Nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ tại Hà Nội đang gặp khó khăn khi doanh thu vượt ngưỡng 200 triệu đồng/năm, đồng nghĩa với việc phải nộp thuế khoán và lệ phí môn bài, dù lợi nhuận thực tế rất thấp và không ổn định. Tình trạng này cho thấy mức ngưỡng doanh thu hiện tại đã trở nên lạc hậu so với bối cảnh giá cả và chi phí sinh hoạt ngày càng tăng cao.
Chị Lê Thị Hồng, chủ một quán bún tại phường Hà Đông, chia sẻ doanh thu trung bình của quán chỉ đạt 1-1,3 triệu đồng/ngày, tương đương 30-40 triệu đồng/tháng. Sau khi trừ các chi phí như thực phẩm, thuê mặt bằng (8 triệu đồng/tháng) và điện nước, lợi nhuận ròng chỉ còn 7-9 triệu đồng, thấp hơn cả mức giảm trừ gia cảnh cho người làm công ăn lương. Tuy nhiên, do tổng doanh thu năm vượt 200 triệu đồng, chị vẫn phải nộp thuế như một hộ kinh doanh ổn định. “Doanh thu cao trên giấy, nhưng phần lớn là chi phí đầu vào. Lợi nhuận thực nhận không tương xứng với nghĩa vụ thuế,” chị Hồng cho biết.
Theo số liệu từ Bộ Tài chính, tính đến cuối năm 2024, cả nước có 3,6 triệu hộ kinh doanh được quản lý thuế, trong đó gần 2 triệu hộ nộp thuế khoán. Mức thu bình quân mỗi hộ khoảng 672.000-700.000 đồng/tháng. Năm 2023, tổng thu ngân sách từ nhóm hộ và cá nhân kinh doanh đạt khoảng 26.000 tỷ đồng, và ước tính đạt trên 17.000 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2024.
Trước thực trạng này, nhiều ý kiến đề xuất Chính phủ nên xem xét điều chỉnh ngưỡng doanh thu chịu thuế để phù hợp hơn với tình hình kinh tế hiện tại. Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín, cho rằng ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng là bất bình đẳng so với người làm công ăn lương. Ông đề xuất ngưỡng doanh thu miễn thuế nên được tính bằng giá trị gia tăng của hộ kinh doanh, tương ứng với mức giảm trừ gia cảnh cho người làm công ăn lương, và cho rằng mức 1 tỷ đồng là hợp lý. Theo ông, điều này sẽ tạo sự công bằng và đồng bộ với quy định hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên phải sử dụng máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.
Ông Được dẫn chứng số liệu từ Thuế TP HCM cho thấy phần lớn hộ kinh doanh có doanh thu dưới 1 tỷ đồng, do đó việc nâng ngưỡng doanh thu miễn thuế lên 1 tỷ đồng sẽ không ảnh hưởng lớn đến thu ngân sách nhà nước, đồng thời giúp tiết kiệm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế và thúc đẩy hoạt động kinh doanh.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, cũng đồng tình với quan điểm này, cho rằng mức 200 triệu đồng/năm đã lỗi thời và cần được nâng lên 1 tỷ đồng. Bà tính toán với doanh thu 1 tỷ đồng/năm, lợi nhuận bình quân khoảng 16%, tương đương 160 triệu đồng, phù hợp với thu nhập của một lao động làm công đang được áp dụng mức giảm trừ gia cảnh.
Tuy nhiên, bà Cúc cũng lưu ý rằng nhiều hộ kinh doanh vẫn có thói quen khai thấp doanh thu, do đó vấn đề then chốt là sự minh bạch trong kê khai để cơ quan quản lý có cơ sở xây dựng mức miễn thuế hợp lý và công bằng.
Ông Nguyễn Ngọc Tịnh, Phó chủ tịch Hội Tư vấn và Đại lý Thuế TP HCM, cho rằng ngưỡng miễn thuế cần được xác định dựa trên dữ liệu thống kê đáng tin cậy, thông qua khảo sát diện rộng về doanh thu, chi phí và biên lợi nhuận của hộ kinh doanh. Ông nhấn mạnh chính sách thuế chỉ bền vững khi dựa trên dữ liệu đầy đủ và được điều chỉnh định kỳ theo các chỉ số khách quan.
Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng (Đại học Nguyễn Trãi), phân tích rằng hộ kinh doanh khác với doanh nghiệp, bởi họ là một cấu trúc xã hội mang tính gia đình. Ông cho rằng việc chỉ dùng tổng doanh thu làm căn cứ đánh thuế sẽ dễ dẫn đến sai lệch, đặc biệt với những ngành nghề có lợi nhuận thấp hoặc hộ có nhiều lao động gia đình.
Ông Huy đề xuất xây dựng công thức xác định ngưỡng chịu thuế dựa trên bản chất kinh tế, không chỉ dựa trên doanh thu. Theo đó, cơ quan quản lý cần xác định doanh thu thực tế, khấu trừ chi phí hợp lý để tính lợi nhuận ròng, sau đó chia lợi nhuận ròng cho số thành viên lao động trực tiếp trong gia đình và so sánh với ngưỡng chịu thuế thu nhập cá nhân.
Ngoài ra, ông Huy cũng lưu ý rằng chính sách thuế không thể “cào bằng” vì kinh tế hộ có sự phân hóa rõ rệt về biên lợi nhuận giữa các ngành nghề và vùng miền. Do đó, chính sách mới cần thiết kế theo hướng ngưỡng doanh thu chịu thuế phân theo nhóm ngành, bảo đảm sát thực tế và giảm xung đột.
Việc điều chỉnh ngưỡng doanh thu chịu thuế cho hộ kinh doanh là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và dựa trên các dữ liệu thống kê đầy đủ, chính xác. Một chính sách thuế hợp lý sẽ tạo động lực cho hộ kinh doanh phát triển, đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Admin
Nguồn: VnExpress
