Chính phủ Mỹ đã phải đối mặt với nguy cơ đóng cửa từ ngày 1/10 khi Quốc hội không thể thống nhất về dự luật ngân sách mới. Hạ viện, do đảng Cộng hòa kiểm soát, đã thông qua dự luật cấp ngân sách, nhưng Thượng viện đã bác bỏ nó trong 14 lần bỏ phiếu do sự phản đối liên tục từ phe Dân chủ.
Ngay từ đầu cuộc khủng hoảng, một nhóm nhỏ các thượng nghị sĩ ôn hòa đã tìm kiếm giải pháp, trong khi các lãnh đạo hai đảng từ chối hợp tác do bất đồng về Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA), hay còn gọi là Obamacare. Đảng Dân chủ muốn gia hạn Obamacare trong dự luật ngân sách, trong khi đảng Cộng hòa kiên quyết phản đối và muốn bãi bỏ khoản trợ cấp này.
Khi chính phủ đóng cửa kéo dài hơn một tháng, những nỗ lực đàm phán đã được thúc đẩy. Tình hình trở nên nghiêm trọng khi hàng triệu nhân viên liên bang không được trả lương, chương trình tem phiếu thực phẩm (SNAP) đối mặt với nguy cơ tạm ngừng do thiếu ngân sách, và nhiều sân bay phải cắt giảm chuyến bay vì thiếu kiểm soát viên không lưu.
Ngày 30/10, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Katie Britt, thành viên Ủy ban Phân bổ Ngân sách, cho biết bà đã liên lạc với lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer, thuộc đảng Dân chủ, để “đặt nền móng” cho việc phân bổ một gói ngân sách tạm thời, nhằm mở cửa lại chính phủ. Tuy nhiên, nỗ lực ban đầu này không thành công do chưa giải quyết được những lo ngại của phe Dân chủ về Obamacare.
Những nét chính của thỏa thuận bắt đầu hình thành trong tuần đầu tiên của tháng 11. Các thượng nghị sĩ Cộng hòa muốn có sự ủng hộ của đảng Dân chủ đối với dự luật ngân sách. Đổi lại, họ hứa sẽ tổ chức bỏ phiếu gia hạn Obamacare sau khi chính phủ mở cửa trở lại.
Ngày 4/11, bà Britt thông báo đã gọi điện cho các đối tác về gói ngân sách, bày tỏ hy vọng nó có thể giúp tháo gỡ bế tắc. Đảng Dân chủ đã chấp nhận tham gia các cuộc đàm phán bí mật về thỏa thuận này.
Tuy nhiên, bế tắc vẫn tiếp diễn khi các ứng viên Dân chủ giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử địa phương gần đây. Điều này khiến phe cứng rắn trong đảng Dân chủ thêm tự tin và quyết tâm đối đầu hơn, đặc biệt khi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, thuộc đảng Cộng hòa, tuyên bố sẽ không cam kết tổ chức bỏ phiếu về Obamacare.
Áp lực ngày càng gia tăng lên các thượng nghị sĩ khi chính phủ đóng cửa kéo dài gây ra những thiệt hại nghiêm trọng. Ngày 7/11, đảng Dân chủ tại Thượng viện đề nghị đảng Cộng hòa chấm dứt đóng cửa chính phủ để đổi lấy việc gia hạn Obamacare thêm một năm.
Tuy nhiên, đảng Cộng hòa bác bỏ đề nghị này, cho rằng nó “không thể chấp nhận được”. Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune nhắc lại rằng cuộc đàm phán về bảo hiểm y tế chỉ có thể diễn ra sau khi chính phủ mở cửa trở lại.
Cùng ngày, một nhóm thượng nghị sĩ Dân chủ ôn hòa và độc lập, gồm Angus King, Jeanne Shaheen và Maggie Hassan, đã âm thầm đến văn phòng của ông Thune để đàm phán về một giải pháp mở cửa chính phủ. Phía đảng Cộng hòa có ông Thune và thượng nghị sĩ John Hoeven, thành viên cấp cao Ủy ban Phân bổ Ngân sách.
