Hội Chữ thập đỏ Mỹ định nghĩa một nhóm máu là “hiếm” khi tỷ lệ xuất hiện của nó dưới 1/1.000 người. Trong số các nhóm máu hiếm, Rh-null, với tỷ lệ chỉ khoảng 1/6 triệu người, được xem là nhóm máu hiếm nhất.
Đặc điểm nổi bật của nhóm máu Rh-null là sự thiếu vắng hoàn toàn 61 kháng nguyên trong hệ Rhesus (Rh). Chính sự thiếu hụt này gây ra thách thức lớn trong việc truyền máu cho những người mang nhóm máu Rh-null, bởi vì họ chỉ có thể tiếp nhận máu từ những người có cùng nhóm máu hiếm này.
Tuy nhiên, do không chứa bất kỳ kháng nguyên Rh nào, máu Rh-null lại có thể truyền an toàn cho bất kỳ ai sở hữu nhóm máu hiếm thuộc hệ Rh. Điều này khiến nó trở nên vô cùng quý giá và được mệnh danh là “máu vàng”.
Trong y học, việc phân loại máu thường dựa trên hai hệ kháng nguyên chính là ABO (bao gồm các nhóm A, B, AB, O) và Rhesus (Rh). Hệ Rh được biết đến rộng rãi thông qua sự hiện diện của kháng nguyên RhD, yếu tố quyết định máu là dương tính (+) hay âm tính (-). Từ đó, hình thành 8 nhóm máu cơ bản: A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+, O-.
Thực tế, hệ Rh phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta thường biết, nó bao gồm hơn 60 loại kháng nguyên khác nhau. Bác sĩ Zaher Otrock, chuyên gia về y học truyền máu tại Cleveland Clinic, giải thích: “Chúng ta thường xét nghiệm RhD vì nó dễ gây ra phản ứng miễn dịch nhất và có ý nghĩa quan trọng nhất về mặt lâm sàng, nhưng nó không phải là kháng nguyên duy nhất.”
Sự khan hiếm của “máu vàng” đã thúc đẩy các nhà khoa học tìm kiếm phương pháp nuôi cấy nhóm máu này trong phòng thí nghiệm. Vào năm 2018, nhóm nghiên cứu của giáo sư Ash Toye tại Đại học Bristol (Anh) đã thành công trong việc tái tạo nhóm máu Rh-null bằng kỹ thuật chỉnh sửa gen CRISPR-Cas9. Tuy nhiên, công nghệ này vẫn còn gây nhiều tranh cãi và đang được quản lý chặt chẽ, do đó có thể cần nhiều năm nữa trước khi được ứng dụng rộng rãi trên người.
Hiện tại, giáo sư Toye đang đồng chủ trì thử nghiệm lâm sàng RESTORE, một nghiên cứu tiên phong trên thế giới về việc truyền hồng cầu nuôi cấy trong phòng thí nghiệm cho các tình nguyện viên. Mặc dù vậy, ông cũng thừa nhận rằng việc lấy máu trực tiếp từ người hiến vẫn là phương pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn nhiều trong tương lai gần.
Ông Toye nhấn mạnh: “Đối với những người có nhóm máu siêu hiếm, việc có khả năng nuôi cấy thêm máu cho họ sẽ thực sự là một bước tiến lớn.”
Admin
Nguồn: VnExpress
