Chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa, quy định bắt buộc về việc sử dụng thiết bị an toàn phù hợp với độ tuổi và chiều cao của trẻ em trên ô tô sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 1/1/2026, theo Luật Trật tự an toàn giao thông. Điều này đã thúc đẩy nhiều chủ xe tìm kiếm các loại thiết bị an toàn, đặc biệt là ghế trẻ em. Theo quy định, trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 1,35 m không được phép ngồi ở hàng ghế trước và phải được trang bị ghế hoặc đệm an toàn riêng khi ngồi ở hàng ghế sau. Vi phạm quy định này có thể dẫn đến mức phạt từ 800.000 đến 1.000.000 đồng đối với người điều khiển phương tiện.
Thực tế hiện nay cho thấy, việc chở trẻ em trên ô tô vẫn còn nhiều bất cập và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Tình trạng trẻ ngồi tự do trên ghế, trong lòng người lớn, hoặc thậm chí nằm trên ghế khi xe đang di chuyển vẫn diễn ra khá phổ biến. Trong trường hợp phanh gấp, ngay cả một va chạm nhẹ cũng có thể khiến trẻ bị hất về phía trước với một lực rất lớn, gây ra những chấn thương nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Bên cạnh đó, dây an toàn trên ô tô thường được thiết kế cho người lớn với chiều cao trên 1,4 m. Do đó, khi sử dụng cho trẻ nhỏ, dây an toàn có thể vắt ngang cổ và bụng, làm tăng nguy cơ chấn thương nghiêm trọng nếu xảy ra va chạm.
Chính vì những lý do trên, thiết bị an toàn cho trẻ em trở thành một yếu tố không thể thiếu trên xe hơi. Theo ước tính của Cơ quan An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NHTSA), việc sử dụng ghế trẻ em đúng cách có thể giảm tới 71% nguy cơ tử vong cho trẻ sơ sinh và 54% cho trẻ từ 1-4 tuổi khi ngồi trên ô tô.
Ngoài ghế trẻ em, thị trường hiện nay còn cung cấp nhiều lựa chọn “thiết bị an toàn” khác cho trẻ em như nôi và đệm nâng chiều cao, tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ.
Nôi trẻ em lắp ngược chiều: Đây là loại ghế quan trọng hàng đầu dành cho trẻ sơ sinh đến khoảng 12-24 tháng tuổi. Nôi cho trẻ sơ sinh phải được lắp đặt ngược chiều với hướng di chuyển của xe, vì đây là tư thế an toàn nhất trong mọi tình huống va chạm. Khi xe dừng đột ngột, lực tác động sẽ được phân tán đều dọc theo lưng ghế thay vì dồn vào cổ và đầu, là những bộ phận dễ bị tổn thương nhất của trẻ sơ sinh. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ sơ sinh ngồi ngược chiều và sử dụng dây đai an toàn 5 điểm sẽ giảm đáng kể nguy cơ chấn thương vùng đầu và cột sống so với việc ngồi ghế quay xuôi. NHTSA khuyến cáo các bậc phụ huynh nên cho trẻ ngồi ngược chiều càng lâu càng tốt, cho đến khi trẻ vượt quá giới hạn cân nặng hoặc chiều cao theo quy định của nhà sản xuất, bởi sự khác biệt về mức độ an toàn giữa hai tư thế là rất lớn.
