Ngày 17/11, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã thông qua nghị quyết ủng hộ kế hoạch của Tổng thống Donald Trump nhằm giải quyết xung đột tại Gaza. Động thái này được xem là bước tiến quan trọng của cộng đồng quốc tế trong việc khôi phục hòa bình cho Dải Gaza, nơi sinh sống của khoảng 2 triệu dân và đã chịu nhiều thiệt hại sau hơn hai năm chiến tranh.
Nghị quyết cho phép các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc tham gia Hội đồng Hòa bình Gaza do Tổng thống Trump đứng đầu. Hội đồng này được kỳ vọng sẽ là cơ quan chuyển tiếp, giám sát quá trình tái thiết và phục hồi kinh tế cho khu vực. Về an ninh, nghị quyết ủy quyền cho Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) đảm bảo việc giải giáp vũ khí tại Gaza, bao gồm loại bỏ vũ khí và phá hủy cơ sở hạ tầng quân sự.
Việc Hội đồng Bảo an thông qua kế hoạch này tạo điều kiện để Washington có thêm thời gian tập hợp lực lượng cho ISF, xây dựng kế hoạch hành động chi tiết, xác định thời gian biểu cụ thể cho việc giải giáp Hamas, phát triển đội ngũ chuyên gia kỹ thuật người Palestine để quản lý khu vực và huy động hàng chục tỷ đô la cho tái thiết. Tuy nhiên, những nhiệm vụ này đều không hề dễ dàng.
Hiện tại, Mỹ đã triển khai hàng trăm binh sĩ và một nhóm quan chức đến Israel để vạch ra lộ trình cho Gaza và xa hơn là nỗ lực giải quyết toàn diện cuộc xung đột Israel – Palestine. Câu hỏi đặt ra là liệu Tổng thống Trump và chính quyền của ông có đủ khả năng và kiên trì để thực hiện kế hoạch này đến cùng hay không.
Quyết định của Hội đồng Bảo an mang ý nghĩa quan trọng đối với Mỹ, vì nó mang lại khuôn khổ pháp lý quốc tế cho kế hoạch hòa bình của Tổng thống Trump, đáp ứng yêu cầu tối thiểu từ các quốc gia mà Mỹ muốn hợp tác trong nỗ lực hòa bình này.
Một trong những ưu tiên hàng đầu hiện nay là thành lập ISF, lực lượng giám sát an ninh mà Israel coi là điều kiện tiên quyết để rút toàn bộ quân khỏi Gaza. Lực lượng này sẽ bao gồm binh sĩ từ các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, tương tự như lực lượng gìn giữ hòa bình.
Các quốc gia được yêu cầu đóng góp quân cho ISF cần được biết liệu binh sĩ của họ có phải tham gia giải giáp Hamas hay không, và cách thức thực hiện nếu các tay súng này không tự nguyện buông vũ khí.
Azerbaijan và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, hai quốc gia từng được xem là ứng viên tiềm năng nhất cho ISF, đã bày tỏ lo ngại về nguy cơ binh sĩ của họ phải đối đầu với Hamas, và có thể không tham gia lực lượng này.
Hamas cũng đã tuyên bố sẽ không tạo điều kiện dễ dàng cho tiến trình này. Nhóm này đã bác bỏ nghị quyết của Liên Hợp Quốc, cho rằng việc ISF tham gia giải giáp Hamas sẽ biến lực lượng này thành “một bên tham gia xung đột nhân danh Israel”.
Một yếu tố quan trọng khác chưa được đề cập trong kế hoạch của Tổng thống Trump và nghị quyết của Liên Hợp Quốc là việc Palestine không có tiếng nói trong quá trình này. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã bác bỏ ý tưởng để Chính quyền Palestine (PA), hiện đang quản lý Bờ Tây, tiếp quản Gaza, mặc dù PA đã từng quản lý khu vực này cho đến khi Hamas trỗi dậy vào năm 2007.
Nghị quyết của Liên Hợp Quốc đề cập đến triển vọng về một “con đường dẫn đến quyền tự quyết và thành lập nhà nước Palestine” và vai trò tiềm năng cho PA, nhưng chỉ sau khi họ hoàn thành chương trình cải cách chưa được xác định rõ ràng.
