Tại phiên thảo luận về dự án Luật Quản lý nợ công sửa đổi ngày 18/11, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã nêu lên một số vấn đề còn tồn tại trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là nguồn vốn ODA.
Theo Bộ trưởng, một thực trạng đáng chú ý là nhiều dự án đã có vốn nhưng lại không thể giải ngân do sự chậm trễ trong khâu thực hiện ở các địa phương, bên cạnh những vướng mắc về thể chế. Ông Thắng cho biết, trước đây, quy trình vay vốn ODA đòi hỏi nhiều bước phê duyệt phức tạp, với sự tham gia của nhiều bộ, ngành và quy trình xét duyệt rườm rà ở cấp địa phương.
Sự phức tạp này đã gây ra những bức xúc cho các nhà tài trợ vốn lớn như World Bank và ADB. Theo chia sẻ của Bộ trưởng, thời gian phê duyệt trung bình cho các khoản vay của họ trên toàn thế giới chỉ khoảng 12-15 tháng, trong khi ở Việt Nam, quy trình này kéo dài hơn đáng kể.
Trước tình hình đó, Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát toàn bộ các vấn đề liên quan đến thủ tục, đàm phán và giải ngân vốn ODA. Bộ Tài chính đã trình các cấp có thẩm quyền sửa đổi các quy định liên quan đến thủ tục tài chính, nhằm rút ngắn thời gian phê duyệt và giải ngân vốn ODA xuống còn 12-15 tháng, tương đương với các nước khác.
Bộ trưởng Thắng nhấn mạnh đây là nỗ lực lớn của Chính phủ và Bộ Tài chính cam kết sẽ cải thiện đáng kể quy trình vay vốn.
Tuy nhiên, theo số liệu của Bộ Tài chính tính đến giữa tháng 10, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vốn nước ngoài vẫn còn thấp, chỉ đạt gần 18,7%, tương đương 4.373 tỷ đồng. Ước tính đến hết tháng 10, tỷ lệ này đạt khoảng 20% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước (30,6% năm 2024 và 38,1% năm 2023). Trong tổng số 108 dự án và tiểu dự án được giao kế hoạch vốn, mới chỉ có 72 dự án đã thực hiện giải ngân, còn lại 36 dự án chưa giải ngân, trong đó có 12 dự án chưa có hiệu lực hoặc chưa ký hiệp định vay. Một số dự án khác đã ký thỏa thuận vay nhưng chưa hoàn tất các thủ tục pháp lý cần thiết.
Trước đó, trong quá trình thảo luận, tình trạng chậm giải ngân vốn vay ưu đãi ODA cũng là một trong những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, nhiều địa phương đề xuất các dự án vay vốn ODA nhưng lại không đủ năng lực quản lý, dẫn đến tình trạng chậm giải ngân, đội vốn và kéo dài thời gian thực hiện dự án. Phó chủ tịch Liên đoàn Lao động TP HCM Phạm Trọng Nhân cũng nhận định rằng, công tác giám sát hiệu quả sử dụng vốn vay của nhiều địa phương còn yếu.
Chủ tịch Hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Nguyễn Văn Thân đặt câu hỏi về việc tại sao năm nào Thủ tướng Chính phủ cũng phải kêu gọi giải ngân vốn đầu tư công. Ông cho rằng, về mặt logic, trước khi đưa ra kế hoạch giải ngân cho năm, các dự án phải đã có phương án cụ thể. Theo số liệu của Bộ Tài chính, tính đến cuối tháng 10, giải ngân vốn đầu tư công mới chỉ đạt 51,7% kế hoạch, tương đương hơn 400.000 tỷ đồng vẫn đang chờ được giải ngân trong hai tháng cuối năm. Ông Thân nhấn mạnh rằng, việc không hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công sẽ gây ra tình trạng đọng vốn, tăng lãi suất và lãng phí nguồn lực, đồng thời đề nghị xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị khi để xảy ra tình trạng chậm giải ngân vốn công.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cũng đề xuất bổ sung yêu cầu đánh giá năng lực quản trị dự án của các cơ quan đề xuất vay vốn ODA, đặc biệt là UBND cấp tỉnh và các doanh nghiệp nhà nước. Theo ông, điều này sẽ giúp sàng lọc các dự án, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn vay và hạn chế rủi ro nợ công.
Ngoài ra, một số đại biểu cũng đề nghị Chính phủ công khai các thông tin về các khoản vay, bao gồm mục đích sử dụng vốn, nghĩa vụ trả nợ và lãi suất, để các cơ quan giám sát có thể theo dõi. Phó trưởng đoàn đại biểu TP Cần Thơ Tô Ái Vang kiến nghị tăng cường vai trò của Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan thuộc Quốc hội trong việc kiểm toán và giám sát việc trả nợ, nhằm đảm bảo tuân thủ nguyên tắc bình đẳng giữa các chủ nợ.
Phó trưởng đoàn đại biểu TP Hà Nội Phạm Thị Thanh Mai đề xuất bổ sung quy định về liên thông dữ liệu nợ công tại dự thảo luật, do hiện tại chưa có quy định riêng về hệ thống thông tin, dữ liệu và số liệu về nợ công được chia sẻ giữa các cấp, ngành và địa phương. Bà cho rằng, việc này có thể giao cho Bộ Tài chính đảm trách, nhằm tránh tình trạng tính toán và đối chiếu nợ giữa các đơn vị và địa phương được thực hiện thủ công như hiện nay.
Admin
Nguồn: VnExpress
