Theo thông tin từ Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt hôm 20/11, đặc phái viên Steve Witkoff và Ngoại trưởng Marco Rubio đã bí mật phối hợp trong những tuần gần đây để xây dựng một kế hoạch với mục tiêu chấm dứt xung đột tại Ukraine.
Bà Leavitt cho biết hai ông Witkoff và Rubio đã làm việc một cách khách quan với cả Nga và Ukraine, nhằm tìm hiểu những cam kết mà mỗi bên sẵn lòng đưa ra để thiết lập một nền hòa bình lâu dài và bền vững.
Truyền thông Mỹ tiết lộ rằng quá trình phác thảo kế hoạch hòa bình này đã bắt đầu từ nửa cuối tháng 10, theo sự chỉ đạo trực tiếp từ Tổng thống Donald Trump.
Việc chấm dứt chiến sự ở Ukraine và Gaza là hai trong số những cam kết quan trọng mà ông Trump đã đưa ra trong chiến dịch tranh cử năm 2024. Ngay từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã tích cực thúc đẩy các nỗ lực trung gian, gây áp lực lên cả Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Tính đến tháng 10, ông Trump và ông Putin đã có tổng cộng 8 cuộc điện đàm và một cuộc gặp thượng đỉnh tại Alaska. Bên cạnh đó, ông Putin cũng đã gặp đặc phái viên Witkoff 5 lần. Tuy nhiên, khi những nỗ lực này không mang lại kết quả như mong đợi, Tổng thống Trump đã buộc phải tuyên bố áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga.
Thế nhưng, cũng trong tháng này, nỗ lực đàm phán hòa bình ở Trung Đông do Mỹ làm trung gian đã bất ngờ đạt được thành công. Israel và Hamas đã chấp thuận ngừng bắn theo một thỏa thuận dựa trên kế hoạch hòa bình 20 điểm mà ông Trump đã công bố trước đó. Thành công này đã thúc đẩy các quan chức Nhà Trắng thử sức thêm một lần nữa với vấn đề Nga – Ukraine.
Theo một quan chức Nhà Trắng, Jared Kushner, con rể của ông Trump, người đã tham gia soạn thảo kế hoạch hòa bình Gaza, cùng với ông Witkoff đã đề xuất với Tổng thống rằng họ nên tận dụng thành công ở Trung Đông để xây dựng một thỏa thuận hòa bình cho Nga và Ukraine. Ông Trump đã chấp thuận và chỉ đạo họ thực hiện.
Trên chuyến bay từ Trung Đông về Miami, Florida vào ngày 22/10, sau khi thảo luận về thỏa thuận Gaza, ông Witkoff và Kushner đã bắt đầu soạn thảo bản nháp đầu tiên, theo các nguồn tin thân cận.
Sau đó, ông Witkoff và Kushner đã có “các cuộc gặp kín” và ăn tối tại Miami với Kirill Dmitriev, đặc phái viên của Tổng thống Nga Vladimir Putin về đầu tư và hợp tác quốc tế. Tờ WSJ dẫn nguồn tin cho biết: “Họ đã đưa ông ấy đến Miami vào cuối tuần trước Halloween để tham gia ba ngày thảo luận chuyên sâu tại nhà của Witkoff”.
Ông Dmitriev ngày 24/10 xác nhận rằng ông đã đến Mỹ để đối thoại với các quan chức nước này, nhưng không nêu rõ danh tính cụ thể. Ông cho biết chuyến thăm đã được lên kế hoạch từ trước theo lời mời từ phía Washington.
Ông Dmitriev cập nhật trên Telegram vào ngày 26/10: “Chúng tôi đã đàm phán với các đại diện của chính quyền Mỹ sang ngày thứ ba”, đồng thời nói thêm rằng “một giải pháp cho xung đột Ukraine chỉ khả thi nếu giải quyết được những nguyên nhân gốc rễ”.
Các nguồn tin cho biết ba quan chức Mỹ, Nga có quan điểm tương đồng về hình thức của kế hoạch hòa bình, trong khi ông Dmitriev đã đưa ra những ý tưởng cụ thể.
Ông Dmitriev nhắc lại những quan điểm của Điện Kremlin, bao gồm việc Ukraine không bao giờ được gia nhập NATO, phải rút hoàn toàn khỏi vùng Donbass cùng những khu vực khác mà Nga đã tuyên bố sáp nhập. Ông cũng đề xuất giới hạn quân số quân đội Ukraine ở mức thấp hơn nhiều so với con số khoảng 900.000 quân hiện tại.
Ngoài ra, ông Dmitriev còn đề xuất Mỹ và Nga ký kết các thỏa thuận kinh tế, đánh vào mong muốn mở rộng hợp tác song phương của Tổng thống Trump. Thông qua các cuộc trao đổi với giới chức Mỹ và nghiên cứu các đánh giá tình báo, ông Witkoff kết luận rằng Ukraine đang ở vị thế yếu hơn và sẽ phải nhượng bộ nhiều hơn Nga nếu muốn hy vọng Điện Kremlin dừng cuộc chiến.
