Từ khi hệ thống camera AI được triển khai trên nhiều tuyến đường và nút giao thông trọng điểm, tôi, với tư cách là một người tham gia giao thông thường xuyên, nhận thấy rõ sự cải thiện trong ý thức chấp hành luật lệ. Người dân quan sát tốt hơn, dừng đúng vạch và hạn chế tình trạng phóng nhanh, vượt ẩu. Có thể thấy, camera AI đang đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ lực lượng chức năng giám sát và xử lý vi phạm.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, dù công nghệ hiện đại đã được áp dụng, ý thức chấp hành luật giao thông của một bộ phận người dân vẫn còn hạn chế.
Dữ liệu từ camera AI tại km20 tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai, trong khoảng thời gian từ 12 giờ ngày 13/11 đến 12 giờ ngày 14/11, ghi nhận 13.528 phương tiện lưu thông với tốc độ trung bình 74,46km/h. Trong đó, hệ thống đã phát hiện 10 trường hợp không thắt dây an toàn. Tại nút giao Phạm Văn Bạch – Hoàng Quán Chi (Hà Nội), nơi thí điểm lắp đặt camera AI, cơ quan công an ghi nhận 17 trường hợp điều khiển xe máy không đội mũ bảo hiểm và 56 trường hợp vượt đèn đỏ.
Những con số này cho thấy, dù công nghệ có hiện đại và hoạt động liên tục 24/7, tình trạng vi phạm vẫn tồn tại nếu ý thức của người dân không thay đổi.
Theo quan sát hàng ngày của tôi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ý thức tham gia giao thông của người dân chưa được cải thiện đáng kể.
Thứ nhất, nhiều người vẫn mang tâm lý chủ quan, cho rằng những lỗi nhỏ như không thắt dây an toàn khi đi chậm, không đội mũ bảo hiểm khi di chuyển quãng đường ngắn, hoặc cố tình vượt đèn vàng, đèn đỏ “một chút” sẽ không gây ra hậu quả nghiêm trọng. Chính tâm lý này khiến họ phớt lờ luật lệ và xem việc vi phạm là điều bình thường, thậm chí hợp lý trong nhiều tình huống. Suy nghĩ “ai cũng làm vậy thì tôi cũng làm” vẫn còn phổ biến.
Thứ hai, những thói quen xấu đã ăn sâu vào ý thức của nhiều người. Tình trạng chen lấn, vượt đèn đỏ, đi sai làn, không nhường đường cho người đi bộ đã tồn tại từ lâu và trở thành “chuẩn mực ngầm” trong cách tham gia giao thông của không ít người. Chỉ đến khi camera AI phát hiện vi phạm, họ mới giật mình nhận ra những hành vi “quen thuộc” hàng ngày của mình đã sai từ lâu.
Thứ ba, nhiều người chưa thực sự hiểu mức độ nguy hiểm của các hành vi vi phạm. Phần lớn người vượt đèn đỏ, không đội mũ bảo hiểm hoặc không thắt dây an toàn đều không hiểu – hoặc không chịu hiểu – rằng những hành vi này có thể đe dọa đến tính mạng. Họ thường nghĩ rằng luật giao thông chỉ là “quy định trên giấy tờ”, chứ không phải là biện pháp bảo vệ bản thân.
Thứ tư, nhiều người chấp hành luật lệ chỉ vì sợ bị phạt, chứ không phải vì ý thức tự giác. Khi vắng bóng camera, họ lại quay về với những thói quen cũ. Ý thức thực sự không đến từ nỗi sợ hãi, mà từ sự tự nhận thức.
Thứ năm, một bộ phận người tham gia giao thông vẫn có tâm lý coi thường luật pháp, cho rằng luật có thể “lách”, có thể “né”, chỉ cần không bị bắt là được. Đây là nguyên nhân sâu xa khiến tình trạng vi phạm vẫn tiếp diễn, bất chấp mức phạt ngày càng cao và công nghệ ngày càng hiện đại.
Thứ sáu, môi trường giao thông hỗn tạp cũng là một yếu tố tác động. Trong nhiều tình huống, dù muốn chấp hành luật lệ, người đi đường vẫn bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh, như bị xe phía sau bấm còi, ép vượt, bị dòng phương tiện chen lấn, hoặc bị xe máy tràn lên vỉa hè chắn lối. Môi trường giao thông hỗn loạn khiến những người có ý thức tốt cũng dễ bị cuốn vào các hành vi vi phạm.
Thứ bảy, sự thiếu nghiêm túc trong giáo dục giao thông cũng là một vấn đề cần được quan tâm. Trong trường học, học sinh chỉ được học lý thuyết về an toàn giao thông một cách sơ sài, ít được hướng dẫn thực tế. Nhiều người lớn cũng không cập nhật luật mới, không biết hoặc không hiểu rõ các quy định cụ thể. Khi hiểu biết còn hạn chế, hành vi sai trái rất dễ xảy ra.
Vậy, liệu camera AI có đủ sức thay đổi ý thức của người dân?
Camera AI là một công cụ hữu hiệu để phát hiện vi phạm một cách khách quan, chính xác và liên tục, không phụ thuộc vào yếu tố con người. Tuy nhiên, nếu người dân chỉ chấp hành luật lệ vì sợ bị phạt, họ sẽ tìm cách đối phó. Ngược lại, khi họ chấp hành vì hiểu rõ sự nguy hiểm của hành vi vi phạm, họ sẽ tuân thủ ngay cả khi không có camera giám sát.
Tôi hy vọng rằng trong tương lai, với sự hỗ trợ của camera AI và các biện pháp quản lý mới, người tham gia giao thông sẽ không chỉ “đi đúng luật vì sợ phạt”, mà sẽ đi đúng để bảo vệ bản thân và những người xung quanh. Khi ý thức được nâng cao, sự hiện diện của camera sẽ không còn là vấn đề quan trọng. Điều quan trọng nhất vẫn là xây dựng văn hóa và trách nhiệm khi tham gia giao thông, một quá trình đòi hỏi thời gian và sự nỗ lực không ngừng của tất cả chúng ta.
Thực tế, tình trạng che biển số xe để tránh bị phạt nguội đang có xu hướng gia tăng. Anh Hưng, một tài xế xe ôm công nghệ 31 tuổi, quê Hưng Yên, đã dùng hai miếng dán sticker màu trắng để che đi số đầu trong dãy 5 chữ số trên biển xe, biến nó thành biển 4 chữ số. Anh giải thích: “Biết là sai, nhưng vì thi thoảng đi ngược chiều nên đành chống chế.”
Nhiều người đi xe máy, đặc biệt là các tài xế xe ôm, đã sử dụng chiêu thức này để thay đổi biển số. Hành vi vi phạm này có chiều hướng phổ biến hơn kể từ khi Hà Nội lắp đặt 1.873 camera AI phạt nguội tại khắp các giao lộ nội thành.
Ghi nhận thực tế vào sáng ngày 12/11 tại nút giao Ngã Tư Sở cho thấy, chỉ trong khoảng 20 phút đã có hơn chục tài xế xe máy che biển số. Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại nút giao Nguyễn Trãi – Khuất Duy Tiến.
Admin
Nguồn: VnExpress