Đại sứ Israel tại Liên Hợp Quốc Danny Danon cho rằng điều kiện này chỉ là một rào cản để người Palestine không thể thực hiện thành công.
Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu các quốc gia Arab có chấp nhận gửi quân đến Gaza nếu không nhận được lời mời từ PA hay không, ngay cả khi đã có nghị quyết từ Liên Hợp Quốc. Các quốc gia này lo ngại bị xem là ủng hộ Israel trong một chiến dịch chiếm đóng quân sự tại Gaza.
Về phía Israel, nghị quyết đã quốc tế hóa cuộc xung đột theo một cách mới và hạn chế các lựa chọn hành động của nước này tại Gaza. Ví dụ, nếu binh lính Ai Cập đóng quân tại Gaza, Israel sẽ phải cân nhắc nguy cơ gây thương vong cho họ khi thực hiện các chiến dịch quân sự tại khu vực này.
Việc giải giáp Gaza từ lâu đã là một thách thức lớn. Tình hình bế tắc đến mức Mỹ đã lên kế hoạch cho tình huống Hamas vẫn kiểm soát nửa phía tây Gaza và tiếp tục được trang bị vũ khí, trong khi Israel sẽ bắt đầu tái thiết ở phía đông, với một vùng đệm ngăn cách.
Theo Nimrod Novik, một nhà đàm phán hòa bình kỳ cựu của Israel, việc giải giáp Hamas là một quá trình lâu dài. Nếu Israel không tiếp tục rút quân, không có ISF và không có nỗ lực tái thiết, giải pháp tạm thời cho việc Hamas tiếp tục vũ trang sẽ trở thành vĩnh viễn.
Ông cho rằng rủi ro nằm ở việc cả Israel và Hamas đều đang kiểm soát một nửa Dải Gaza, và nếu không bên nào chịu nhượng bộ, những cuộc đụng độ nhỏ có thể dẫn đến xung đột lớn.
Những người ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột đã hoan nghênh việc chính quyền Trump gây áp lực lên Thủ tướng Netanyahu để đạt được lệnh ngừng bắn ở Gaza.
Tuy nhiên, họ cũng thất vọng vì cho rằng đây là bằng chứng cho thấy Mỹ đã thụ động trong việc giải quyết các tranh chấp ở Bờ Tây, nơi những người định cư Do Thái bị cáo buộc cướp bóc và chèn ép cộng đồng Palestine mà không bị trừng phạt.
Nadav Tamir, quan chức cấp cao tại J Street, một nhóm vận động hành lang theo đường lối tự do của Mỹ ủng hộ Israel, mong muốn chính quyền Trump áp dụng cách tiếp cận cứng rắn và quyết đoán đối với chính quyền Thủ tướng Netanyahu trong tất cả các vấn đề liên quan đến Palestine.
Ông muốn Mỹ thiết lập một sở chỉ huy ở Bờ Tây, tương tự như trung tâm điều hành cho Gaza ở miền nam Israel, và muốn Mỹ, chứ không phải Israel, quyết định khi nào PA hoàn thành nỗ lực cải cách chính trị.
Ông Tamir tin rằng nếu chính quyền Mỹ quyết đoán với Israel về vấn đề Bờ Tây như đã làm ở Gaza, đó có thể là một bước ngoặt lớn cho khu vực.
Tại Gaza, nghị quyết của Liên Hợp Quốc được đón nhận với tâm lý lạc quan dè dặt. Rajab Abu Tawahina, một người dân Gaza, hy vọng rằng sự can thiệp của quốc tế có thể mang lại một cuộc sống tốt đẹp hơn, mặc dù anh vẫn còn nhiều nghi ngờ.
Anh nói: “Nếu kế hoạch này mang lại chút ổn định nào đó, nếu nó cuối cùng có thể giúp chúng tôi tái thiết cuộc sống, chúng tôi hoàn toàn hoan nghênh. Nhưng chúng tôi đã học được cách chờ đợi và quan sát, bởi vì những lời hứa suông thì chưa đủ”.
Admin
Nguồn: VnExpress
