Tại diễn đàn gần đây về vai trò của nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trong phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng nông thôn văn minh, ông Vũ Minh Việt, Phó tổng biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường, nhấn mạnh tầm quan trọng của nước sạch. Theo ông, nước sạch không chỉ đáp ứng nhu cầu thiết yếu mà còn là yếu tố then chốt để đảm bảo sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống ở nông thôn và tạo môi trường an toàn cho sản xuất nông nghiệp. Trong bối cảnh kinh tế xanh, sạch, tuần hoàn và thích ứng với biến đổi khí hậu, việc đảm bảo nguồn nước an toàn cho người dân nông thôn càng trở nên cấp bách.
Theo Bộ tiêu chí quốc gia giai đoạn 2021-2025, để đạt chuẩn nông thôn mới, ít nhất 65% hộ dân phải sử dụng nước sạch theo quy chuẩn. Đối với xã nông thôn mới nâng cao, tỷ lệ này phải đạt từ 80% trở lên. Đây là tiêu chí nền tảng, có tác động trực tiếp đến sức khỏe, sinh kế và sự phát triển bền vững của cộng đồng.
Ông Giáp Mai Thùy, Phó Trưởng phòng Quản lý Nước sạch nông thôn, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết công tác cấp nước sạch nông thôn đã đóng góp đáng kể vào việc đạt được các chỉ tiêu trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Đến nay, khoảng 68% hộ dân nông thôn trên cả nước đã được sử dụng nước đạt quy chuẩn, trong đó 60% được cấp từ các công trình tập trung và 8% từ hệ thống cấp nước hộ gia đình. So với giai đoạn trước, tỷ lệ này đã tăng đáng kể, cho thấy những nỗ lực lớn của các địa phương và ngành nông nghiệp trong việc mở rộng mạng lưới cấp nước.
Công tác chuyển đổi số cũng đang được đẩy mạnh trong quản lý cấp nước nông thôn. Ông Giáp Mai Thùy cho biết, các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp công nghệ như hệ thống giám sát chất lượng nước trực tuyến, ứng dụng bể lọc tiếp xúc sinh học để xử lý nguồn nước nhiễm hữu cơ và amoni, sử dụng vật liệu lọc đa tầng và năng lượng tái tạo trong vận hành. Các công nghệ này không chỉ nâng cao chất lượng nước mà còn giúp tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành, phù hợp với điều kiện vùng sâu, vùng xa, nơi nguồn nước mặt và nước ngầm thường ô nhiễm hoặc khan hiếm.
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, thách thức lớn nhất hiện nay là nguồn vốn. Trong giai đoạn 2020-2024, tổng vốn đầu tư cho cấp nước sạch nông thôn mới đạt khoảng 13.400 tỷ đồng, trong khi nhu cầu cho giai đoạn 2021-2025 lên tới 29.200 tỷ đồng, thiếu hụt gần 16.000 tỷ đồng. Sự thiếu hụt này khiến nhiều công trình cấp nước bị xuống cấp, chưa được mở rộng kịp thời để đáp ứng nhu cầu thực tế. Một số địa phương chưa có hệ thống cấp nước tập trung, người dân vẫn phải sử dụng nước giếng khoan, nước mưa hoặc nước suối, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm và mất an toàn.
Để nâng cao hiệu quả đầu tư, ông Giáp Mai Thùy đề xuất cần hoàn thiện cơ chế, chính sách và ưu tiên đầu tư xây dựng các công trình cấp nước quy mô lớn, hiện đại, đặc biệt ở các khu vực khan hiếm nước, vùng hạn hán, miền núi và hải đảo.
Ở cấp địa phương, việc hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý cấp nước nông thôn theo mô hình chính quyền hai cấp là cần thiết để thống nhất đầu mối, đảm bảo vận hành bền vững. Đồng thời, cần rà soát, điều chỉnh giá nước phù hợp với chi phí thực tế, khuyến khích xã hội hóa đầu tư và duy trì chất lượng dịch vụ.
Bên cạnh đó, việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân áp dụng các giải pháp thu và trữ nước an toàn tại hộ gia đình cũng rất quan trọng, giúp giảm áp lực cho hệ thống cấp nước tập trung, đặc biệt là trong mùa khô hoặc thời điểm khan hiếm nước.
Nước sạch không chỉ là một tiêu chí kỹ thuật trong bộ tiêu chí nông thôn mới, mà còn là biểu tượng của chất lượng sống và văn minh nông thôn. Khi người dân được tiếp cận nguồn nước an toàn, họ có thể yên tâm phát triển kinh tế, chăm lo sức khỏe và bảo vệ môi trường sống.
Các chuyên gia tại diễn đàn nhấn mạnh, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu phát triển nông nghiệp xanh – tuần hoàn, việc đầu tư cho nước sạch nông thôn không chỉ mang ý nghĩa phúc lợi xã hội mà còn là đòn bẩy cho sự phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn kiểu mẫu trên cả nước.
Admin
Nguồn: VnExpress
