Việc FIFA quyết định mở rộng số đội tham dự World Cup lên 48 đội từ năm 2026 đã tạo ra một động lực lớn cho các liên đoàn bóng đá châu Á (AFC). Quyết định này, được đưa ra vào tháng 1/2017 sau đề xuất của Chủ tịch FIFA Gianni Infantino hồi tháng 10/2016, không chỉ tăng số lượng suất trực tiếp cho AFC từ 4 lên 8 mà còn mở ra cơ hội lịch sử cho nhiều quốc gia trong khu vực.
Trước đây, các tấm vé dự World Cup thường thuộc về những tên tuổi quen thuộc như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran, Arab Saudi và Australia. Triều Tiên là một trường hợp ngoại lệ hiếm hoi vào năm 2010. Thực tế, chỉ có 6 đội tuyển AFC từng góp mặt tại World Cup nhiều hơn một lần.
Nhà báo John Duerden của tờ Guardian nhận định rằng việc châu Á có quá ít suất tham dự trong nhiều thập kỷ qua đã khiến nhiều liên đoàn thiếu động lực đầu tư nghiêm túc vào vòng loại. Tuy nhiên, việc FIFA mở rộng quy mô World Cup đã thay đổi cục diện này.
Ngoài những đội tuyển lớn đã sớm giành vé đến Bắc Mỹ 2026, Uzbekistan, sau nhiều năm nỗ lực, cuối cùng đã hiện thực hóa giấc mơ World Cup của mình. Jordan cũng lần đầu tiên trong lịch sử giành quyền tham dự.
Tổng cộng, 8 đội tuyển từ AFC sẽ góp mặt tại World Cup 2026, bao gồm Nhật Bản, Iran, Uzbekistan, Hàn Quốc, Jordan, Australia, Qatar và Arab Saudi. Bên cạnh Uzbekistan và Jordan, Qatar cũng lần đầu tiên giành vé thông qua vòng loại.
Sau loạt trận FIFA Days tháng 11, Iraq đã vượt qua Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) để giành quyền tham dự vòng play-off liên lục địa, cùng với Bolivia, Congo, Jamaica, Suriname và New Caledonia, tranh hai suất vớt cuối cùng.
Cuộc đối đầu giữa Iraq và UAE, hai đội tuyển chỉ có một lần duy nhất góp mặt tại World Cup vào các năm 1986 và 1990, cho thấy rõ khát vọng vươn tầm của nhiều nền bóng đá châu Á. Trong khi Iraq có nhiều cầu thủ mang dòng máu lai và sinh ra ở châu Âu, UAE lại sử dụng tới 13 cầu thủ nhập tịch trong đội hình.
Việc thu hút tài năng từ nước ngoài không phải là điều mới mẻ ở bóng đá châu Á. Qatar đã đi tiên phong trong việc này từ những năm 2000, song song với việc phát triển nội lực thông qua Học viện Aspire, Qatar đã nhập tịch một số cầu thủ nước ngoài, mặc dù quy định về quốc tịch của nước này khá khắt khe.
Nhận thấy nguy cơ về tình trạng nhập tịch “siêu tốc” có thể ảnh hưởng đến tính minh bạch của các giải đấu quốc tế, FIFA dưới thời chủ tịch Joseph Blatter đã siết chặt các quy định vào năm 2008. Theo đó, cầu thủ phải có quan hệ huyết thống hoặc đã thi đấu liên tục tại giải VĐQG nước sở tại ít nhất 5 năm sau khi đủ 18 tuổi, thay vì 2 năm như trước.
Mặc dù quy định đã được thắt chặt, UAE vẫn tìm ra cách tiếp cận mới. Thay vì chiêu mộ những cầu thủ đã thành danh, họ đầu tư mạnh vào việc tuyển mộ các tài năng trẻ dưới 18 tuổi đã được đào tạo bài bản. Những cầu thủ này, đổi lại những đãi ngộ tài chính hấp dẫn, bắt đầu sự nghiệp tại giải VĐQG UAE và sau 5 năm, đáp ứng đủ điều kiện của FIFA, họ gia nhập đội tuyển UAE.
Điều này dẫn đến việc HLV trưởng UAE hoàn toàn có thể sử dụng một đội hình 11 người mà không có cầu thủ nào sinh ra tại UAE, với phần lớn các cầu thủ có gốc gác từ Brazil hoặc Argentina.
