương Olympic Toán quốc tế, bởi vì tiếng hát ấy tạo ra giá trị lan tỏa thực sự.
Hệ thống giáo dục ở nhiều nước chú trọng vào trải nghiệm sống, năng lực cá nhân và sự phát triển nhân cách. Trẻ em được khuyến khích học cách hợp tác, thảo luận, làm việc nhóm, hiểu rõ giá trị bản thân và tôn trọng người khác. Việc học thêm không phổ biến vì chương trình học chính khóa đã cung cấp đủ thời gian và phương pháp để học sinh phát triển toàn diện. Cha mẹ cũng ít khi ép con học vì họ hiểu rằng thành công không chỉ đến từ trí tuệ mà còn từ sức khỏe, cảm xúc và các kỹ năng sống cần thiết.
Để thoát khỏi “vòng xoáy ép học” hiện nay, cần có sự thay đổi từ gốc rễ, bắt đầu từ cơ chế tuyển sinh và tuyển dụng nhân sự. Tại sao việc xét tuyển vào đại học chỉ dựa vào điểm thi các môn học? Tại sao tiêu chí tuyển dụng công chức, viên chức chỉ xoay quanh bằng cấp mà không đánh giá các yếu tố quan trọng khác như sức khỏe, kỹ năng mềm hay tinh thần trách nhiệm với cộng đồng?
Một giải pháp khả thi là bổ sung các kỹ năng mềm vào thang điểm phụ, bao gồm khả năng thuyết trình, làm việc nhóm, phản biện, giải quyết vấn đề và sáng tạo trong các hoạt động xã hội. Khi đó, phụ huynh sẽ không còn lý do để ép con học theo kiểu “gà chọi”. Trẻ em sẽ được khuyến khích phát triển thể chất, mở rộng giao tiếp, tham gia các hoạt động tập thể và nhận ra rằng con đường dẫn đến thành công không chỉ nằm trên bàn học mà còn ở cách sống và chia sẻ với cộng đồng.
Admin
Nguồn: VnExpress
