Trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực giảm phát thải, xe tải hạng nặng, vốn là một trong những tác nhân chính gây ô nhiễm, đang chứng kiến sự chuyển đổi mạnh mẽ sang điện khí hóa, đặc biệt là tại Trung Quốc. Quốc gia này, với đội xe tải lớn thứ hai thế giới, đang đi đầu trong cuộc cách mạng xe tải điện, một lĩnh vực mà trước đây được cho là khó thay đổi do ưu thế hiệu suất của động cơ diesel.
Sự thay đổi này diễn ra nhanh chóng. Nếu như năm 2020, gần như toàn bộ xe tải mới bán ra tại Trung Quốc đều sử dụng dầu diesel, thì đến nửa đầu năm 2024, xe điện đã chiếm tới 22% doanh số, tăng đáng kể so với mức 9,2% của cùng kỳ năm trước, theo số liệu từ Commercial Vehicle World.
Các nhà phân tích tại BMI dự báo rằng xe tải điện sẽ tiếp tục tăng trưởng, chiếm gần 46% doanh số xe mới trong năm nay và có thể đạt 60% vào năm 2026. Sự đón nhận này đến từ việc giá xe tải điện đang giảm dần, đồng thời chi phí vận hành thấp hơn so với xe chạy dầu.
Mặc dù giá mua ban đầu của xe tải điện vẫn cao hơn từ 2 đến 3 lần so với xe dầu và hơn 18% so với xe chạy bằng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), nhưng hiệu suất năng lượng cao hơn và chi phí vận hành thấp hơn có thể giúp chủ xe tiết kiệm từ 10% đến 26% trong suốt vòng đời của xe, theo Christopher Doleman, nhà phân tích tại Viện Kinh tế năng lượng và phân tích tài chính. Ông nhấn mạnh rằng các chủ xe tải hạng nặng ở Trung Quốc đặc biệt coi trọng lợi nhuận.
Chính phủ Trung Quốc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của xe tải điện thông qua các ưu đãi hào phóng, như chương trình “thu cũ đổi mới”. Theo đó, chủ xe có thể nhận được khoản tài trợ lên đến 19.000 USD khi thay thế xe tải cũ bằng xe mới hoặc xe điện.
Bên cạnh đó, hạ tầng trạm sạc cũng đang được mở rộng nhanh chóng. Tại các trung tâm logistics lớn như đồng bằng sông Dương Tử, các trạm sạc chuyên dụng cho xe tải đã được lắp đặt dọc theo các tuyến đường vận chuyển hàng hóa quan trọng. Các thành phố lớn như Bắc Kinh và Thượng Hải cũng đã xây dựng các trạm sạc dọc theo đường cao tốc, cho phép sạc xe tải chỉ trong vài phút.
Một bước tiến đáng chú ý khác là việc CATL, nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới, ra mắt hệ thống đổi pin tiết kiệm thời gian cho xe tải hạng nặng vào tháng 5 vừa qua. CATL cũng có kế hoạch xây dựng mạng lưới đổi pin trên toàn quốc, bao phủ 150.000 km trên tổng số 184.000 km đường cao tốc của Trung Quốc.
Chính sách của chính phủ cũng ủng hộ mạnh mẽ xe điện. Các nhà chức trách đang lên kế hoạch siết chặt tiêu chuẩn khí thải đối với xe tải nhằm hạn chế ô nhiễm và đặt ra mục tiêu phát thải trung bình trên toàn bộ đội xe của nhà sản xuất. Điều này sẽ khiến các công ty chỉ dựa vào xe tải chạy nhiên liệu hóa thạch gặp khó khăn trong việc tuân thủ, theo Liuhanzi Yang, thành viên Hội đồng Quốc tế về giao thông sạch Bắc Kinh.
Sự chuyển đổi nhanh chóng sang xe tải điện của Trung Quốc có thể định hình lại nhu cầu năng lượng hóa thạch toàn cầu. Trung Quốc hiện là nước tiêu thụ dầu diesel lớn thứ hai thế giới sau Mỹ. Tuy nhiên, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (IEA), mức tiêu thụ dầu diesel của Trung Quốc đã giảm xuống còn 3,9 triệu thùng mỗi ngày vào tháng 6 năm 2024, thấp hơn 11% so với cùng kỳ năm 2023, một phần do sự chuyển dịch sang LNG và điện.
Theo tính toán của Rhodium Group, xe tải điện của Trung Quốc đang cắt giảm nhu cầu dầu mỏ tương đương hơn một triệu thùng mỗi ngày. Tim Daiss, chuyên gia của APAC Energy Consultancy, nhận định rằng sự trỗi dậy của ngành xe tải điện Trung Quốc ít được báo cáo trong quá trình chuyển đổi năng lượng toàn cầu, đặc biệt khi xét đến tác động tiềm tàng đối với dòng chảy thương mại dầu diesel khu vực.
Không chỉ dừng lại ở thị trường nội địa, Trung Quốc còn nhắm đến xuất khẩu xe điện chở hàng, mở ra một tương lai mới cho ngành vận tải hạng nặng toàn cầu. Bill Russo, nhà sáng lập kiêm CEO của công ty tư vấn Automobility tại Thượng Hải, cho biết các nhà sản xuất xe tải Trung Quốc đã giảm chi phí và đẩy nhanh quá trình sản xuất.
Họ cũng làm chủ được hầu hết các linh kiện chính, từ pin đến động cơ và thiết bị điện tử. Ngành dịch vụ logistics rộng lớn và năng động của Trung Quốc cũng là môi trường thuận lợi cho các nhà sản xuất xe tải thử nghiệm và cải tiến sản phẩm.
Theo McKinsey & Company, từ năm 2021 đến 2023, xuất khẩu xe tải hạng nặng, bao gồm cả xe điện, của Trung Quốc sang Trung Đông và Bắc Phi đã tăng 73% mỗi năm và sang Mỹ Latinh khoảng 46%. Thị phần xe tải điện dự kiến sẽ tiếp tục tăng, mặc dù hạ tầng sạc hạn chế có thể là một thách thức.
Tập đoàn Công nghiệp Nặng Sany (Trung Quốc) cho biết sẽ bắt đầu xuất khẩu xe tải điện sang châu Âu vào năm sau. Công ty cũng đã xuất khẩu một số xe tải điện sang Mỹ, các nước châu Á như Thái Lan và Ấn Độ, UAE và nhiều quốc gia khác.
Vào tháng 6, BYD đã khởi công xây dựng một nhà máy sản xuất xe tải và xe buýt điện tại Hungary, đón đầu mục tiêu cắt giảm 90% lượng khí thải từ xe tải mới vào năm 2040 so với mức năm 2019 mà châu Âu đã đề ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
