Tại TP.HCM, Hân, một nhân viên văn phòng, thường xuyên tìm đến đồ ăn nhanh và trà sữa như một cách để giải tỏa căng thẳng công việc. Với suy nghĩ còn trẻ, cô không mấy quan tâm đến chế độ ăn uống. Chỉ trong vòng 4 tháng cuối năm ngoái, cân nặng của Hân đã tăng từ 52kg lên 58kg, trong khi chiều cao chỉ 1,53m, khiến cơ thể trở nên nặng nề.
Đến giữa tháng 12, trong một đợt kiểm tra sức khỏe định kỳ tại công ty, Hân bàng hoàng phát hiện chỉ số mỡ máu của mình tăng đột biến. Nghi ngờ kết quả, cô đã đến một bệnh viện khác để kiểm tra lại và nhận được kết quả tương tự. Bác sĩ đã khuyến cáo cô cần giảm cân, hạn chế đồ ăn nhanh và tăng cường vận động để giảm chỉ số mỡ máu, ngăn ngừa các biến chứng tim mạch.
“Tôi thật sự hối hận, không ngờ chỉ vì ăn uống theo sở thích mà lại mắc bệnh”, Hân chia sẻ.
Một trường hợp khác, vào giữa tháng 7, Bệnh viện Đa khoa Medlatec tiếp nhận một chàng trai 22 tuổi đến khám vì đau sưng khớp cổ chân trái. Kết quả xét nghiệm cho thấy anh mắc nhiều bệnh lý chuyển hóa như béo phì, gout, rối loạn chuyển hóa lipid máu và gan nhiễm mỡ độ 2.
Chàng trai này rất bất ngờ vì anh gần như không ăn tinh bột, thậm chí còn chạy bộ và tập gym đều đặn. Tuy nhiên, anh lại có thói quen ăn nhiều thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản và uống rượu bia, với suy nghĩ rằng tập luyện sẽ đốt cháy hết calo. Bác sĩ giải thích rằng chính những thói quen này đã gây ra các vấn đề về mỡ máu và béo phì. Anh được khuyên nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, hoa quả và tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn.
Cholesterol, một thành phần của mỡ máu, đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, tham gia vào hoạt động của tế bào thần kinh và sản xuất hormone. Tuy nhiên, khi nồng độ cholesterol “xấu” (LDL) hoặc chất béo trung tính (triglycerides) tăng cao, nó sẽ trở thành yếu tố nguy cơ, dẫn đến tình trạng mỡ máu cao, hay còn gọi là rối loạn chuyển hóa lipid.
Tình trạng mỡ máu cao đang trở nên đáng báo động tại Việt Nam. Theo Điều tra quốc gia về các yếu tố nguy cơ bệnh không lây nhiễm, tỷ lệ người trưởng thành (18-69 tuổi) có cholesterol cao đã tăng từ 30,2% lên 44,1%. Một thống kê khác của Tổng hội Y học Việt Nam cũng chỉ ra rằng gần 50% người trưởng thành ở thành thị bị mỡ máu cao. Nguyên nhân hàng đầu được xác định là do lối sống không hợp lý, đặc biệt là chế độ dinh dưỡng và vận động.
Mặc dù chưa có thống kê chính thức về tỷ lệ người trẻ từ 18-30 tuổi mắc bệnh này tại Việt Nam, nhưng các bệnh viện đều ghi nhận số ca bệnh trong độ tuổi này ngày càng tăng. Xu hướng này cũng diễn ra trên toàn cầu. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí của Đại học Tim mạch Mỹ năm 2021 cho thấy có tới 27% thanh niên Mỹ (khoảng 26,3 triệu người) bị tăng cholesterol xấu.
Bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Trưởng khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, nhận định đây là một dấu hiệu đáng lo ngại về sức khỏe, vì nó liên quan trực tiếp đến nguy cơ xơ vữa mạch máu và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do lối sống hiện đại. Thói quen ăn nhiều đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt và lười vận động khiến cơ thể không thể chuyển hóa và đào thải hết lượng mỡ thừa. PGS.TS.BS Lâm Vĩnh Niên, Trưởng khoa Dinh dưỡng – Tiết chế, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, nhấn mạnh rằng mỡ máu cao không phân biệt người gầy hay béo. Nhiều người lầm tưởng chỉ người thừa cân mới mắc bệnh, nên dù gầy vẫn chủ quan, ăn uống thiếu khoa học.
Bên cạnh đó, việc thiếu hoạt động thể chất làm giảm khả năng chuyển hóa lipid. Thống kê cho thấy khoảng 25% người trưởng thành ở Việt Nam không vận động đủ theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tức là ít nhất 150 phút hoạt động cường độ trung bình mỗi tuần.
Điều đáng lo ngại nhất của mỡ máu cao ở người trẻ là bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, tiến triển âm thầm cho đến khi gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Nhiều người trẻ chỉ tình cờ phát hiện bệnh khi đi khám sức khỏe hoặc khi đã có biểu hiện của bệnh khác.
Nếu không được kiểm soát, mỡ máu cao có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, xơ vữa động mạch, và cuối cùng là các biến cố tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Một nghiên cứu năm 2020 đã chỉ ra rằng tuổi càng trẻ khi bị mỡ máu cao thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong suốt cuộc đời càng lớn.
Mỡ máu cao là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ. Dữ liệu từ Hợp tác Nghiên cứu Đột quỵ châu Á – Thái Bình Dương (APCSC) cho thấy chỉ cần nồng độ cholesterol toàn phần tăng 1 mmol/L (tương đương 38,7 mg/dL), nguy cơ đột quỵ do thiếu máu não đã tăng thêm 25%. WHO cũng thống kê rằng mỡ máu cao liên quan đến 48% trường hợp tai biến mạch máu não và 56% ca thiếu máu cơ tim trên toàn cầu.
Quá trình này diễn ra khi cholesterol xấu tích tụ trong thành mạch máu, gây ra phản ứng viêm và hình thành các mảng xơ vữa. Khi các mảng này vỡ ra, chúng sẽ tạo thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu đột ngột, dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
Bác sĩ Nghĩa cảnh báo rằng nguy cơ còn tăng lên gấp bội khi mỡ máu cao đi kèm với các bệnh lý khác. “Nếu có thêm tăng huyết áp, nguy cơ tim mạch tăng gấp ba. Nếu có cả tiểu đường, ‘bộ ba tử thần’ này sẽ làm tăng nguy cơ lên hơn 6 lần”, ông nói.
Do đó, các chuyên gia y tế khuyến cáo mọi người, đặc biệt là giới trẻ, cần chủ động phòng ngừa bằng cách duy trì lối sống lành mạnh: ăn uống cân bằng, hạn chế dầu mỡ và đồ ngọt, tăng cường rau xanh, tập thể dục đều đặn, và không lạm dụng rượu bia, thuốc lá. Quan trọng hơn cả là việc kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi năm một lần, ngay cả khi cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh, để có thể phát hiện và can thiệp sớm với “sát thủ thầm lặng” này.
Admin
Nguồn: VnExpress
