Theo PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam, phần lớn bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn hoặc khi bệnh đã trở nặng. Tình trạng chẩn đoán muộn này làm tăng nguy cơ bệnh tiến triển nhanh, tái phát liên tục và dẫn đến tử vong.
Tại hội nghị khoa học thường niên do Bệnh viện Gia An 115 tổ chức, PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc cho biết, ở giai đoạn đầu, các triệu chứng của COPD thường không rõ ràng, chỉ là ho kéo dài, khạc đàm, chưa khó thở. Do đó, nhiều người vẫn hút thuốc và sinh hoạt bình thường nên ít đi khám, dẫn đến việc phát hiện bệnh chậm trễ.
COPD là bệnh đặc trưng bởi sự tắc nghẽn đường thở ngày càng nghiêm trọng, liên quan đến phản ứng viêm bất thường của đường thở và nhu mô phổi do các phần tử và khí độc hại gây ra. Nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh là hút thuốc lá, bên cạnh đó còn có các tác nhân ô nhiễm môi trường và khói bụi.
Các nghiên cứu về chức năng hô hấp cho thấy, có những người sinh ra đã có phổi khỏe mạnh, nhưng cũng có nhóm có phổi yếu bẩm sinh, dễ mắc các bệnh lý hô hấp, bao gồm hen và COPD. Nếu nhóm người này được rèn luyện thể lực và tập luyện hợp lý từ nhỏ, họ có thể duy trì chức năng phổi tốt. Tuy nhiên, khi trưởng thành, các yếu tố như hút thuốc lá và ô nhiễm môi trường sẽ làm chức năng hô hấp suy giảm nhanh chóng, tạo điều kiện cho COPD hoặc hen phát triển.
PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc cũng lưu ý rằng, nguyên nhân tử vong của bệnh nhân COPD không chỉ do suy hô hấp mà còn do các biến cố tim mạch. Thống kê cho thấy có khoảng 25-30% bệnh nhân tử vong sau đợt cấp liên quan đến tim mạch. Đáng chú ý, khoảng 1/4 bệnh nhân nhập viện vì COPD sẽ tử vong trong năm đầu tiên sau khi xuất viện, cho thấy tầm quan trọng của việc chăm sóc sau xuất viện. Hiện nay, do nhiều bệnh nhân không được quản lý theo phác đồ bài bản, bệnh thường xuyên tái phát, phải nhập viện nhiều lần, gây tốn kém chi phí và tăng nguy cơ tử vong.
Những người trên 40 tuổi, đang hoặc đã hút thuốc lá, có các triệu chứng ho và khạc đàm kéo dài, khó thở khi gắng sức, được xem là có nguy cơ mắc COPD. Nếu có từ ba biểu hiện trở lên, người bệnh nên đến khám chuyên khoa hô hấp và đo chức năng hô hấp để được chẩn đoán chính xác.
COPD hiện là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ ba trên thế giới, sau bệnh tim thiếu máu cục bộ và đột quỵ. Số người mắc và tử vong do COPD đang tăng nhanh do tỷ lệ hút thuốc cao, môi trường ngày càng ô nhiễm và việc quản lý bệnh ở giai đoạn nhẹ chưa được chuẩn hóa. Ngoài ra, bệnh nhân COPD thường mắc kèm các bệnh tim mạch, đái tháo đường, nhiễm trùng hô hấp, làm sức khỏe suy giảm nhanh và tăng nguy cơ biến chứng.
COPD và hen phế quản đang là gánh nặng lớn đối với kinh tế xã hội. Ước tính cứ mỗi 10 giây trên toàn cầu lại có một người tử vong vì COPD. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc COPD là khoảng 10% dân số, tương đương hơn 10 triệu người, và con số này đang tiếp tục gia tăng. Điều quan trọng nhất trong điều trị COPD là điều trị lâu dài kết hợp với việc ngưng hút thuốc lá sớm. Đây là hai yếu tố then chốt giúp bệnh nhân duy trì chức năng hô hấp, hạn chế bệnh tiến triển nặng và giảm nguy cơ tử vong.
Việc quản lý COPD đòi hỏi sự phối hợp của nhiều chuyên khoa, không chỉ bác sĩ hô hấp. Các chuyên ngành như tim mạch, nội tiết hay nội tổng quát cần chủ động tầm soát để tránh bỏ sót bệnh nhân ở giai đoạn sớm, bởi nhóm này tuy triệu chứng không rõ ràng nhưng lại có nguy cơ tử vong cao. Nếu bệnh nhân COPD không được chẩn đoán trước phẫu thuật, nguy cơ biến chứng trong mổ có thể tăng lên đáng kể.
BS.CK2 Nguyễn Trịnh Liên Hương, Bệnh viện Gia An 115, cho biết nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện COPD khi đã có biến chứng hoặc trong đợt cấp, là giai đoạn có nguy cơ tử vong cao và chi phí điều trị rất lớn. Mỗi lần nhập viện vì đợt cấp có thể tốn từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí phải thở máy, nằm viện kéo dài và đối mặt với nguy cơ nhiễm khuẩn kháng thuốc.
Để phòng bệnh COPD, các chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế ô nhiễm không khí, tránh tiếp xúc với bụi mịn và khói độc, tuyệt đối không hút thuốc lá chủ động lẫn thụ động. Bên cạnh đó, cần duy trì lối sống lành mạnh, dinh dưỡng và vận động hợp lý, tiêm ngừa cúm và các bệnh hô hấp theo khuyến cáo. Việc đeo khẩu trang nơi đông người, giữ vệ sinh cá nhân và tránh đốt rác, đốt vật liệu gây khói độc cũng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm bệnh nền tiến triển nặng.
Admin
Nguồn: VnExpress
