Vào ngày 7/11, Cơ quan Thanh tra Thực phẩm Canada (CFIA) thông báo đã tiến hành tiêu hủy hơn 300 con đà điểu tại trang trại Universal Ostrich Farms (UOF) ở Edgewood, British Columbia, vào tối ngày 6/11. Biện pháp này được thực hiện theo chính sách “dập dịch cúm gia cầm”.
Katie Pasitney, phát ngôn viên của UOF, cho biết: “Cảnh sát Kỵ binh Hoàng gia Canada thậm chí còn không thông báo thời điểm họ thực hiện việc này.” Theo lời bà, cảnh sát đã phong tỏa các tuyến đường vào trang trại và ngăn chặn những người ủng hộ từ xa lộ. Trong nhiều giờ, những người này phải chứng kiến và nghe thấy tiếng súng liên tiếp nhắm vào đàn đà điểu đã bị dồn vào khu vực tiêu hủy.
Sự việc này là đỉnh điểm của một cuộc tranh cãi kéo dài từ tháng 12/2024, khi CFIA yêu cầu tiêu hủy đàn đà điểu sau khi dịch cúm gia cầm bùng phát tại trang trại, khiến 69 con chết. Dù chủ sở hữu trang trại đã đệ đơn kháng cáo với lý do đàn đà điểu còn lại vẫn khỏe mạnh, nhưng Tòa án Tối cao Canada đã bác bỏ đơn này vào ngày 6/11.
UOF, rộng hơn 23 hecta, thuộc sở hữu của Karen Espersen và Dave Bilinski. Từ giữa những năm 1990, trang trại đã nuôi hàng trăm con đà điểu, khai thác lợi nhuận từ thịt, da, lông và kem dưỡng ẩm chiết xuất từ mỡ đà điểu. Trang trại cũng mở cửa đón khách du lịch. Gần đây, UOF bắt đầu sử dụng trứng đà điểu cho mục đích nghiên cứu. Trong đại dịch COVID-19, họ hợp tác với các nhà nghiên cứu Nhật Bản và Mỹ để nghiên cứu về kháng thể từ trứng.
Bi kịch của UOF bắt đầu vào giữa tháng 12/2024. Dịch bệnh bùng phát, khiến những con non khó thở, chảy dịch nhầy từ mắt và mỏ. Một số con sốt cao đến mức ngồi bệt trong vũng nước, ngay cả khi trời lạnh.
Khi bác sĩ thú y của trang trại vắng mặt, bà Espersen đã cố gắng chăm sóc những con đà điểu bị bệnh, nhưng tình hình ngày càng xấu đi. Đàn đà điểu chết dần, từng con rồi theo nhóm. Ông Bilinski đã chôn xác chúng trong các hố sâu 3 mét. Khi không còn chỗ chôn, ông phải dùng bạt che phần còn lại.
Sự việc thu hút sự chú ý của người dân địa phương. Từ đường cao tốc, họ có thể thấy quạ tập trung ăn xác chết. Vào ngày 28/12/2024, một người đã báo cáo sự việc cho đường dây nóng của CFIA. Cơ quan này nhận định điều kiện tại trang trại là “công thức hoàn hảo” để cúm gia cầm bùng phát.
Hai ngày sau, CFIA cử người đến lấy mẫu từ xác đà điểu. Kết quả xét nghiệm công bố ngày 31/12/2024 cho thấy đàn đà điểu dương tính với H5N1, chủng cúm gia cầm nguy hiểm đang hoành hành ở Bắc Mỹ.
Giới chức Canada xác định rằng để tuân thủ các thỏa thuận thương mại nông nghiệp quốc gia, đợt bùng phát dịch này phải được dập tắt hoàn toàn, đồng nghĩa với việc đàn đà điểu phải bị tiêu hủy.
H5N1 có thể lây từ gia cầm sang gia súc và người, mặc dù các triệu chứng ở người thường nhẹ. Tuy nhiên, vào thời điểm dịch bùng phát tại UOF, British Columbia ghi nhận một trường hợp bé gái phải nhập viện cấp cứu do suy phổi và suy thận sau khi nhiễm cúm gia cầm.
UOF đã nỗ lực bảo vệ đàn đà điểu còn lại, lập luận rằng những con sống sót đã phát triển miễn dịch cộng đồng với H5N1 và trứng của chúng chứa đựng thông tin khoa học quý giá về cúm gia cầm.
Bà Espersen cho biết trứng đà điểu của họ chứa đầy kháng thể cúm gia cầm. Nếu sử dụng làm thức ăn, các loài gia cầm hoang dã có thể phát triển hệ miễn dịch, và khi phạm vi đủ lớn, dịch cúm gia cầm sẽ bị chặn đứng.