Trong trận hòa 1-1 ở lượt đi vòng loại thứ năm trên sân nhà trước Iraq, HLV người Romania Cosmin Olaroiu chỉ sử dụng 5 cầu thủ gốc UAE trong đội hình xuất phát. Sáu người còn lại đều là cầu thủ nhập tịch.
Đến trận lượt về ngày 18/11, đội hình xuất phát của UAE có tới 9 cầu thủ nhập tịch. Hai cầu thủ duy nhất gốc UAE là tiền vệ Nader và thủ môn Eisa.
Tuy nhiên, những nỗ lực này của UAE đã không mang lại kết quả như mong đợi khi họ thua Iraq chung cuộc 2-3. Dù vậy, đây vẫn là một ví dụ điển hình cho việc tìm kiếm thành công nhanh chóng thông qua các tài năng gốc ngoại của bóng đá châu Á.
“Việc mở rộng World Cup đã thúc đẩy làn sóng nhập tịch này,” ông Shaji Prabhakaran, thành viên Ủy ban điều hành AFC, nhận định. “Thêm suất World Cup đồng nghĩa với thêm hy vọng và cơ hội cho mọi quốc gia. Họ tin rằng nếu đẩy mạnh chương trình nhập tịch, họ có thể nhanh chóng nâng cao chất lượng và hiệu quả thi đấu để có cơ hội vượt qua vòng loại.”
Indonesia cũng là một ví dụ điển hình về việc “đốt cháy giai đoạn” bằng nguồn lực nhập tịch. Đội tuyển xứ vạn đảo đã tiến gần đến World Cup hơn bao giờ hết kể từ năm 1938, khi lọt vào nhóm 12 đội cuối cùng. Bước tiến này phần lớn nhờ vào việc LĐBĐ Indonesia (PSSI) tận dụng triệt để mối liên hệ với Hà Lan, quốc gia từng là chủ thể thực dân tại Indonesia.
John Duerden mô tả rằng trong một, hai năm qua, gần như tháng nào cũng có cầu thủ sinh ra ở Hà Lan có ông bà gốc Indonesia đến đại sứ quán làm thủ tục nhập tịch. Có thời điểm, đội hình xuất phát của Indonesia có tới 8-9 cầu thủ sinh ra tại châu Âu, thay đổi bản chất đội tuyển đến mức Patrick Kluivert đã được bổ nhiệm vào ghế huấn luyện hồi tháng 1/2025.
Những cầu thủ như Kevin Diks, người vừa ghi bàn thắng đầu tiên tại Bundesliga cho Monchengladbach, đã tạo ra sự khác biệt. Hy vọng của Indonesia là khi họ tiến gần đến World Cup, sẽ có nhiều cầu thủ tài năng đủ điều kiện cân nhắc khoác áo đội tuyển Indonesia nếu giấc mơ khoác áo đội tuyển Hà Lan không thành hiện thực.
Sự trỗi dậy nhanh chóng của Indonesia đã tác động đến tư duy của Malaysia. Tháng 9 vừa qua, FIFA kết tội LĐBĐ Malaysia (FAM) làm giả giấy tờ của 7 cầu thủ Brazil, Argentina, Tây Ban Nha và Hà Lan để khai rằng họ có ông bà sinh ra tại Malaysia. Cả 7 người này đều đã ra sân trong chiến thắng 4-0 trước Việt Nam, kết quả tốt nhất của Malaysia trong nhiều năm, và sau đó bị cấm thi đấu cho đội tuyển một năm, kèm theo các khoản tiền phạt cho FAM.
Ngay cả Sri Lanka, một trong những nền bóng đá châu Á xếp hạng thấp nhất trên bảng xếp hạng FIFA, cũng đã từng bước cải thiện thành tích trong khoảng hai năm trở lại đây. Sau khi FIFA gỡ bỏ lệnh cấm vào tháng 8/2023, đội tuyển xếp hạng 193 thế giới này đã xúc tiến chiêu mộ những cầu thủ mang dòng máu Sri Lanka nhưng sinh ra ở nước ngoài. Làn sóng này diễn ra mạnh mẽ, với hơn một nửa đội hình đội tuyển đến từ châu Âu hoặc Australia.
Khi World Cup đang đến gần, khát vọng tham dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh đã thức tỉnh bóng đá châu Á. Tuy nhiên, giấc mơ này, ít nhất là thông qua con đường “cấp tốc”, vẫn còn dang dở.
Admin
Nguồn: VnExpress
