Phát ngôn của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi về khả năng triển khai lực lượng phòng vệ trong trường hợp xảy ra xung đột ở Đài Loan đã làm gia tăng căng thẳng giữa Tokyo và Bắc Kinh. Ngày 7/11, bà Takaichi tuyên bố rằng nếu một cuộc tấn công vào Đài Loan đe dọa trực tiếp đến an ninh của Nhật Bản, Tokyo có thể sẽ can thiệp quân sự. Vị trí địa lý của Đài Loan, chỉ cách đảo Yonaguni của Nhật Bản khoảng 100km, là yếu tố chính trong tính toán này.
Bình luận này đã vấp phải sự phản ứng gay gắt từ phía Trung Quốc, quốc gia luôn coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để thống nhất hòn đảo. Bắc Kinh đã đáp trả bằng các biện pháp kinh tế như tẩy chay du lịch, ngừng nhập khẩu hải sản và hủy bỏ các sự kiện văn hóa, gây tổn hại đến nền kinh tế Nhật Bản.
Giới chuyên gia nhận định rằng Thủ tướng Takaichi sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc xoa dịu căng thẳng với Trung Quốc. Yêu cầu từ Bắc Kinh là bà phải rút lại tuyên bố của mình, điều mà theo các quan chức Nhật Bản, là khó có thể xảy ra. Một quan chức cho biết: “Đáng lẽ bà ấy không nên nói điều đó, nhưng nó không sai. Chúng ta không thể rút lại nó”.
Mặc dù vấp phải sự chỉ trích từ Trung Quốc, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy phát ngôn của bà Takaichi không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự ủng hộ trong nước dành cho bà. Người phát ngôn Văn phòng Thủ tướng Nhật Bản nhấn mạnh rằng những nhận xét này không thay đổi lập trường hiện tại của chính phủ và Nhật Bản vẫn sẵn sàng đối thoại với Trung Quốc.
Trước đây, các nhà lãnh đạo Nhật Bản thường tránh đề cập đến khả năng can thiệp quân sự vào vấn đề Đài Loan, tuân thủ chính sách “mơ hồ chiến lược” tương tự như Hoa Kỳ. Tuy nhiên, tuyên bố của bà Takaichi đã phá vỡ tiền lệ này.
Nhà phân tích Jeremy Chan từ Eurasia Group nhận định rằng bà Takaichi đã vô tình đẩy mình vào một tình thế khó khăn và khó có thể tìm ra giải pháp nhanh chóng. Ông dự đoán rằng mối quan hệ giữa hai nền kinh tế hàng đầu châu Á có thể sẽ trải qua “một mùa đông dài” trong nhiệm kỳ của bà Takaichi.
Bắc Kinh đã loại trừ khả năng gặp gỡ giữa bà Takaichi và Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường bên lề hội nghị G20, cho thấy sự đóng băng trong quan hệ song phương.
Một số nhà phân tích so sánh tình hình hiện tại với cuộc khủng hoảng năm 2012 khi Tokyo quốc hữu hóa các đảo tranh chấp, dẫn đến các cuộc biểu tình chống Nhật Bản quy mô lớn ở Trung Quốc và sự gián đoạn trong các cuộc gặp cấp cao.
Nhà kinh tế Takahide Kiuchi từ Viện Nghiên cứu Nomura ước tính rằng việc Trung Quốc tẩy chay du lịch Nhật Bản có thể gây thiệt hại hơn 14 tỷ USD mỗi năm. Bên cạnh đó, Tokyo cũng lo ngại về khả năng Bắc Kinh hạn chế nguồn cung các khoáng sản thiết yếu, trong đó Trung Quốc hiện cung cấp khoảng 60% lượng đất hiếm nhập khẩu của Nhật Bản.
Marcel Thieliant từ Capital Economics cho rằng một cuộc tẩy chay hàng hóa Nhật Bản trên diện rộng có thể khiến doanh số bán hàng giảm tương đương khoảng 1% GDP của Nhật Bản và gây ảnh hưởng lớn đến ngành công nghiệp ô tô.
Những nỗ lực xoa dịu căng thẳng của Tokyo dường như không mang lại kết quả. Trong cuộc gặp giữa các quan chức ngoại giao hai nước, cả hai bên đều nhắc lại những bất bình của mình. Theo truyền thông Trung Quốc, ngay cả trang phục của Vụ trưởng Vụ châu Á thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Kim Tùng cũng mang một thông điệp cứng rắn, gợi nhớ đến phong trào phản đối chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản năm 1919.
Chuyên gia Chan nhận xét rằng việc Trung Quốc thể hiện thái độ cứng rắn trước ống kính máy quay cho thấy họ muốn cả thế giới chứng kiến.
Trung Quốc tiếp tục công kích bà Takaichi thông qua các hình thức tuyên truyền, bao gồm cả việc đăng tải hình ảnh biếm họa trên mạng xã hội.
Trong bối cảnh hiện tại, các quan chức Nhật Bản thừa nhận rằng chưa có giải pháp nào để phá vỡ bế tắc trong quan hệ với Trung Quốc.
Admin
Nguồn: VnExpress
