Nhổ tóc bệnh lý, hay còn gọi là Trichotillomania, là một rối loạn tâm thần thuộc nhóm ám ảnh cưỡng chế, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người bệnh. Theo BSCKII. Bùi Văn Lợi, chuyên gia từ Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, đặc trưng của rối loạn này là hành vi nhổ tóc lặp đi lặp lại một cách mất kiểm soát, dẫn đến tình trạng rụng tóc, hói đầu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ.
Trước khi thực hiện hành vi nhổ tóc, người bệnh thường cảm thấy căng thẳng, bức bối. Sau khi nhổ, họ có thể trải qua cảm giác thoải mái tạm thời. Tuy nhiên, cảm giác này nhanh chóng nhường chỗ cho sự tội lỗi, xấu hổ và lo âu, khiến người bệnh rơi vào một vòng xoắn bệnh lý luẩn quẩn.
Dấu hiệu nhận biết đặc trưng của bệnh là các mảng rụng tóc không đều, với những sợi tóc ngắn dài xen kẽ nhau. Vùng da đầu thường trơn nhẵn, không có sẹo. Người bệnh có thể có những hành vi như soi gương để chọn tóc đặc biệt để nhổ, thậm chí ăn tóc. Bệnh thường bắt đầu ở tuổi vị thành niên, khoảng 12-13 tuổi. Ước tính, tỷ lệ mắc bệnh trong dân số là từ 0,6% đến 3,6%, và nữ giới có xu hướng mắc bệnh nhiều hơn nam giới.
Những người có tiền sử mắc các rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế hoặc tăng động giảm chú ý (ADHD) có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Bên cạnh đó, các yếu tố như căng thẳng trong học tập, mâu thuẫn gia đình, hoặc các sang chấn tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Nguyên nhân của bệnh có liên quan đến sự rối loạn hoạt động của não bộ, đặc biệt là sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh như Serotonin, Dopamine, Glutamate, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát các xung động. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra những bất thường ở các vùng não như tiểu não, nhân bèo và vòng vỏ não – thể vân – đồi thị. Về mặt tâm lý, hành vi nhổ tóc thường là một phản ứng để giải tỏa căng thẳng, lo âu hoặc các cảm xúc tiêu cực khác.
Nếu không được can thiệp điều trị, hành vi nhổ tóc có thể trở thành mãn tính, khiến người bệnh ngày càng mất kiểm soát và phụ thuộc vào hành vi này. Các biến chứng thường gặp bao gồm nhiễm trùng da đầu, rụng tóc vĩnh viễn và các rối loạn tâm lý như trầm cảm, tự ti, và cô lập xã hội. Đặc biệt, thói quen ăn tóc có thể dẫn đến tích tụ tóc trong dạ dày, hình thành búi tóc lớn gây tắc ruột, thậm chí phải phẫu thuật cấp cứu.
Mặc dù việc phòng ngừa hoàn toàn là khó khăn, nhưng việc nhận biết sớm các dấu hiệu căng thẳng, rối loạn hành vi và tăng cường hỗ trợ tâm lý có thể giúp người bệnh được điều trị hiệu quả và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Người có dấu hiệu nghi ngờ nên đến khám tại các chuyên khoa tâm thần. Do biểu hiện ban đầu thường là rụng tóc, nhiều bệnh nhân tìm đến bác sĩ da liễu. Trong những trường hợp này, sự phối hợp giữa hai chuyên khoa Tâm thần và Da liễu là rất quan trọng để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh.
Việc điều trị bệnh cần kết hợp giữa các phương pháp tâm lý và y học. Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) và Huấn luyện đảo ngược thói quen (HRT) là những phương pháp hiệu quả hàng đầu, giúp người bệnh nhận diện, kiểm soát và thay đổi hành vi nhổ tóc. Một số loại thuốc điều chỉnh chất dẫn truyền thần kinh như N-acetylcysteine (NAC) hoặc Memantine cũng đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị bệnh.
Ngoài ra, các liệu pháp tâm lý khác như Liệu pháp chấp nhận và cam kết (ACT), Hành vi biện chứng (DBT) có thể giúp người bệnh quản lý cảm xúc tốt hơn. Kích thích từ xuyên sọ (TMS), một kỹ thuật điều biến não không xâm lấn, cũng đang được nghiên cứu và cho thấy những kết quả đầy hứa hẹn.
Gần đây, các thiết bị đeo tay điện tử có khả năng phát hiện và cảnh báo hành vi nhổ tóc cũng được xem là một công cụ hỗ trợ hữu ích. Trong trường hợp có tổn thương da đầu, người bệnh cần được phối hợp điều trị da liễu song song.
Bác sĩ Lợi nhấn mạnh: “Nhổ tóc bệnh lý không chỉ là một thói quen xấu, mà là một rối loạn tâm thần cần được điều trị một cách nghiêm túc. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng hướng và sự đồng hành của gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phục hồi của người bệnh.”
Admin
Nguồn: VnExpress
