Tại hội thảo “Định hướng thị trường carbon toàn cầu và Việt Nam” ngày 25/11, ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó cục trưởng Biến đổi Khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), khẳng định: “Việt Nam không bán tín chỉ carbon giá rẻ”. Quan điểm này nhấn mạnh việc bảo vệ lợi ích quốc gia và uy tín trên thị trường quốc tế, đặc biệt khi các tiêu chuẩn ngày càng được thắt chặt sau Hội nghị COP30 tại Brazil.
Tín chỉ carbon, bản chất là một loại giấy phép hoặc chứng chỉ có thể giao dịch, cho phép người sở hữu phát thải một tấn CO2 hoặc các loại khí nhà kính tương đương. Rừng hiện đang được xem là một công cụ quan trọng để tạo ra tín chỉ bù trừ phát thải cho các doanh nghiệp và quốc gia, và ngày càng được định giá cao.
Tuy nhiên, các thị trường lớn đang ngày càng yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng của tín chỉ carbon, bao gồm các yếu tố như tính bền vững, minh bạch, toàn vẹn và tránh trùng lặp. TS. Beria Leimona, chuyên gia từ Trung tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp Quốc tế (CIFOR), cho biết tín chỉ carbon từ rừng theo cơ chế REDD+ (giảm phá và suy thoái rừng), hay từ than bùn, rừng ngập mặn cũng đang được kiểm tra một cách nghiêm ngặt.
Dữ liệu từ tổ chức Forest Trends cho thấy, giá tín chỉ từ các dự án giảm mất rừng đã giảm 23% xuống còn hơn 6 USD vào năm ngoái. Ngược lại, tín chỉ từ rừng trồng mới và tái trồng rừng (ARR) lại tăng 19% lên 20,4 USD, và tín chỉ carbon xanh dương (từ rừng ngập mặn, cỏ biển) tăng đột biến 3,5 lần, đạt gần 30 USD.
GS.TS Terry Sunderland từ Đại học British Columbia cảnh báo về tình trạng “tín chỉ giấy”, tức là các tín chỉ chất lượng kém không phản ánh việc giảm phát thải thực tế, gây ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tin và tham vọng khí hậu toàn cầu.
TS. Beria Leimona cũng lưu ý rằng, các tiêu chuẩn khắt khe có thể tạo ra rào cản cho các khu vực có năng lực phát triển tín chỉ còn hạn chế, đặc biệt là các nông hộ quy mô nhỏ. Thị trường có thể sẽ ưu tiên các dự án lớn của doanh nghiệp hơn là các sáng kiến từ cộng đồng địa phương.
Để nâng cao chất lượng tín chỉ carbon, việc tăng cường hệ thống Đo lường, Báo cáo và Xác minh (MRV) là vô cùng quan trọng, đảm bảo tính công nhận của tín chỉ. GS.TS Terry Sunderland cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao năng lực quản lý thị trường để tránh tình trạng “tín chỉ giấy”.
Thực tế, các vấn đề như thiếu tính bổ sung (lợi ích của dự án tạo tín chỉ so với kịch bản không thực hiện) và rủi ro rò rỉ phát thải đang gây khó khăn cho nhiều quốc gia, trong đó có Columbia.
Để giải quyết các thách thức này, các chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần xây dựng một khung pháp lý vững chắc để củng cố quản trị và tạo nền tảng cho thị trường carbon. Điều này bao gồm việc xây dựng một tiêu chuẩn tín chỉ rõ ràng, với hướng dẫn và phân quyền cụ thể. Đồng thời, cần tăng cường thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án giảm phát thải, dựa trên nguyên tắc minh bạch và chia sẻ lợi ích.
Việt Nam đang hướng tới việc vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon vào cuối năm 2026, và chính thức đi vào hoạt động, kết nối với thị trường quốc tế từ năm 2029. Dự thảo nghị định về sàn giao dịch carbon đã được trình lên Thủ tướng Chính phủ. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đang soạn thảo Nghị định về trao đổi quốc tế kết quả giảm phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 12.
Admin
Nguồn: VnExpress
