Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng dọc biên giới với Campuchia, Hải quân Hoàng gia Thái Lan đã nâng cao mức độ sẵn sàng chiến đấu của tàu sân bay HTMS Chakri Naruebet, theo thông báo ngày 17/11 từ Phòng Quan hệ Công chúng thuộc Văn phòng Thủ tướng Thái Lan. Để đảm bảo an toàn và bảo vệ thông tin chiến lược, các hoạt động tham quan tàu cũng tạm thời bị đình chỉ.
Mặc dù chưa rõ liệu HTMS Chakri Naruebet có được triển khai thực tế hay không, động thái này được xem là khá bất ngờ. Tàu sân bay này thường được neo đậu tại cảng và phục vụ như một điểm du lịch, hiếm khi được sử dụng cho các hoạt động tác chiến kể từ khi được đưa vào biên chế.
Vào cuối những năm 1980, Hải quân Thái Lan mong muốn sở hữu một biểu tượng sức mạnh trên biển Đông Nam Á và quyết định đầu tư vào tàu sân bay. Ban đầu, Thái Lan dự định mua một tàu sân bay trực thăng 7.800 tấn do Đức sản xuất, nhưng đã hủy bỏ hợp đồng do chi phí tăng cao và các vấn đề thiết kế.
Tháng 3/1992, Thái Lan ký hợp đồng trị giá khoảng 285 triệu USD với công ty Bazan của Tây Ban Nha để đóng tàu sân bay. Thiết kế của tàu dựa trên tàu sân bay hạng nhẹ Principe de Asturias, vốn được phát triển từ ý tưởng tàu kiểm soát đường biển của Hải quân Mỹ từ những năm 1970.
Tên của tàu, “Quốc chủ của triều Chakri,” thể hiện sự tôn kính đối với triều đại đang trị vì ở Thái Lan. HTMS Chakri Naruebet được hạ thủy vào tháng 1/1996 và chính thức bàn giao vào tháng 3/1997, đưa Thái Lan trở thành quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á sở hữu và vận hành tàu sân bay.
Với chiều dài 182 mét và lượng giãn nước hơn 11.400 tấn, HTMS Chakri Naruebet hiện là tàu sân bay nhỏ nhất còn hoạt động trên thế giới.
Để so sánh, lượng giãn nước của HTMS Chakri Naruebet tương đương với tàu khu trục hạng nặng Type-055 của Trung Quốc và nhỏ hơn tàu khu trục tàng hình Zumwalt của Mỹ. Các tàu đổ bộ tấn công và tàu sân bay trực thăng thường có lượng giãn nước từ 18.000 đến 40.000 tấn, trong khi các tàu sân bay đầy đủ có lượng giãn nước từ hàng chục nghìn đến hơn 100.000 tấn.
HTMS Chakri Naruebet có tốc độ tối đa khoảng 48 km/h và tầm hoạt động hơn 18.500 km ở vận tốc hành trình 22 km/h, với khả năng chở theo 675 thủy thủ và phi công. Tàu được trang bị hai súng máy 12,7 mm, bốn pháo Rh-202 cỡ nòng 20 mm và ba bệ tên lửa phòng không tầm ngắn Mistral.
Tàu được trang bị cầu nhảy nghiêng 12 độ, cho phép vận hành máy bay cánh bằng cất cánh đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng (STOVL). Tàu có thể mang theo 6 cường kích AV-8S Matador và 4-6 trực thăng S-70B Seahawk. Khoang bên trong thân tàu có thể chứa tối đa 10 máy bay.
AV-8S Matador là phiên bản xuất khẩu thế hệ đầu tiên của cường kích Harrier do Anh phát triển. Hải quân Thái Lan đã mua tổng cộng 9 chiếc Matador đã qua sử dụng của Tây Ban Nha, bao gồm 7 chiếc AV-8S và 2 chiếc TAV-8S dùng cho huấn luyện, tất cả đều được đại tu trước khi bàn giao.
Con tàu được xem là niềm tự hào của Thái Lan, thể hiện sự tăng cường đáng kể sức mạnh hải quân chiến lược của quốc gia. HTMS Chakri Naruebet được kỳ vọng sẽ hỗ trợ các chiến dịch đổ bộ đường biển, tuần tra, triển khai sức mạnh dọc bờ biển và vùng đặc quyền kinh tế của Thái Lan, tìm kiếm cứu nạn, khắc phục thảm họa và hỗ trợ nhân đạo.
Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 đã khiến Hải quân Thái Lan thiếu kinh phí để vận hành tàu. HTMS Chakri Naruebet chỉ ra khơi khoảng một ngày mỗi tháng, chủ yếu cho mục đích huấn luyện, phần lớn thời gian còn lại tàu neo đậu tại cảng Sattahip và trở thành điểm tham quan du lịch.
Hải quân Thái Lan cũng đối mặt với nhiều thách thức trong việc vận hành HTMS Chakri Naruebet, đặc biệt là tình trạng thiếu phụ tùng cho cường kích Matador và vấn đề đào tạo phi công.
Đến năm 1999, chỉ còn một chiếc Matador có khả năng hoạt động, buộc Hải quân Thái Lan phải tìm mua các máy bay Harrier đời đầu để lấy phụ tùng thay thế. Năm 2003, nước này đã cố gắng mua thêm máy bay Sea Harrier FA2 đã qua sử dụng của Hải quân Anh, nhưng không đạt được thỏa thuận.
Năm 2006, Thái Lan giải thể phi đội phối thuộc của HTMS Chakri Naruebet và loại biên toàn bộ máy bay Matador, khiến nước này không còn máy bay STOVL để vận hành trên tàu sân bay.
Hiện tại, HTMS Chakri Naruebet được Thái Lan định danh là “tàu sân bay trực thăng tuần tra xa bờ”, chủ yếu triển khai các trực thăng săn ngầm SH-60 Seahawk, trực thăng vận tải WS-61 Sea King và CH-47 Chinook.
Dù vậy, Chakri Naruebet vẫn thuộc biên chế của Hải quân Thái Lan, tham gia các nghi lễ và hoạt động cứu hộ cứu nạn, đặc biệt là nỗ lực khắc phục hậu quả sau trận động đất và sóng thần tháng 12/2004.
HTMS Chakri Naruebet từ lâu đã bị coi là một khoản đầu tư không hiệu quả của quân đội Thái Lan, tốn kém chi phí nhưng không được khai thác hết tiềm năng.
Để giải quyết vấn đề này, Hải quân Thái Lan đã khởi động một dự án cải tạo lớn cho HTMS Chakri Naruebet, ký hợp đồng với tập đoàn Thales của Pháp để nâng cấp Hệ thống Quản lý Nền tảng Tích hợp (IPMS). Lần nâng cấp IPMS gần nhất trên tàu đã diễn ra cách đây khoảng một thập kỷ.
Dự án mới sẽ thay thế toàn bộ kiến trúc điều khiển, cho phép quản lý đồng bộ các hệ thống động cơ, điện năng, giám sát và kiểm soát hư hại thông qua một giao diện tích hợp. Thales cung cấp cả phần cứng và phần mềm, trong khi đối tác UCS đảm nhiệm việc triển khai và hỗ trợ tại Thái Lan.
Toàn bộ quá trình hiện đại hóa dự kiến kéo dài 15 tháng. Đây là lần đầu tiên Hải quân Thái Lan sử dụng giải pháp IPMS của Thales, mặc dù hơn 80% tàu chiến của nước này đang sử dụng radar và các loại cảm biến do tập đoàn Pháp cung cấp.
Admin
Nguồn: VnExpress
