Khai khoáng vũ trụ, một lĩnh vực đầy hứa hẹn nhưng cũng không ít thách thức, đang thu hút sự quan tâm của nhiều công ty tư nhân. Mục tiêu chính của hoạt động này là khai thác các nguồn tài nguyên quý giá từ các tiểu hành tinh, Mặt Trăng, bao gồm kim loại, chất dễ bay hơi và đồng vị đặc biệt.
Trong số các công ty tiên phong, AstroForge, được thành lập vào năm 2022, nổi lên như một trong những doanh nghiệp tư nhân hàng đầu. Sau thử nghiệm thành công hệ thống tinh chế trên quỹ đạo thông qua nhiệm vụ Brokkr-1 năm 2023, AstroForge tiếp tục thực hiện các bước tiến quan trọng. Dù tàu vũ trụ Odin của họ, phóng vào tháng 2/2025, gặp trục trặc trong việc liên lạc và điều chỉnh hướng, khiến nó không thể bay qua tiểu hành tinh 2022 OB5 như kế hoạch, AstroForge vẫn coi đây là một bài học kinh nghiệm quý báu. Công ty đang lên kế hoạch cho nhiệm vụ Vestri vào năm 2026, tập trung vào việc tinh chỉnh các phương pháp khai thác.
Cùng với AstroForge, TransAstra, một công ty có trụ sở tại Los Angeles, cũng đang tích cực nâng cấp quy trình khai khoáng quang học và hệ thống vận chuyển trên quỹ đạo. Mục tiêu của TransAstra là khai thác bền vững và vận chuyển vật liệu từ các tiểu hành tinh. Một công ty khác, OffWorld, đặt tại Pasadena, California, đang phát triển một đội robot công nghiệp tự động có khả năng khai thác tài nguyên ngoài Trái Đất, từ Mặt Trăng đến các tiểu hành tinh.
Các nguồn tài nguyên được nhắm đến trong khai khoáng vũ trụ bao gồm kim loại, đặc biệt là nhóm bạch kim (PGM), vốn rất có giá trị. Nhiều tiểu hành tinh có thể chứa các mỏ sắt, nickel, bạch kim, palladium, rhodium và iridium. Đây là những kim loại quý hiếm và đắt đỏ trên Trái Đất, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất bộ lọc không khí, thiết bị điện tử và công nghệ năng lượng sạch. Theo MIT, một số tiểu hành tinh có thể chứa mật độ kim loại cao hơn nhiều so với các mỏ quặng giàu nhất trên Trái Đất, đủ sức thay đổi chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngoài kim loại, các đồng vị đặc biệt như helium-3, chủ yếu được tìm thấy trên Mặt Trăng, cũng là một mục tiêu quan trọng. Bề mặt Mặt Trăng đã hấp thụ helium-3 từ gió mặt trời trong hàng tỷ năm. Nếu phản ứng nhiệt hạch sử dụng helium-3 trở thành hiện thực, nó có thể cung cấp một nguồn năng lượng sạch, an toàn và gần như vô hạn so với các phương pháp hiện tại.
Tuy nhiên, khai khoáng vũ trụ đối mặt với những thách thức không nhỏ. Hiệu quả là một trong những trở ngại lớn nhất, cả về mặt kinh tế lẫn kỹ thuật. Các nhiệm vụ cần khai thác, xử lý và vận chuyển đủ vật liệu để bù đắp chi phí khổng lồ. Nghiên cứu cho thấy việc đưa kim loại về Trái Đất vẫn chưa khả thi về mặt kinh tế nếu không có những tiến bộ đáng kể trong việc tái sử dụng tàu vũ trụ và tự động hóa. Để minh họa, nhiệm vụ OSIRIS-REx của NASA chỉ thu về 121 gram vật liệu tiểu hành tinh với chi phí hơn một tỷ đô la.
Thách thức về vận hành cũng rất đáng kể. Khai thác vật liệu trong môi trường vi trọng lực đòi hỏi các hệ thống neo đậu, kiểm soát bụi và công cụ cơ khí phải hoạt động hiệu quả trong điều kiện gần như không có ma sát hoặc lực cản từ khí quyển. Thất bại gần đây của các nhiệm vụ tư nhân quy mô nhỏ, như tàu vũ trụ Odin của AstroForge, cho thấy rằng ngay cả những hoạt động được lên kế hoạch cẩn thận nhất cũng có thể gặp rủi ro.
Mặc dù có tiềm năng lớn, các chuyên gia ước tính rằng khai khoáng vũ trụ sẽ cần ít nhất hai đến ba thập kỷ nữa để trở nên khả thi về mặt thương mại.
Admin
Nguồn: VnExpress
