Ba trong số bảy biệt thự tọa lạc trên khu đất rộng 4,3 ha tại phường Vườn Lài, TP.HCM, đã bắt đầu được tháo dỡ từ ngày 17/11 để nhường chỗ cho dự án công viên và đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 do một doanh nghiệp tài trợ.
Khu đất này, với vị trí đắc địa ba mặt tiền đường Lý Thái Tổ – Hùng Vương – Trần Bình Trọng, đối diện ngã sáu Cộng Hòa, từng thuộc sở hữu của gia đình chú Hỏa, một nhân vật nổi tiếng trong giới bất động sản Sài Gòn xưa. Theo Phó chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường, Sở Xây dựng đã báo cáo rằng bảy biệt thự này thuộc nhóm 2, nhưng ba trong số đó đã xuống cấp nghiêm trọng. Dựa trên kết quả kiểm định và ý kiến của Hội đồng phân loại biệt thự, UBND thành phố đã quyết định tháo dỡ ba biệt thự xuống cấp và giữ lại bốn căn còn lại.
Công ty Cổ phần Xây dựng và Môi trường STA (Đà Nẵng) đã tiến hành kiểm định toàn bộ bảy biệt thự từ đầu tháng 11 bằng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm đo vết nứt và kiểm tra cốt thép.
Các kỹ thuật viên đã sử dụng siêu âm bê tông kết hợp với súng bật nảy để xác định cường độ và độ đồng nhất của vật liệu. Họ cũng đo điện thế ăn mòn để đánh giá mức độ gỉ sét của cốt thép và sử dụng phương pháp đo độ cứng Leeb để ước tính độ bền kéo của thép. Đồng thời, nhóm kỹ thuật cũng tiến hành khảo sát trực quan toàn bộ bề mặt, ghi nhận các vết nứt, bong tróc, thấm nước, rêu mốc và vị trí lộ cốt thép.
Những phương pháp này cho phép đánh giá cả những phần “thấy được” và những phần “ẩn” bên trong kết cấu, từ đó đưa ra kết luận chính xác về mức độ hư hại.
Kết quả kiểm định cho thấy cả ba biệt thự đều có nhiều vết nứt trên dầm và sàn, với bề rộng từ 0,10 mm đến 0,35 mm. Một số vết nứt vượt quá giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn TCVN 5574:2018, tiêu chuẩn được sử dụng để đánh giá an toàn của bê tông cốt thép.
Tại các vị trí như dầm biên, dầm ban công, sàn tầng 2 và tầng mái của biệt thự số 2 và 3, mật độ nứt lớn kéo dài từ 0,5 đến 3 mét. Riêng biệt thự số 3, sàn khối chính có nhiều vết nứt lan rộng, cho thấy công trình đã chịu tác động kéo và uốn trong thời gian dài. Đơn vị tư vấn cho biết các vết nứt không chỉ làm giảm tính thẩm mỹ mà còn tạo điều kiện cho nước và không khí xâm nhập, đẩy nhanh quá trình ăn mòn cốt thép.
Một trong những hư hỏng nghiêm trọng nhất là tình trạng bê tông bong tróc để lộ cốt thép bị gỉ sét. Tại dầm hiên trục A1/3-4 của biệt thự số 2, lớp bê tông bảo vệ đã vỡ khỏi bề mặt, làm lộ ra thanh thép bị ăn mòn.
Nhiều vị trí tường, sàn và lan can bị thấm nước và rêu mốc, cho thấy lớp bê tông bảo vệ đã suy yếu. Riêng mái của biệt thự số 3, được làm bằng các tấm bê tông đúc sẵn, ghi nhận tình trạng tách mạch và thấm nước trên diện rộng. Điều này cho thấy công trình đã bị “xâm thực” trong thời gian dài và không còn khả năng tự bảo vệ kết cấu bên trong.
Đánh giá mức độ ăn mòn cốt thép là phần quan trọng nhất của quá trình kiểm định, vì cốt thép là “xương sống” chịu lực chính của công trình. Kết quả đo điện thế tại 9 cấu kiện của 3 biệt thự cho thấy 6 cấu kiện có thép bị ăn mòn với xác suất trên 90%, bao gồm dầm, cột và sàn ở các tầng. Hai cấu kiện nằm trong vùng “không chắc chắn”, tức là có khả năng bị ăn mòn, và chỉ có một cấu kiện cho thấy thép chưa bị ăn mòn.