Ghế trẻ em lắp xuôi chiều: Khi trẻ đã vượt quá giới hạn chiều cao và cân nặng cho phép của nôi lắp ngược, phụ huynh có thể chuyển sang sử dụng ghế trẻ em lắp xuôi chiều, với nhiều kích cỡ phù hợp cho trẻ từ 2-6 tuổi. Loại ghế này cũng được trang bị dây đai an toàn 5 điểm, ôm chặt vai, ngực và hông, cùng với dây cố định phía trên (top tether) và điểm cố định vào ghế, giúp ghế gắn chặt vào thân xe, hạn chế bị bật ra khi va chạm. Việc sử dụng dây đai 5 điểm quan trọng hơn nhiều so với dây an toàn của xe, vì nó được thiết kế để phân tán lực đều lên cơ thể trẻ, tránh dồn lực vào vùng bụng hoặc ngực. Trẻ em nên sử dụng ghế này cho đến khi đạt đến giới hạn cân nặng hoặc chiều cao mà nhà sản xuất quy định, thường là khoảng 18-29 kg. Khi vượt quá giới hạn này, trẻ đã đủ lớn để chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
Ghế đôn nâng chiều cao: Sau khi vượt qua giới hạn của ghế trẻ em lắp xuôi, trẻ sẽ chuyển sang sử dụng ghế đôn nâng (booster seat). Đây là thiết bị dành cho trẻ từ 6-10 tuổi, có cân nặng từ 18-36 kg và chiều cao từ 100-135 cm. Ghế đôn nâng không có dây đai riêng mà sử dụng dây an toàn của xe. Chức năng của ghế là nâng chiều cao của trẻ để dây an toàn của xe nằm đúng vị trí: dây vai vắt qua phần giữa vai và ngực, còn dây ngang ôm sát đùi, không vắt ngang qua bụng. Nếu dây an toàn đi sai vị trí, nguy cơ chấn thương bụng và xương sườn sẽ tăng lên đáng kể khi xảy ra va chạm. Có hai loại ghế đôn phổ biến, bao gồm loại có lưng tựa (high-back booster), giúp bảo vệ thêm phần đầu và vai, và loại không lưng (backless booster), nhỏ gọn hơn và dễ mang theo. Dù sử dụng loại nào, NHTSA khuyến cáo tất cả trẻ em dưới 13 tuổi vẫn nên ngồi ở hàng ghế sau, nơi được đánh giá là an toàn hơn so với ghế trước nếu xảy ra va chạm, đặc biệt khi túi khí phía trước bung ra. Trẻ chỉ nên ngừng sử dụng ghế đôn và ngồi dây an toàn của người lớn khi đạt chiều cao trên 140-145 cm. Khi ngồi, đầu gối phải cong tự nhiên qua mép ghế, dây vai nằm giữa ngực và dây ngang ôm đùi. Nếu không đáp ứng được những điều này, trẻ vẫn cần ghế đôn để đảm bảo an toàn.
Các lưu ý khi sử dụng ghế trẻ em: Thị trường hiện nay cung cấp rất nhiều loại ghế an toàn cho trẻ em, từ những dòng chuyên biệt đến các mẫu đa năng có thể điều chỉnh theo độ tuổi. Một số sản phẩm được gọi là ghế “tất cả trong một” (all-in-one car seat), có thể sử dụng từ giai đoạn sơ sinh đến khi trẻ lớn. Các loại ghế này cho phép tháo hoặc thêm các tấm đệm lót để phù hợp với từng độ tuổi và vóc dáng của trẻ, từ nôi quay ngược đến ghế quay xuôi và cả ghế đôn nâng. Tuy nhiên, cũng có nhiều loại ghế chỉ được thiết kế cho một giai đoạn phát triển nhất định. Vì vậy, phụ huynh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi lắp đặt và sử dụng, để nắm rõ giới hạn cân nặng, chiều cao và tư thế lắp đặt đúng của từng loại ghế.
Ngoài việc chọn ghế đúng lứa tuổi, điều quan trọng là phải đảm bảo xe có hệ thống cố định ghế an toàn, như ISOFIX (chuẩn châu Âu) hoặc LATCH (chuẩn Mỹ). Đây là các chốt cứng gắn liền vào khung xe, giúp ghế được cố định chắc chắn, không bị xê dịch khi phanh gấp hay va chạm. Với những xe không có sẵn hệ thống này, tài xế vẫn có thể cố định ghế bằng dây an toàn, nhưng cần siết chặt đúng cách và kiểm tra thường xuyên.
Cuối cùng, dù là loại ghế nào, phụ huynh phải tuyệt đối tuân thủ giới hạn cân nặng và chiều cao khuyến cáo của nhà sản xuất. Việc sử dụng ghế vượt quá giới hạn này không chỉ làm giảm hiệu quả bảo vệ mà còn có thể khiến dây đai hoặc khung ghế mất tác dụng bảo vệ khi xảy ra va chạm. Một chiếc ghế trẻ em chỉ phát huy tác dụng bảo vệ khi được sử dụng đúng cách và phù hợp với giai đoạn phát triển của trẻ.
Admin
Nguồn: VnExpress
