Trong ba mùa đông gần đây, gia đình Oleksandra Kovalenko đã quen với cuộc sống trong bóng tối do các cuộc tấn công liên tục của Nga vào lưới điện Ukraine. Mỗi khi mất điện, họ sử dụng sạc dự phòng và con cái học bài dưới ánh đèn đội đầu. Nếu mất điện kéo dài, họ tìm đến các trung tâm thương mại có máy phát điện để sạc pin dự phòng và điện thoại.
“Mọi người ít nhiều đã thích nghi,” Kovalenko, 37 tuổi, chia sẻ. Điều giúp họ vượt qua mùa đông lạnh giá ở Ukraine là nguồn cung cấp khí đốt ổn định, giữ cho bếp luôn có lửa và lò sưởi ấm áp trong căn hộ ở phía bắc Kiev, nơi cô sống cùng mẹ, chồng và hai con.
Tuy nhiên, khi cuộc xung đột sắp bước sang năm thứ tư và mùa đông đang đến gần, Nga đã mở rộng các cuộc tấn công không chỉ vào lưới điện mà còn vào các giếng dầu, kho chứa, đường ống và các thành phần quan trọng khác của hệ thống cung cấp khí đốt Ukraine. Gia đình Kovalenko lo lắng rằng họ có thể mất đi thứ đã giúp họ vượt qua những tháng lạnh giá nhất của cuộc xung đột.
“Tôi sợ phải tưởng tượng ra cảnh đó,” cô nói.
Các quan chức Ukraine cho rằng đây là một kịch bản ác mộng mà Nga đang cố gắng thực hiện nhằm phá hủy khả năng phục hồi của Kiev sau nhiều năm tấn công vào các nhà máy điện, khiến hàng triệu người sống trong bóng tối và buộc các doanh nghiệp phải cắt giảm sản xuất.
Trong những tuần gần đây, giới chức Ukraine đã cảnh báo rằng nước này có thể phải đối mặt với mùa đông khắc nghiệt nhất kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2 năm 2022. Theo Sergii Koretskyi, giám đốc điều hành của Naftogaz, tập đoàn năng lượng quốc doanh Ukraine, khí đốt là nguồn năng lượng chính để sưởi ấm và nấu nướng cho 80% hộ gia đình Ukraine. Hầu hết các khu chung cư ở Ukraine đều có hệ thống sưởi ấm trung tâm sử dụng khí đốt.
Trong ba năm đầu của cuộc xung đột, Moscow thường tránh tấn công mạng lưới khí đốt của Kiev vì nó được sử dụng để vận chuyển khí đốt của Nga sang châu Âu. Tuy nhiên, từ đầu năm nay, khí đốt của Nga đã ngừng chảy qua Ukraine do Kiev chấm dứt thỏa thuận trung chuyển.
Ngay sau đó, máy bay không người lái (UAV) và tên lửa Nga liên tục tấn công các cơ sở khí đốt của Ukraine. Koretskyi cho biết, các cuộc tấn công của Nga trong tháng Hai và tháng Ba đã phá hủy khoảng 40% công suất khí đốt của đất nước.
Do các cuộc tấn công diễn ra vào mùa hè, thời điểm nhu cầu sưởi ấm gần như không đáng kể, nên tác động tức thời còn hạn chế. Naftogaz đã tích cực sửa chữa cơ sở hạ tầng trong vài tháng qua và đến tháng Chín đã khôi phục phần lớn công suất sản xuất khí đốt.
Tuy nhiên, từ tháng Mười năm nay, Nga đã nối lại các cuộc tấn công vào mạng lưới khí đốt, gây thêm áp lực lên Ukraine. Theo một quan chức châu Âu giấu tên, các cơ sở của Naftogaz đã bị tấn công bảy lần trong tháng trước, làm mất 60% công suất sản xuất khí đốt.
Một số thành phố đã phải đối mặt với tình trạng thiếu khí đốt, và các chuyên gia cảnh báo rằng nếu các cuộc tấn công tiếp diễn, hàng triệu người Ukraine có thể không còn nhiên liệu để sưởi ấm. Chuyển sang sử dụng lò sưởi điện không phải là một lựa chọn khả thi vì nó sẽ chỉ gây thêm áp lực cho lưới điện vốn đã khó khăn của Ukraine. Các cuộc tấn công gần đây từ Nga đã khiến nhiều khu vực ở Ukraine phải cắt điện luân phiên.
Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Ihor Klymenko cho biết hệ thống khí đốt là mục tiêu dễ bị tấn công đối với Nga, vì chúng được xây dựng từ thời Liên Xô và họ hiểu rõ cơ sở hạ tầng khí đốt của Kiev nằm ở đâu và được xây dựng như thế nào.