Hãng tin Axios đưa tin rằng sau cuộc gặp với ông Dmitriev, các quan chức Mỹ đã soạn thảo bản dự thảo đầu tiên của kế hoạch hòa bình. Họ lập luận rằng kế hoạch này thể hiện “một nỗ lực thiện chí nhằm giành được sự ủng hộ” từ Tổng thống Putin, nhưng không hoàn toàn bỏ rơi Ukraine.
Cố vấn an ninh quốc gia Ukraine Rustem Umerov cũng đã được mời đến nhà của ông Witkoff trong hai ngày đầu tháng 11. Ông Umerov đã “thẳng thắn” nói với ông Witkoff và Kushner rằng kế hoạch này có lợi cho Moskva hơn cho Kiev, đồng thời đề nghị hai quan chức Mỹ gọi điện cho Tổng thống Zelensky để tóm tắt nội dung cho nhà lãnh đạo Ukraine.
Sau cuộc gặp, ông Witkoff và Kushner đã xây dựng dự thảo kế hoạch hòa bình gồm 28 điểm. Vào ngày 16/11, hai quan chức Mỹ đã gọi điện thông báo cho ông Zelensky. Tổng thống Ukraine đã cảm ơn Witkoff và Kushner vì những nỗ lực trung gian hòa giải. Ông hứa sẽ gửi phản hồi và cho rằng dự thảo cần được điều chỉnh thêm. Nguồn tin thân cận cho biết ông Zelensky đã có cuộc gọi thứ hai với Witkoff vào cuối tuần đó.
Ngoại trưởng Rubio đã được cập nhật liên tục về quá trình soạn thảo dự thảo kế hoạch. Vào ngày 18/11, ông đã nhận được bản sao của kế hoạch tại Nhà Trắng, khi Tổng thống Trump tiếp đón Thái tử Arab Saudi Mohammed bin Salman. Truyền thông Mỹ tối cùng ngày đã bắt đầu đưa tin về sự tồn tại của kế hoạch hòa bình 28 điểm.
Một quan chức Mỹ cho biết Phó tổng thống JD Vance đã quyết định chọn Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll trình bày kế hoạch hòa bình với ông Zelensky. Ông Driscoll khi đó có kế hoạch đến Kiev để thảo luận về quốc phòng với giới chức Ukraine. Nhà Trắng đã yêu cầu ông điều chỉnh lịch trình và chuẩn bị cho cuộc đàm phán hòa bình.
Vào ngày 19/11, ông Driscoll đã đến Kiev. Sau nhiều cuộc điện thoại với Phó tổng thống Vance cùng các quan chức Mỹ, ông Driscoll đã được phép trình bày nội dung dự thảo kế hoạch cho ông Zelensky và các quan chức quốc phòng Ukraine vào ngày 20/11. Bà Leavitt cho biết ông Driscoll tỏ ra “rất lạc quan về cuộc trao đổi”.
Truyền thông Mỹ và thế giới đã bắt đầu tiếp cận tài liệu và đăng tải nội dung 28 điều khoản trong kế hoạch, trong đó có nhiều yêu cầu mà Nga từng đưa ra, như việc Ukraine từ bỏ một phần lãnh thổ, chấp nhận giới hạn quy mô quân đội và ngừng theo đuổi mục tiêu gia nhập NATO.
Ngay sau khi nội dung kế hoạch được công bố, Nhà Trắng đã phải đối mặt với nhiều chỉ trích vì các điều khoản trong kế hoạch nghiêng hẳn về phía Nga. Hàng loạt nghị sĩ Mỹ và quan chức châu Âu đã điện đàm cho Ngoại trưởng Rubio để bày tỏ sự phản đối.
Ông Rubio giải thích với các nghị sĩ: “Đề xuất hòa bình do Mỹ soạn thảo được dựa trên những thông tin Nga cung cấp, nhưng cũng bao gồm cả thông tin từ Ukraine”.
Ngoại trưởng Rubio, ông Witkoff cùng Kushner đã thu xếp một cuộc gặp với các quan chức Ukraine và châu Âu tại Thụy Sĩ vào cuối tuần trước để điều chỉnh nội dung dự thảo theo hướng Kiev dễ chấp thuận hơn. Trong số này có việc tăng giới hạn quân số cho Ukraine và điều chỉnh điều khoản cấm gia nhập NATO. Các quan chức cam kết thỏa thuận kế hoạch hòa bình cuối cùng sẽ bảo đảm các lợi ích cốt lõi cho Ukraine.
Giới chức Mỹ dự kiến sẽ chuyển kế hoạch đã được chỉnh sửa cho Nga. Nga mô tả dự thảo ban đầu của Mỹ có thể là nền tảng cho một thỏa thuận hòa bình và bác bỏ phiên bản có sự tham gia sửa đổi của châu Âu. Tổng thống Zelensky cho biết sẽ thảo luận các “vấn đề nhạy cảm” trong kế hoạch với Tổng thống Trump, nhưng hai nhà lãnh đạo chưa có kế hoạch điện đàm.
Tổng thống Trump tuần trước đã đưa ra hạn chót là ngày 27/11 để Ukraine phê duyệt kế hoạch hòa bình. Tuy nhiên, theo một quan chức Nhà Trắng, Mỹ đã không còn coi đây là “hạn chót cứng”.
Admin
Nguồn: VnExpress