Tuy nhiên, CFIA bác bỏ lập luận này. Cơ quan này cho biết, sau khi đánh giá kỹ lưỡng các công trình khoa học, không có bằng chứng nào cho thấy một đàn đà điểu cụ thể nào có ưu thế hơn các đàn khác trong việc sản xuất kháng thể.
UOF đã kháng cáo lên tòa án, nhưng đều bị Tòa liên bang Canada và Tòa phúc thẩm liên bang Canada bác bỏ.
Trong khi đó, Pasitney, con gái lớn của bà Espersen, đã liên hệ với tỷ phú New York John Catsimatidis, một người yêu động vật và là nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa ở Mỹ. Cô gọi điện đến đài phát thanh WABC của ông Catsimatidis, kể về câu chuyện của trang trại và đã thu hút được sự chú ý của tỷ phú này.
Ông Catsimatidis đã tài trợ cho UOF trong cuộc đấu pháp lý với CFIA và liên hệ với các quan chức chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Bộ trưởng Y tế Mỹ Robert F. Kennedy Jr. cùng lãnh đạo Viện Y tế Quốc gia (NIH) và Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã gửi thư đến lãnh đạo CFIA, đề nghị không tiêu hủy đàn đà điểu.
“Chúng tôi tin rằng những con đà điểu đã vượt qua đợt cúm gia cầm năm ngoái có giá trị đáng kể trong nghiên cứu”, bức thư viết. Ông Kennedy tiếp tục kêu gọi CFIA hoãn tiêu hủy và đề xuất hợp tác giữa CFIA, các nhà nghiên cứu Canada với NIH và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC).
Tiến sĩ Mehmet Oz, lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ Medicare và Medicaid Mỹ (CMS), đã đề nghị chủ trang trại chuyển đàn đà điểu về trang trại của ông ở Florida. Kế hoạch này đã được Bộ Nông nghiệp Mỹ chấp thuận, nhưng trang trại từ chối.
Những người ủng hộ đàn đà điểu đã tập trung gần trang trại trong nhiều tháng, có lúc lên đến hàng trăm người. Họ dựng các chướng ngại vật từ lối rẽ ở cao tốc vào trang trại để cản trở lực lượng hành pháp.
Ngày 22/9, CFIA tiếp quản khu chuồng đà điểu. Chính quyền Canada không can thiệp vào vấn đề. Thủ tướng Mark Carney từ chối bình luận, trong khi Bộ trưởng Y tế Marjorie Michel, người có thẩm quyền với CFIA, không phản hồi lời kêu gọi xét nghiệm lại đàn đà điểu.
Nỗ lực pháp lý của UOF thất bại vào ngày 6/11, khi Tòa án Tối cao Canada bác bỏ đơn kháng cáo. CFIA tuyên bố sẽ “lập tức triển khai biện pháp theo quy định để tiêu hủy hoàn toàn đàn đà điểu”, nhưng không nêu chi tiết.
Vào khoảng 16h ngày 6/11, khoảng 10 xe tải và SUV xuất hiện tại trang trại. Các đặc vụ CFIA lùa đàn đà điểu vào chuồng quây bằng những chồng cỏ khô. Nhiều trụ đèn pha được bố trí xung quanh khi bóng tối dần bao phủ khu vực.
Tiếng súng bắt đầu vang lên từ 18h và kéo dài trong nhiều giờ. Hầu hết người biểu tình đã rời khu vực theo yêu cầu của cảnh sát, chỉ còn một số ở lại và cầu nguyện cho đàn đà điểu.
Bà Pasitney kể lại: “Đàn đà điểu bị bắn chết vào thời điểm chúng đáng lẽ được nghỉ ngơi. Họ chiếu đèn pha để mọi người không thấy gì, rồi đứng trên các bó rơm, đeo kính nhìn xuyên đêm và bắn chết những con vật của chúng tôi.”
Cô cũng cáo buộc đặc vụ CFIA quay lại trang trại vào sáng 7/11 để tiêu hủy nốt những con đà điểu còn sống. Trang trại không biết xác đàn đà điểu đã được đưa đi đâu, vì chúng hiện được coi là “rác thải độc hại”.
CFIA bác bỏ thông tin này, khẳng định đã hoàn thành nhiệm vụ vào 22h45 ngày 6/11 và một bác sĩ thú y của cơ quan đã xác nhận toàn bộ số đà điểu đã chết.
“Quá trình tiêu hủy được thực hiện theo đầy đủ các quy trình an toàn sinh học và kiểm soát lây nhiễm nhằm giảm thiểu nguy cơ phát tán cúm gia cầm độc lực cao. Số lượng cuối cùng của đàn đà điểu là 314 con”, CFIA cho biết.
Ngày 13/11, CFIA thông báo đã “chôn sâu” xác đà điểu, trứng và các vật dụng liên quan tại một bãi rác ở British Columbia. Trang trại UOF vẫn bị cách ly và cần có giấy phép để ra vào khu vực.
Admin
Nguồn: VnExpress
