Sau khi nhổ sáu chiếc răng sâu, cơn đau dai dẳng vẫn không buông tha, khiến người đàn ông nọ ái ngại việc tái khám nha khoa. Thay vì tìm đến bác sĩ, ông tìm đến các hiệu thuốc tây, coi thuốc giảm đau như “cứu cánh” mỗi khi răng nhức nhối. Ông kể: “Cứ đau là tôi uống, ngày hai ba viên, có khi cả tuần liền, có tháng uống gần hai tuần thuốc.”
Thói quen tưởng chừng vô hại ấy kéo dài hơn hai năm, cho đến khi ông bắt đầu cảm thấy tiểu buốt, lượng nước tiểu ít đi, cơ thể mệt mỏi rã rời. Đến bệnh viện kiểm tra, ông bàng hoàng phát hiện mình đã suy thận mạn giai đoạn cuối. Từ những cơn đau răng tưởng chừng đơn giản, giờ đây, ông phải gắn bó với máy lọc máu đến hết cuộc đời.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Đan Thùy, Trưởng Khoa Nội thận – Lọc máu, Bệnh viện Bình Dân, cho biết việc lạm dụng thuốc giảm đau trong thời gian dài đã gây tổn thương nghiêm trọng cho thận của bệnh nhân, dẫn đến xơ hóa và suy thận không thể phục hồi. Thay vì có cơ hội đảo ngược tình thế như khi suy thận cấp hoặc tổn thương cấp trên nền thận mạn, bệnh nhân giờ đây phải chạy thận định kỳ suốt đời hoặc chờ ghép thận.
Theo bác sĩ Thùy, gần như ngày nào phòng khám cũng tiếp nhận những trường hợp suy thận do lạm dụng thuốc giảm đau, không chỉ ở những người có tiền sử bệnh thận mà còn ở những người trước đây hoàn toàn khỏe mạnh. Nhiều bệnh nhân trẻ tuổi, chỉ vì những cơn đau răng, đau đầu, đau khớp hay đau bụng kinh thông thường, đã tự ý mua thuốc giảm đau tại các hiệu thuốc tây. Có người chỉ uống vài ngày, nhưng cũng có người kéo dài nhiều năm, để rồi khi đến bệnh viện thì thận đã bị tổn thương nghiêm trọng.
Các thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen, diclofenac… là nhóm thuốc phổ biến gây tổn thương thận. Sử dụng kéo dài, chúng làm giảm lưu lượng máu đến thận, gây ra các tổn thương thận cấp hoặc mạn tính, thậm chí hoại tử ống thận, viêm ống thận mô kẽ, hội chứng thận hư hoặc hoại tử nhú thận. Nguy cơ tổn thương thận càng tăng cao ở những người có bệnh nền như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch, xơ gan, hoặc đang sử dụng một số loại thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị tiểu đường, kháng sinh…
Bác sĩ Thùy nhấn mạnh: “Ngay cả người khỏe mạnh, chỉ cần uống thuốc giảm đau vài ngày liên tiếp cũng có thể bị suy thận, đặc biệt nếu cơ thể thiếu nước hoặc sử dụng thuốc với liều lượng cao.” Đa số bệnh nhân chủ quan cho rằng cơn đau của mình chỉ là nhẹ, uống thuốc cho qua, nhưng hậu quả lại vô cùng nặng nề.
Ngoài NSAIDs, một số sản phẩm kết hợp chứa nhiều hoạt chất giảm đau như aspirin, paracetamol, codeine/caffeine hoặc các thuốc có cả paracetamol và NSAID khi sử dụng lâu dài cũng gây độc cho thận. Paracetamol, mặc dù an toàn hơn, nhưng nếu dùng liều cao hoặc quá liều vẫn có thể gây suy thận cấp do hoại tử ống thận.
Một vấn đề đáng lo ngại khác, theo bác sĩ Thùy, là nhiều loại thuốc giảm đau được bí mật thêm vào thực phẩm chức năng, các loại thuốc nam, thuốc bắc, hay thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc được quảng cáo là “thảo dược”, mà người bệnh không hề hay biết. Việc tự ý mua và sử dụng những loại thuốc này trong thời gian dài sẽ tàn phá thận một cách âm thầm.
Bác sĩ khuyến cáo người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ, tuân thủ đúng liều lượng và thời gian quy định, ưu tiên sử dụng trong thời gian ngắn (dưới 5 ngày). Đối với những người có bệnh nền hoặc người lớn tuổi, cần hạn chế sử dụng NSAID và theo dõi chức năng thận trong và sau khi dùng thuốc khoảng 2-3 tuần. Nếu đã bị suy thận mạn, nên lựa chọn các loại thuốc ít ảnh hưởng đến thận hơn như paracetamol, tramadol hoặc nhóm steroid.
Tuyệt đối không dùng chung NSAID với thuốc lợi tiểu, một số kháng sinh mạnh, thuốc điều trị tiểu đường thế hệ mới… Khi có các dấu hiệu như phù, tiểu ít, mệt mỏi, tăng huyết áp, cần nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám và phát hiện sớm các tổn thương thận. Ngoài ra, việc khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt đối với những người mắc tiểu đường, tăng huyết áp, gout, béo phì, hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, là vô cùng quan trọng.
“Thuốc giảm đau chỉ giúp làm mất cảm giác đau tạm thời, nhưng cái giá phải trả khi lạm dụng chúng có thể là cả hai quả thận,” bác sĩ Thùy cảnh báo.
Admin
Nguồn: VnExpress