Thượng nghị sĩ King nhấn mạnh: “Nếu một chiến thuật không hiệu quả và không có triển vọng thành công, hãy thay đổi và đừng để nhiều người khác phải chịu đựng tổn hại chỉ để đạt một mục tiêu vốn không thể đạt được”.
Trong quá trình đàm phán, đảng Dân chủ lo ngại về việc không nhận được bất kỳ đảm bảo nào về việc gia hạn ACA. Tuy nhiên, nhóm nghị sĩ Dân chủ ôn hòa sẵn sàng bỏ qua sự đảm bảo đó để thông qua dự luật mở cửa chính phủ trong các cuộc đàm phán với ông Thune.
Thượng nghị sĩ Thune đề nghị tổ chức bỏ phiếu gia hạn vào giữa tháng 12, nhưng không hứa hẹn về kết quả. Mặc dù vậy, bà Shaheen tin rằng cuộc gặp trực tiếp với ông Thune đã giúp bà tin rằng ông sẽ giữ lời.
Ông Schumer thường xuyên được cập nhật về các cuộc thảo luận giữa nhóm nghị sĩ Dân chủ ôn hòa và đảng Cộng hòa. Ngoài Hoeven, họ còn làm việc với thượng nghị sĩ Susan Collins, chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách, và thượng nghị sĩ Katie Britt. Họ tin rằng ông Schumer sẽ giúp thu hút thêm nhiều nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ thỏa thuận nếu chính ông cũng đồng ý.
Ngày 9/11, ông Schumer tuyên bố không thể bỏ phiếu cho một thỏa thuận không giải quyết cuộc khủng hoảng chăm sóc sức khỏe. Điều này khiến tình hình trở nên khó khăn hơn, khi mới chỉ có 7 thượng nghị sĩ Dân chủ đồng ý với thỏa thuận mới, gồm Shaheen, Hassan, King, Jacky Rosen, Catherine Cortez Masto và John Fetterman.
Đảng Cộng hòa cần ít nhất 8 phiếu ủng hộ từ phe Dân chủ để dự luật ngân sách được thông qua tại Thượng viện. Trong bối cảnh đó, lá phiếu của thượng nghị sĩ Dân chủ Tim Kaine, đại diện bang Virginia, trở thành chìa khóa cho thỏa thuận.
Vài tuần trước, ông Kaine đã kín đáo nêu điều kiện để bỏ phiếu chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa, đó là một lệnh ngừng sa thải công chức.
Ông đã nói với lãnh đạo phe Cộng hòa John Thune rằng bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải có điều khoản hủy bỏ các quyết định sa thải mà Tổng thống Donald Trump đã thực hiện kể từ khi chính phủ đóng cửa, đồng thời bảo vệ các công chức khỏi nguy cơ bị sa thải trong tương lai, bởi họ chiếm một phần đáng kể trong nhóm cử tri của Kaine.
Để thuyết phục ông Kaine, bà Britt cho biết đã làm việc với Nhà Trắng và lãnh đạo đảng Cộng hòa để đảo ngược quyết định sa thải công chức liên bang trong thời gian chính phủ đóng cửa và cho đến cuối tháng 1.
Ông Kaine cho hay các thành viên Cộng hòa ban đầu phản đối yêu cầu của ông, nhưng “họ rất cần lá phiếu của tôi”. Hai bên đạt được thỏa thuận vào khoảng 17h45 ngày 9/11, vài giờ trước khi Thượng viện bỏ phiếu về dự luật ngân sách.
Sau khi ông Kaine đồng ý ủng hộ, Thượng viện đã thông qua dự luật ngân sách với số phiếu 60-40. Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát cũng đã thông qua dự luật với tỷ lệ 222 phiếu thuận và 209 phiếu chống vào ngày 12/11.
Dự luật cung cấp gói ngân sách bảo đảm chi tiêu cho quốc phòng, phúc lợi cho cựu chiến binh, các chương trình của Bộ Nông nghiệp và kinh phí vận hành quốc hội đến giữa năm sau, trong khi phần còn lại của chính phủ được duy trì hoạt động đến hết ngày 30/1/2026.
Tổng thống Trump đã ký ban hành luật vào tối ngày 12/11, chính thức chấm dứt đợt đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