Với các giá trị điện thế âm thấp (tới -0.408 V ở sàn tầng 2 của biệt thự số 3), đơn vị đánh giá rằng thép đã bị oxi hóa ở mức nguy hiểm, làm giảm tiết diện và độ bám giữa thép và bê tông. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chịu lực uốn, chịu cắt và làm cho vết nứt mở rộng nhanh hơn.
Kết quả siêu âm và đo bật nảy cho thấy cường độ bê tông vẫn trong ngưỡng cho phép, nhưng không đủ để “cứu” kết cấu. Báo cáo nêu rõ rằng chất lượng vật liệu không còn là yếu tố quyết định vì lớp bảo vệ bê tông đã bị rách, thấm nước, cốt thép bị ăn mòn nặng và nhiều cấu kiện xuất hiện vết nứt vượt chuẩn. Những yếu tố này khiến kết cấu tổng thể không còn khả năng đảm bảo an toàn lâu dài, dù phần bê tông vẫn còn cứng.
Nhóm kiểm định cho biết ba biệt thự hiện đang đối mặt với ba nguy cơ chính: suy giảm độ bền lâu do xâm thực và thấm nước kéo dài; giảm khả năng chịu lực thực tế do cốt thép ăn mòn nặng, đặc biệt là ở dầm và sàn; và tăng rủi ro mất an toàn khi có tải trọng lớn, giông gió hoặc rung chấn.
Với mức độ xuống cấp này, các biện pháp sửa chữa cục bộ được đánh giá là không còn hiệu quả, vì việc thay thế và xử lý thép ăn mòn trên diện rộng sẽ phá vỡ gần như toàn bộ cấu kiện.
Trong khi đó, bốn biệt thự ở vị trí 1, 5, 6 và 7, sau khi được kiểm định bằng các phương pháp tương tự, cho thấy cường độ bê tông và cốt thép đáp ứng hoặc phù hợp với các mác tiêu chuẩn hiện hành, và độ đồng nhất được đảm bảo. Tuy nhiên, đơn vị tư vấn cũng khuyến cáo rằng các công trình này có các hư hỏng cục bộ như thấm nước, bong tróc lớp hoàn thiện và rỉ thép cục bộ, cần được xử lý và bảo trì sớm để đảm bảo độ bền lâu dài.
Khu biệt thự này được xây dựng bởi hậu duệ của chú Hỏa vào khoảng những năm 1950, ban đầu có 8 căn riêng biệt theo kiến trúc Pháp cách tân, mái bằng và mặt tiền đá rửa, một loại vật liệu mới vào thời điểm đó. Người đương thời gọi khu biệt thự này là “Dinh chú Hoả”. Mỗi biệt thự đều có ban công, sân thượng, mái đón, hiên và vườn cảnh. Một căn đã đổ sập từ lâu, hiện còn lại 7 căn.
Sau năm 1975, khu đất được Bộ Ngoại giao tiếp quản và sử dụng làm Nhà khách Chính phủ, sau đó bị bỏ hoang nhiều năm trước khi được bàn giao cho TP HCM. Năm 1996, cụm biệt thự này được đưa vào danh sách 108 cảnh quan kiến trúc cần nghiên cứu bảo tồn.
Ông Phan Văn Tuấn, Phó giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc TP HCM, cho biết theo quyết định của thành phố, bốn biệt thự sẽ được duy trì. Các sở liên quan sẽ phối hợp để đưa ra phương án sửa chữa, cải tạo và phục vụ cho công viên và đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19. Các sở ngành sẽ tính toán việc sử dụng và bố trí nội dung để phục vụ các tiện ích công cộng, làm nhà lưu niệm, bảo tàng…
TS Nguyễn Thị Hậu, Phó chủ tịch Hội lịch sử TP HCM, cho rằng cần nhanh chóng tạo khung pháp lý để bảo vệ và xây dựng quy trình bảo tồn cho bốn biệt thự đủ điều kiện duy trì. Hội đồng phân loại biệt thự cần xác định các biệt thự này thuộc nhóm 2, tức là có giá trị về mặt kiến trúc, lịch sử và văn hóa. Việc sửa chữa có thể linh động bên trong nhưng không được thay đổi mặt ngoài.
TS Hậu cũng đề xuất Sở Văn hóa – Thể thao TP HCM nhanh chóng lập hồ sơ và đưa bốn biệt thự này vào danh mục kiểm kê di tích để công nhận chúng là di sản của thành phố, với xếp hạng đề xuất là di tích kiến trúc nghệ thuật.
Admin
Nguồn: VnExpress
