Câu chuyện về chất lượng dạy và học tiếng Anh ở bậc phổ thông lại gợi nhắc một kỷ niệm mà đồng nghiệp tôi từng chia sẻ. Chị kể rằng, con gái chị, một học sinh lớp 8, đã vô cùng ngạc nhiên khi thầy giáo tiếng Anh bản ngữ người Anh của mình có thể nói tiếng Việt một cách lưu loát, không khác gì người bản xứ.
Trong một buổi học, thầy giáo đã khiến cả lớp ngỡ ngàng bởi khả năng sử dụng tiếng Việt thành thạo. Từ phát âm, ngữ điệu đến cách dùng từ lóng, thầy đều thể hiện một cách tự nhiên, khiến học sinh cảm thấy như đang học tiếng Anh với một giáo viên người Việt am hiểu sâu sắc văn hóa bản địa.
Câu chuyện này khiến tôi, một phụ huynh có con đang học lớp 6, không khỏi suy nghĩ. Tại sao một người nước ngoài, đặc biệt là người Anh, lại có thể nói tiếng Việt trôi chảy đến vậy? Điều gì đã giúp thầy vượt qua một trong những ngôn ngữ khó nhất thế giới để sử dụng thành thạo như người bản xứ?
Suy xét kỹ hơn, tôi nhận ra rằng khả năng này không phải là ngẫu nhiên hay do năng khiếu bẩm sinh. Chắc chắn đằng sau sự lưu loát ấy là cả một quá trình học tập bền bỉ, kiên trì và nghiêm túc. Bởi tiếng Việt, với sáu thanh điệu, nhiều âm khó và cách dùng từ phụ thuộc vào ngữ cảnh, chưa bao giờ là một ngôn ngữ dễ dàng đối với người nước ngoài.
Một lý do sâu xa hơn là ngày càng có nhiều giáo viên bản ngữ nhận thức rõ rằng, để dạy tiếng Anh hiệu quả tại Việt Nam, họ cần phải hiểu học sinh Việt Nam, hiểu tâm lý, cách tư duy và lối diễn đạt của người Việt khi học ngoại ngữ. Khi nắm vững “ngôn ngữ mẹ đẻ” của học sinh, họ có thể giải thích lỗi sai rõ ràng hơn, đưa ra những ví dụ phù hợp hơn và tạo sự kết nối gần gũi hơn trong lớp học. Việc thầy giáo người Anh nói tiếng Việt chính là minh chứng cho tinh thần cầu thị và sự chuyên nghiệp đó.
Câu chuyện này còn mở ra một vấn đề rộng hơn: Liệu chúng ta, những phụ huynh và học sinh Việt Nam, đã chuẩn bị đầy đủ để học tốt ngoại ngữ hay chưa? Khi một người nước ngoài có thể nói tiếng Việt trôi chảy, điều đó cho thấy ngoại ngữ không phải là một rào cản bất khả thi, mà là một hành trình đòi hỏi phương pháp, sự kiên trì và một môi trường phù hợp. Trớ trêu thay, nhiều học sinh Việt Nam dù học tiếng Anh hơn 10 năm vẫn ngại nói, phát âm sai hoặc không hiểu khi giáo viên bản ngữ nói chuyện. Vấn đề không nằm ở năng lực, mà nằm ở cách tiếp cận.
Từ câu chuyện của thầy giáo người Anh, tôi cho rằng giải pháp quan trọng nhất để học sinh Việt Nam cải thiện khả năng tiếng Anh là thay đổi tư duy học ngoại ngữ. Thay vì xem tiếng Anh như một môn thi, chúng ta cần xem nó như một công cụ giao tiếp thực sự. Khi trẻ có động lực học vì nhu cầu giao tiếp chứ không phải vì điểm số, việc tiếp thu sẽ hiệu quả và tự nhiên hơn. Một đứa trẻ lớp 6 hay lớp 8 hoàn toàn có thể phát âm chuẩn và giao tiếp khá nếu thay đổi cách nhìn về tiếng Anh.
Song song với đó, việc tạo ra một môi trường tiếp xúc tiếng Anh thường xuyên là vô cùng quan trọng. Chúng ta không thể chỉ trông chờ vào vài tiết học trên lớp mỗi tuần hoặc vài bài tập trong sách giáo khoa. Nếu một thầy giáo người Anh có thể nói tiếng Việt thông thạo chỉ bằng việc sống trong môi trường nghe và nói hàng ngày, thì học sinh Việt Nam cũng cần được tiếp xúc với tiếng Anh dưới nhiều hình thức khác nhau, như xem phim, nghe nhạc, đọc truyện, xem vlog nước ngoài hoặc đơn giản là giao tiếp thường xuyên với giáo viên bản ngữ mà không sợ mắc lỗi. Trẻ chỉ thực sự tiến bộ khi vượt qua nỗi sợ nói sai.
Mặt khác, phụ huynh cũng cần thay đổi cách đồng hành cùng con. Chúng ta thường gây áp lực cho con trong việc học tiếng Anh, buộc trẻ học ngữ pháp một cách nặng nề mà ít chú trọng đến khả năng giao tiếp. Trong khi đó, điều giúp thầy giáo người Anh nói tiếng Việt giỏi lại chính là sự chủ động thực hành liên tục trong cuộc sống hàng ngày. Nếu phụ huynh tạo điều kiện cho con luyện tập, giao tiếp và khuyến khích sự tự tin, trẻ sẽ tiến bộ nhanh hơn nhiều so với việc chỉ học thuộc lòng.
Điều quan trọng nữa là giáo viên tiếng Anh tại Việt Nam, cả người bản ngữ và người Việt, cũng cần thay đổi phương pháp giảng dạy để phù hợp với xu thế hiện đại. Khi giáo viên bản ngữ nói được tiếng Việt, họ có khả năng kết nối tốt hơn với học sinh, nhưng đồng thời cũng cần tạo ra một môi trường buộc học sinh sử dụng tiếng Anh nhiều hơn để tránh phụ thuộc vào tiếng mẹ đẻ. Dạy ngoại ngữ là một nghệ thuật cân bằng giữa việc hiểu người học và thúc đẩy họ bước ra khỏi vùng an toàn.
Việc học một ngôn ngữ mới không phụ thuộc vào quốc tịch hay giọng nói mẹ đẻ, cũng không phụ thuộc vào điểm xuất phát. Điều quan trọng nhất là tinh thần học hỏi, môi trường thực hành và sự bền bỉ theo đuổi mục tiêu. Nếu một người nước ngoài có thể chinh phục tiếng Việt, thì học sinh Việt Nam hoàn toàn có thể chinh phục tiếng Anh, miễn là có phương pháp đúng đắn và sự kiên trì đủ lớn.
Admin
Nguồn: VnExpress