Tetyana Viter, 40 tuổi, đã thuê một căn hộ có hệ thống sưởi và bếp nấu ăn bằng khí đốt ở Kiev từ năm ngoái, do lo ngại tình trạng mất điện. Hầu hết các tòa nhà trong khu phố của cô đều phụ thuộc vào khí đốt, thể hiện qua những đường ống màu vàng mỏng đan chéo trên mặt tiền.
“Lúc đó tôi nghĩ đó là quyết định tốt nhất. Khí đốt hoàn toàn không bị ảnh hưởng gì, chỉ có lưới điện bị nhắm mục tiêu thôi,” cô giải thích.
Vào một đêm cuối tháng Mười, Viter tỉnh giấc khi cơ sở cung cấp điện và khí đốt gần nhà trúng tên lửa, khiến lửa bốc cao dữ dội. Nhưng thứ mà Viter từng coi là cứu cánh có thể sớm trở thành gánh nặng đối với Ukraine.
Andrii Zhupanyn, chủ tịch tiểu ban chính sách khí đốt tự nhiên thuộc quốc hội Ukraine, cho biết không có giải pháp tức thời nào có thể thay thế hệ thống sưởi từ khí đốt. Điều này đặt ra một thách thức nghiêm trọng cho các thành phố lớn vốn phụ thuộc vào hệ thống sưởi ấm trung tâm.
Tình hình này khiến gia đình Kovalenko không khỏi lo lắng. Một buổi tối gần đây, họ tụ tập trong phòng khách nhỏ bé, tranh luận xem nên làm gì nếu hết khí đốt. Họ có nên mua bình gas nhỏ để nấu ăn, than để nướng thịt hay khăn ướt phòng trường hợp mất nước nóng không.
“Con có những đứa bạn thích đi cắm trại, chúng nó kể cho con mọi thứ về việc đó,” Yelyzaveta, 16 tuổi, con gái Kovalenko, nói.
“Ý con là chúng ta sẽ phải chuẩn bị sống như những người đi cắm trại hả?” Kovalenko hỏi lại.
“Có lẽ vậy ạ,” Yelyzaveta trả lời.
“Thì sao? Có khi lại hay ấy chứ!” Oleksandr Kovalenko, cha cô bé, nói thêm. “Nướng thịt ở ban công!”
Nhiều người lo ngại rằng chiến thuật mới của Nga có thể đẩy người Ukraine vào cảnh khổ sở tột cùng trong mùa đông, làm suy yếu ý chí của họ.
Koretskyi cho biết Naftogaz đang nỗ lực nhập khẩu hàng tỷ mét khối khí đốt để vượt qua mùa đông. Theo DiXi Group, một tổ chức nghiên cứu năng lượng của Ukraine, trong nửa đầu năm 2025, nhập khẩu khí đốt đã tăng 19 lần so với cùng kỳ năm 2024.
Tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi các nhà lãnh đạo châu Âu đảm bảo nguồn cung cấp khí đốt và nguồn tài trợ, trong khi chính phủ của ông đang thăm dò khả năng mua khí thiên nhiên hóa lỏng từ Hoa Kỳ.
Koretskyi, lãnh đạo Naftogaz, cho hay Ukraine hiện cần nhập khẩu 4,4 tỷ mét khối khí đốt để vượt qua mùa đông, với chi phí khoảng hai tỷ đô la Mỹ. Ông lưu ý rằng Naftogaz đã đảm bảo được gần 3/4 nguồn vốn từ các khoản tài trợ của châu Âu, trợ cấp của chính phủ và các khoản vay từ ngân hàng Ukraine, nhưng có khả năng sẽ cần thêm khí đốt nếu các cuộc tấn công vẫn tiếp diễn.
Khi khí đốt nhập khẩu về đến Ukraine, chúng sẽ được lưu trữ trong các cơ sở ngầm, nằm sâu đến mức UAV hay tên lửa Nga không thể tấn công. Koretskyi cho biết khoảng 13 tỷ mét khối đã được tích trữ, đủ để đáp ứng phần lớn nhu cầu cho mùa đông.
Tuy nhiên, Nga đang đẩy mạnh tấn công các trạm nén khí giúp bơm khí đốt từ dưới lòng đất lên, cũng như các đường ống phân phối trên toàn quốc, làm dấy lên lo ngại rằng Ukraine có thể không thể sử dụng toàn bộ lượng khí đốt đã dự trữ.
Hiện tại, lò sưởi trong căn hộ của gia đình Kovalenko vẫn hoạt động tốt. Kovalenko cho hay nếu chỉ có bản thân và chồng, cô sẽ không quá lo lắng về vấn đề khí đốt. Nhưng ý nghĩ về việc con cái phải chịu đựng cái lạnh buốt giá khiến cô kinh hoàng.
“Điều đó thực sự đáng sợ,” cô nói. “Bạn không chỉ phải chịu trách nhiệm cho bản thân mà còn cả gia đình mình nữa.”
Admin
Nguồn: VnExpress
