Hành trình điều trị trầm cảm bằng thuốc có thể không dễ dàng, đặc biệt là trong những tuần đầu tiên. Nhiều bệnh nhân đã chia sẻ về những trải nghiệm khó khăn, thậm chí đáng sợ, khi cơ thể bắt đầu thích ứng với thuốc.
Phong, một người đàn ông ở Hà Nội, bắt đầu dùng thuốc điều trị trầm cảm vào tháng 10 sau gần nửa năm sống chung với tình trạng kiệt sức, mất ngủ và những cơn khóc không kiểm soát. Dù được bác sĩ cảnh báo về thời gian thuốc phát huy tác dụng, anh không ngờ những ngày đầu lại tồi tệ đến vậy. Chỉ sau hai ngày, anh cảm thấy não mình như bị điện giật liên tục, kèm theo tiếng ù tai mỗi khi nhắm mắt. Ban đêm, tim anh đập nhanh, người run lẩy bẩy và những cơn ác mộng bủa vây.
Tương tự, Liên, 29 tuổi, cũng trải qua cảm giác “cái chết cận kề” sau liều thuốc đầu tiên. Chị nằm liệt giường suốt 20 tiếng, hoảng loạn, đầu óc quay cuồng và chân tay bủn rủn. Quá sợ hãi, chị tự ý ngưng thuốc, một hành động phổ biến nhưng lại đẩy chị vào tình trạng tồi tệ hơn, buộc phải nhập viện trong tình trạng nặng hơn.
Bà Nguyễn Thị Hương Lan, Trưởng phòng Tâm lý viện đào tạo BHIU, Đại học Quốc tế Bắc Hà, cho biết hiện tượng này không hiếm gặp. Nhiều bệnh nhân vì hoảng sợ và thiếu kiên nhẫn đã tự ý ngưng thuốc, khiến bệnh tình trầm trọng hơn và gây khó khăn cho việc điều trị sau này. Một nghiên cứu trên tạp chí Journal of Clinical Psychiatry cho thấy 30-35% bệnh nhân ngừng thuốc trong hai tuần đầu vì lo ngại tác dụng phụ, làm tăng nguy cơ tái phát bệnh.
Vậy tại sao lại có những cảm giác “như địa ngục” này? Các loại thuốc chống trầm cảm phổ biến như SSRI và SNRI hoạt động bằng cách điều chỉnh nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và norepinephrine, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa tâm trạng. Tuy nhiên, não bộ cần thời gian để thích nghi với sự thay đổi đột ngột này, dẫn đến các phản ứng mạnh và khó chịu trong giai đoạn đầu.
Một trong những tác dụng phụ điển hình là cảm giác “điện giật trong đầu” (brain zaps), được mô tả như một tia sét nhỏ thoáng qua. Các triệu chứng khác như khó thở, tim đập nhanh, hồi hộp là do thuốc kích thích tạm thời hệ thần kinh giao cảm. Đáng chú ý, thuốc chống trầm cảm đôi khi còn làm tăng sự lo âu trong tuần đầu tiên. Tuy nhiên, hầu hết các tác dụng phụ này sẽ đạt đỉnh trong 1-2 tuần rồi giảm dần, trong khi tác dụng điều trị thật sự chỉ xuất hiện sau khoảng 3-6 tuần.
Việc bỏ thuốc đột ngột cũng rất nguy hiểm. Khi đó, não bộ sẽ rơi vào trạng thái mất cân bằng, gây ra hội chứng ngưng thuốc với các biểu hiện như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, khiến người bệnh càng tin rằng thuốc đang “phá hủy” cơ thể.
Trầm cảm là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tự sát theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tại Việt Nam, ước tính có gần 6 triệu người mắc các chứng trầm cảm và rối loạn lo âu vào năm 2022. Tuy nhiên, có hy vọng cho những người bệnh này. Thống kê từ Archives of General Psychiatry cho thấy 60-70% bệnh nhân trầm cảm có sự cải thiện rõ rệt sau 6-8 tuần kết hợp điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý.
Bác sĩ Trần Thị Hồng Thu, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, nhấn mạnh rằng những cảm giác tồi tệ ban đầu không có nghĩa là thuốc đang làm bạn tệ hơn. Ngược lại, đó là dấu hiệu cho thấy não bộ đang bắt đầu quá trình thay đổi để tái lập cân bằng. Bà khuyên bệnh nhân nên coi giai đoạn này như một cơn bão cần vượt qua để đến được với bầu trời quang đãng.
Các chuyên gia khuyến cáo bệnh nhân nên trao đổi ngay với bác sĩ về các tác dụng phụ để được hỗ trợ, chẳng hạn như bắt đầu với liều thấp hoặc dùng thêm thuốc hỗ trợ tạm thời. Bên cạnh đó, thuốc chỉ là một phần của quá trình điều trị. Việc kết hợp với trị liệu tâm lý, một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên là những yếu tố quan trọng để vượt qua giai đoạn khó khăn và tiến tới hồi phục.
Admin
Nguồn: VnExpress
