Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh bãi bỏ thuế quan đối với một loạt mặt hàng thực phẩm vào ngày 14 tháng 11, bao gồm cà phê, trà, trái cây nhiệt đới, nước ép trái cây, hạt cacao, gia vị, chuối, cam, cà chua, thịt bò và một số loại phân bón. Tiếp đó, ngày 20 tháng 11, ông tiếp tục ký sắc lệnh loại bỏ mức thuế bổ sung 40% áp dụng cho thực phẩm nhập khẩu từ Brazil, như thịt bò, cacao và các loại trái cây. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump phải đối mặt với những chỉ trích gần đây về việc giá thực phẩm leo thang.
Tuy nhiên, việc bãi bỏ các loại thuế này không đồng nghĩa với việc giá cả sẽ giảm ngay lập tức. Theo các chuyên gia về quản lý chuỗi cung ứng, giá bán lẻ cần có thời gian để điều chỉnh do lượng hàng tồn kho hiện tại. Các sản phẩm đang được bày bán đã được mua và nhập khẩu khi thuế còn ở mức cao.
Zachary Rogers, giảng viên quản lý chuỗi cung ứng tại Đại học bang Colorado, giải thích rằng người tiêu dùng chưa cảm nhận được tác động lớn của lạm phát vì nó đang tồn tại ở khâu trung gian, trong các kho hàng và trung tâm phân phối. Các nhà bán lẻ và chuyên gia logistics cũng cảnh báo rằng biên lợi nhuận hoạt động của doanh nghiệp đã bị ảnh hưởng. Rogers cho biết người tiêu dùng sẽ cảm nhận rõ hơn về lạm phát khi hàng hóa mới được đưa lên kệ, buộc các nhà bán lẻ phải tăng giá để bù đắp chi phí.
Phil Kafarakis, CEO của Hiệp hội Thực phẩm IFMA, nhấn mạnh rằng chuỗi cung ứng không thể phản ứng nhanh chóng với các điều chỉnh giá, bất kể là do quyết định của tổng thống hay biến động tự nhiên của thị trường. Ông dẫn chứng sự gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch và sự cố tàu Ever Given mắc kẹt tại kênh đào Suez, khiến giá cả mất sáu tháng để tăng và sau đó mất thêm sáu tháng nữa để hạ nhiệt.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell cũng từng đề cập đến sự kết hợp giữa áp lực chuỗi cung ứng và chi phí logistics tăng cao đã góp phần tạo ra “lạm phát tạm thời”. Ông lưu ý rằng tác động của thuế nhập khẩu đối với lạm phát cần thời gian dài mới thể hiện rõ.
Kafarakis giải thích thêm rằng việc giảm thuế từ 10% đến 40% có thể cải thiện biên lợi nhuận dài hạn cho các doanh nghiệp tham gia vào sản xuất, thu hoạch, vận chuyển, tiếp thị và bán thực phẩm. Tuy nhiên, người tiêu dùng sẽ chưa cảm nhận được tác động của sắc lệnh này trong một thời gian dài. Ông dự báo giá cà chua và dâu tây có thể giảm vào đầu năm tới, trong khi một số mặt hàng như cà phê và phô mai có thể được giảm giá để thu hút khách hàng, nhưng chỉ trong thời gian ngắn hoặc số lượng hạn chế.
Các nhà kinh tế học cũng cảnh báo rằng giá cả chưa chắc quay về mức thấp trước đây, ngay cả khi hàng tồn kho được bán hết và nhập mới. Peter Boockvar, Giám đốc đầu tư tại OnePoint Wealth Advisers, cho biết nhiều công ty đã thông báo về việc điều chỉnh giá do chi phí cấu trúc tăng lên vì thuế. Ông cũng lưu ý rằng ngay cả khi Tòa Tối cao không cho phép ông Trump sử dụng Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA) để áp thuế quy mô lớn, các doanh nghiệp vẫn có nguy cơ bị áp thuế theo từng ngành hàng, như trường hợp nhôm, thép và xe hơi nhập khẩu hiện nay.
Ngoài ra, giá cả tăng lên còn do nhiều yếu tố khác ngoài thuế nhập khẩu. Ví dụ, giá cacao tồn kho đang ở mức cao do sản lượng giảm vì hạn hán. Số lượng đàn bò Mỹ hiện ở mức thấp nhất trong 74 năm, và dịch bệnh ở Mexico khiến Mỹ cấm nhập khẩu thịt bò từ nước này, đẩy giá thịt bò lên cao.
Mỹ đã dỡ bỏ thuế 10% đối với thịt bò từ Australia, Argentina và Uruguay, cũng như thuế 15% đối với thịt bò từ New Zealand. Boockvar nhận xét rằng việc áp thuế đối với đối thủ nước ngoài để bảo vệ nhà sản xuất trong nước là một biện pháp chính trị dễ thực hiện, nhưng người tiêu dùng mới là người phải trả giá. Khi nhu cầu giảm, người tiêu dùng có thể chuyển sang ăn thịt gà, khiến các công ty trong nước cũng không được lợi.
Hiệu ứng từ các loại thuế khác cũng góp phần làm cho giá thực phẩm chưa thể giảm ngay cả khi một phần thuế được dỡ bỏ. Ví dụ, thuế đối với thép và nhôm hiện ở mức 50%, làm tăng giá các sản phẩm đóng hộp và máy móc.
Dữ liệu của NielsenIQ về giá thực phẩm dịp Lễ Tạ ơn cho thấy giá trung bình của sốt nam việt quất đóng hộp đã tăng từ 2,02 USD vào tháng 11 năm 2024 lên 2,52 USD vào tháng 10 năm 2025. Nhôm dùng để sản xuất lon chịu thuế theo sắc lệnh được ban hành trước đó trong năm nay. Bên cạnh sốt nam việt quất đóng hộp, giá súp kem nấm và bánh hồ đào cũng tăng, trong đó bánh hồ đào tăng 15%. Giá gà tây cũng nhích lên do số lượng đàn gà tây của Mỹ giảm xuống mức thấp nhất gần 40 năm do cúm gia cầm. Một số loại phân bón nhập khẩu hiện chịu thuế hai chữ số, làm tăng chi phí trồng trọt để sản xuất thức ăn chăn nuôi.
Admin
Nguồn: VnExpress
