**Nâng cao nhận thức về sở hữu trí tuệ cho học sinh: Chìa khóa cho sự đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế**
Tại hội thảo về phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo gắn với giáo dục sở hữu trí tuệ, các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết trang bị kiến thức về sở hữu trí tuệ cho học sinh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Hội thảo do Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Học viện Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO Academy) tổ chức chiều 24/11.
Ông Nguyễn Hoàng Giang, Phó cục trưởng Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, cho biết Việt Nam đang hướng tới việc xây dựng “văn hóa sở hữu trí tuệ toàn dân”, bắt đầu từ việc thúc đẩy nhận thức này trong môi trường giáo dục. Theo ông, mục tiêu là để mọi người dân hiểu rõ giá trị của sở hữu trí tuệ và đổi mới sáng tạo, từ đó sử dụng chúng như một công cụ để thúc đẩy sự phát triển.
Ông Giang nhấn mạnh rằng văn hóa sở hữu trí tuệ không phải là một khái niệm xa vời, mà là một hệ giá trị thực tế, nơi mọi ý tưởng sáng tạo được tôn trọng, bảo vệ và khai thác một cách hợp pháp. Cục Sở hữu trí tuệ kỳ vọng rằng các trường học và phòng lab sáng tạo sẽ trở thành nơi học sinh, sinh viên có thể nuôi dưỡng ý tưởng, học cách biến những ý tưởng đó thành sản phẩm, và cuối cùng là tạo ra giá trị kinh tế.
Theo ông Giang, nếu được triển khai hiệu quả, mô hình này sẽ tạo ra một đội ngũ các nhà khoa học, doanh nhân trẻ đầy tiềm năng và một nguồn động lực kinh tế mới, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu thông qua các sản phẩm trí tuệ.
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Trịnh Thành Trung, Tổng giám đốc Smartschool, đơn vị tiên phong đưa mô hình giáo dục STEM, sở hữu trí tuệ và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của WIPO vào Việt Nam, cho rằng học sinh ngày nay cần được trang bị nhiều hơn là chỉ kiến thức sách vở.
Ông Trung cho rằng giáo dục hiện nay không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức mà còn phải tạo ra một thế hệ tương lai có khả năng đổi mới sáng tạo, biết cách tạo ra của cải, vật chất và tài sản trí tuệ, từ đó đóng góp trực tiếp vào sự phát triển kinh tế xã hội.
Thế hệ học sinh mới cần được trang bị khả năng biến kiến thức liên môn thành các giải pháp hữu ích, sản phẩm có giá trị và tài sản trí tuệ được bảo hộ. Do đó, ông Trung dự báo rằng giáo dục STEM gắn liền với sở hữu trí tuệ và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo sẽ trở thành một yêu cầu cấp thiết.
**Bài học kinh nghiệm từ Ấn Độ**
Tại sự kiện, một trong những mô hình được đưa ra thảo luận là Atal Innovation Mission (AIM) của Ấn Độ, một chương trình được đặt theo tên của cố Thủ tướng Atal Bihari Vajpayee. AIM được triển khai từ năm 2016 và được xem là nền tảng quan trọng giúp Ấn Độ tạo ra một làn sóng khởi nghiệp mạnh mẽ trong gần một thập kỷ qua.
Ông Himanshu Joshi, lãnh đạo AIM, cho biết chương trình này thúc đẩy văn hóa đổi mới sáng tạo trên quy mô toàn quốc thông qua nhiều hoạt động khác nhau. Trong đó, hai trụ cột quan trọng là sáng kiến Atal Tinkering Labs (ATL) – các phòng thí nghiệm sáng tạo dành cho học sinh, và Atal Incubation Centres (AIC) – các vườn ươm khởi nghiệp cho các startup.
Đến nay, Ấn Độ đã thành lập 10.000 phòng lab sáng chế trong các trường học, thu hút 11 triệu học sinh tham gia, thực hiện 1,6 triệu dự án và tạo ra hơn 15.000 bằng sáng chế. Bên cạnh đó, còn có 101 vườn ươm, hỗ trợ khoảng 5.000 startup.
Theo ông Joshi, các phòng lab này giúp học sinh hình thành tư duy phản biện, tiếp cận công nghệ từ sớm và biến những ý tưởng thành các mô hình hoặc sản phẩm thực tế. Ông chia sẻ: “Từ một vài phòng thí nghiệm ban đầu, đến nay chúng tôi đã có 10.000 phòng thí nghiệm khác nhau. Chúng tôi kỳ vọng rằng nhiều ý tưởng khả thi sẽ xuất phát từ đây.”
Ông Joshi cũng cho biết chương trình AIM đã đóng góp đáng kể vào việc hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của Ấn Độ, với khoảng 120 kỳ lân công nghệ và tạo ra 1,7 triệu việc làm chỉ riêng trong năm gần đây.
Ông Rai Pushpendra, cố vấn sở hữu trí tuệ quốc tế của WIPO, nhận định rằng phần lớn giá trị tăng trưởng hiện nay không nằm ở tài sản hữu hình mà ở các yếu tố như sáng chế, thiết kế, bản quyền hay thương hiệu. Ông nhấn mạnh: “Những tài sản này không thể cầm nắm nhưng lại quyết định lợi thế cạnh tranh của mỗi quốc gia.” Ông cũng cho rằng Việt Nam có tiềm năng lớn về tài sản trí tuệ, thể hiện qua việc mức đầu tư vào R&D tăng khoảng 10% mỗi năm.
Từ kinh nghiệm quốc tế và bài học của Ấn Độ, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam có thể nghiên cứu và xây dựng mô hình IP Labs – các phòng thí nghiệm sáng tạo kết hợp giáo dục sở hữu trí tuệ. Đây sẽ là nơi học sinh có thể tiếp cận công nghệ, thử nghiệm ý tưởng, đồng thời hiểu cách bảo hộ và thương mại hóa tài sản trí tuệ, tạo nền tảng để hình thành một thế hệ trẻ có khả năng biến ý tưởng thành các sản phẩm có giá trị kinh tế trong tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
