Hình ảnh những bạn trẻ tất bật “sáng vỉa hè, trưa công sở” đang ngày càng trở nên quen thuộc. Vũ An, 25 tuổi, là một ví dụ điển hình cho xu hướng này. Cô gái này tranh thủ bán cà phê trước một ngân hàng trên đường Nguyễn Ái Quốc vào mỗi buổi sáng sớm trước khi đến công ty làm việc.
Từ 6 giờ sáng, khách hàng, chủ yếu là sinh viên và nhân viên văn phòng, bắt đầu ghé xe cà phê của An ngày một đông. Gần hai tiếng đồng hồ, An thoăn thoắt pha chế, mắt không quên liếc nhìn đồng hồ. Đúng 7 giờ 45 phút, cô nhanh chóng dọn hàng, cất đồ và chạy xe đến nơi làm việc, kịp giờ chấm công.
An chia sẻ: “Lối sống này rèn cho tôi tính kỷ luật”.
Tốt nghiệp ngành dược, hiện An đang làm nhân viên phòng mua hàng cho một công ty quản lý chuỗi phòng khám tại Bà Rịa – Vũng Tàu và Đồng Nai. Ngoài giờ hành chính, từ thứ Hai đến thứ Bảy, cô lại trở thành bà chủ quán cà phê vỉa hè.
Quyết định khởi nghiệp đến với An vào cuối năm ngoái, khi cô cảm thấy bản thân trì trệ, thường xuyên dậy muộn và thu nhập không đủ trang trải học phí thạc sĩ. Cô chọn mô hình xe cà phê mang đi vì vốn đầu tư ít và rủi ro thấp. Tháng 11/2024, cô bắt đầu đẩy xe ra vỉa hè, bán cà phê với giá từ 15.000 đến 42.000 đồng mỗi ly, và chỉ bán trong khoảng hai giờ mỗi buổi sáng.
Những ngày đầu, An cảm thấy choáng ngợp khi phải thay đổi hoàn toàn nhịp sinh học. Cô phải ngủ sớm hơn, dậy từ khi trời còn tờ mờ sáng để chuẩn bị quầy hàng, vừa bán hàng vừa tranh thủ làm nội dung quảng bá trên mạng xã hội.
“Mỗi phút buổi sáng đều được tận dụng tối đa”, An tâm sự. Sự vất vả này đã mang lại cho cô khoản thu nhập từ 4 đến 5 triệu đồng mỗi tháng, giúp cô chủ động hơn về tài chính và không còn phải xin gia hạn học phí.
Theo báo cáo của Anphabe về xu hướng lao động Gen Z, có tới hơn 60% người trẻ Việt Nam đang tìm kiếm hoặc tham gia các công việc làm thêm (side hustle) để cải thiện tình hình tài chính.
Tiến sĩ Ngô Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế – Tài chính TP HCM, lý giải rằng xu hướng này xuất phát từ áp lực tài chính và sự phổ biến của văn hóa kiếm tiền linh hoạt trong giới trẻ. Một khảo sát trên 65.000 người đi làm năm ngoái cho thấy 74% người tham gia cảm thấy thu nhập chính không đủ để trang trải cuộc sống. Do đó, bán hàng vào buổi sáng trở thành một nguồn thu nhập linh hoạt và thiết thực.
Bên cạnh đó, tinh thần khởi nghiệp sớm cũng là một yếu tố quan trọng. Người trẻ tận dụng thời gian rảnh rỗi để thử nghiệm các mô hình kinh doanh nhỏ, rèn luyện kỹ năng vận hành và quan sát nhu cầu thị trường, từ đó mở rộng cơ hội kinh tế bên cạnh công việc chính.
Việc lựa chọn công việc làm thêm cũng mang tính chiến lược về mặt tâm lý. Nhân viên văn phòng thường có xu hướng tránh làm thêm những công việc tương tự với công việc chính của họ, mà thay vào đó chuyển sang các công việc chân tay để giảm bớt áp lực. Trong khi công việc hàng ngày đòi hỏi tư duy và xử lý thông tin liên tục, thì các hoạt động như pha chế cà phê hay sắp xếp hàng hóa lại tạo ra sự thay đổi về môi trường, giúp cơ thể vận động và tinh thần được giải tỏa căng thẳng.
Ông Hải nhận định rằng việc làm “hai ca” vừa mang lại cơ hội, vừa tạo ra áp lực. Nó giúp cải thiện thu nhập, đối phó với chi phí sinh hoạt ngày càng cao và tăng khả năng tự chủ về tài chính. Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là vấn đề sức khỏe và thời gian. Việc dậy sớm để kinh doanh rồi sau đó làm việc toàn thời gian có thể dẫn đến tình trạng thiếu ngủ mãn tính và kiệt sức, ảnh hưởng đến hiệu suất công việc chính, cũng như giảm thời gian nghỉ ngơi, học tập và phát triển cá nhân.
“Nếu không có sự cân bằng, những lợi ích về tài chính có thể đi kèm với những rủi ro về sức khỏe và ảnh hưởng đến sự nghiệp lâu dài”, vị chuyên gia này nhận định.
Hà Huỳnh, 27 tuổi, ở Vĩnh Long, thấu hiểu rõ điều này hơn ai hết. Anh hiện là một cố vấn dịch vụ ô tô và đã duy trì một quầy cà phê tại khu công nghiệp Hòa Phú trong suốt ba năm qua.
Huỳnh chia sẻ: “Có hôm sau khi bán hàng xong, tôi đến công ty lúc 7 giờ 30 trong tình trạng tay chân mỏi nhừ”. Mỗi ca bán hàng buổi sáng của anh chỉ diễn ra trong khoảng một tiếng, nhưng anh phải mất cả buổi tối để sơ chế các món tươi như kem muối, sắp xếp nguyên liệu và dụng cụ, để đến 6 giờ sáng hôm sau chỉ việc mang xe ra điểm bán.
Khi khách đã vãn, anh vội vã đến công ty với cơ thể rã rời, nhưng vẫn phải tập trung cho công việc văn phòng. Sau nửa năm, nhờ có bố phụ giúp dọn dẹp quầy hàng, gánh nặng của anh mới phần nào được giải tỏa.
Để duy trì công việc làm thêm một cách bền vững, ông Hải khuyên người trẻ nên xác định rõ khung giờ làm việc và đảm bảo ngủ đủ từ 6 đến 7 tiếng mỗi ngày. Khi đã tích lũy được vốn và kinh nghiệm, nên hướng tới việc thuê nhân sự hoặc tự động hóa quy trình, để biến công việc làm thêm trở thành một tài sản sinh lời, thay vì chỉ mãi bán sức lao động.
Ông kết luận: “Làm thêm không chỉ là kiếm tiền, mà còn là học cách làm việc thông minh và giữ cân bằng giữa thu nhập và sức khỏe”.
Admin
Nguồn: VnExpress
