Dự án Luật An ninh mạng sửa đổi đang được Quốc hội thảo luận và dự kiến thông qua trong kỳ họp này, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng tại Việt Nam. Sự ra đời của dự luật này được kỳ vọng sẽ đáp ứng những thách thức mới do sự phát triển nhanh chóng của không gian mạng đặt ra.
Internet chính thức có mặt tại Việt Nam từ ngày 19/11/1997. Sau 28 năm, bên cạnh những lợi ích to lớn, không gian mạng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia. Các hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng, đánh cắp dữ liệu cá nhân diễn biến phức tạp, cùng với đó là sự gia tăng của tội phạm công nghệ cao với phương thức ngày càng tinh vi.
Hiện nay, việc quản lý không gian mạng đang được điều chỉnh bởi hai luật là Luật An toàn thông tin mạng (có hiệu lực 10 năm) và Luật An ninh mạng (có hiệu lực 7 năm). Trong bối cảnh đó, việc Bộ Công an tiếp nhận 5 nhóm nhiệm vụ quản lý nhà nước về an toàn thông tin mạng từ các bộ, ngành khác từ ngày 1/3/2025 đặt ra yêu cầu cấp thiết về một đạo luật thống nhất và hiệu quả hơn.
Dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi (phiên bản 2025) đã hợp nhất hai luật hiện hành thành một, với Bộ Công an được đề xuất là cơ quan đầu mối giúp Chính phủ quản lý nhà nước về an ninh mạng. Dự thảo bao gồm 9 chương và 58 điều, kế thừa và hợp nhất các điều khoản từ hai luật hiện hành.
Theo Điều 50 của dự thảo, Bộ Công an sẽ chịu trách nhiệm bảo đảm an ninh thông tin, an ninh dữ liệu trên không gian mạng; xây dựng cơ chế quản lý định danh địa chỉ Internet (IP), xác thực thông tin đăng ký tài khoản số; đồng thời cảnh báo và chia sẻ thông tin về các nguy cơ đe dọa an ninh mạng.
Bộ Công an cũng có quyền yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng gỡ bỏ các thông tin vi phạm pháp luật về an ninh mạng trên hệ thống mà họ quản lý trực tiếp.
Địa chỉ IP, tương tự như “địa chỉ địa lý” trên không gian mạng, cho phép các thiết bị điện tử nhận diện, liên lạc và trao đổi dữ liệu. Thông tin từ IP giúp cơ quan chức năng xác định địa điểm, thời gian và thuê bao kết nối. Dự thảo luật quy định các doanh nghiệp viễn thông và cung cấp dịch vụ trên không gian mạng có trách nhiệm định danh địa chỉ IP của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ Internet và cung cấp thông tin này cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng. Các doanh nghiệp này cũng phải phối hợp với Bộ Công an trong việc thiết lập hệ thống kết nối, truyền tải dữ liệu và đáp ứng các điều kiện cần thiết để bảo vệ an ninh mạng.
Hiện tại, việc quản lý nhà nước về địa chỉ IP do Bộ Khoa học và Công nghệ, trực tiếp là Trung tâm Internet Việt Nam, thực hiện.
Bộ Công an lý giải rằng địa chỉ IP thường xuyên thay đổi giữa các thuê bao, địa điểm hoặc bị thu hồi mà chưa có cơ quan nào quản lý về an ninh trật tự. Việc tra cứu IP hiện nay còn nhiều bất cập, tỷ lệ xác định thông tin thấp, tốn thời gian, làm giảm hiệu quả nghiệp vụ. Việc nhà chức trách phải gửi yêu cầu đến nhà cung cấp dịch vụ Internet và phụ thuộc vào sự hợp tác của doanh nghiệp cũng tiềm ẩn nguy cơ lộ lọt thông tin. Do đó, việc dự thảo luật yêu cầu nhà mạng định danh, quản lý và cung cấp thông tin IP cho lực lượng chuyên trách là cần thiết, khả thi và góp phần bảo đảm chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.
Dự thảo luật cũng quy định kinh phí bảo vệ an ninh mạng của các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đơn vị sự nghiệp công lập do ngân sách nhà nước đảm bảo, được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước hằng năm. Đáng chú ý, kinh phí bảo vệ an ninh mạng của các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức chính trị phải đảm bảo tối thiểu 10% trong tổng kinh phí triển khai các đề án, dự án phát triển công nghệ thông tin. Đây là một điểm mới so với quy định hiện hành, vốn không có tỷ lệ cố định về kinh phí đảm bảo an ninh mạng.
Bộ Công an giải thích rằng đây là “mức thông lệ chung trên thế giới” và cũng được nêu trong Chỉ thị của Thủ tướng về bảo đảm an ninh mạng năm 2019, trong đó yêu cầu đảm bảo tối thiểu 10% tổng kinh phí triển khai kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin hàng năm.
Một điểm mới khác của dự thảo là yêu cầu người đứng đầu các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia phải tham gia sát hạch và được cấp chứng chỉ về an ninh mạng. Theo Bộ Công an, đây là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay, khi nhiều tổ chức, doanh nghiệp chưa có đội ngũ nhân lực được đào tạo bài bản, dẫn đến việc xử lý sự cố chậm trễ và không hiệu quả.
Chính phủ dự kiến giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai đánh giá, xác nhận và cấp chứng chỉ kiến thức, kỹ năng về an ninh mạng. Để được cấp chứng chỉ, người tham gia phải trải qua chương trình bồi dưỡng, sát hạch. Nội dung, kiến thức, thẩm quyền và lộ trình áp dụng sẽ do Chính phủ quy định chi tiết.
Để nâng cao tự chủ về an ninh mạng, Nhà nước khuyến khích, tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân nâng cao năng lực tự chủ, khả năng sản xuất, kiểm tra, đánh giá, kiểm định thiết bị số, dịch vụ mạng và ứng dụng mạng. Chính phủ sẽ thúc đẩy chuyển giao, nghiên cứu, làm chủ và phát triển công nghệ, sản phẩm để bảo vệ an ninh mạng.
Trong tờ trình, Bộ Công an (thay mặt Chính phủ) đề xuất kinh phí xây dựng Luật và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành dự kiến khoảng 4 tỷ đồng, kinh phí triển khai thi hành Luật cần khoảng 2 tỷ đồng. Nguồn kinh phí này sẽ được cân đối từ ngân sách Nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác.
Admin
Nguồn: VnExpress
