Viêm da cơ địa, hay còn gọi là bệnh chàm, là một bệnh mãn tính có liên quan mật thiết đến yếu tố cơ địa và di truyền. Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng như da khô, mẩn đỏ (thường thấy rõ ở vùng da sáng màu hoặc có tông màu trung bình, hoặc sậm màu hơn ở da tối màu), ngứa ngáy, đóng vảy và phát ban. Viêm da cơ địa có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng phổ biến nhất là ở mặt sau đầu gối và các nếp gấp khuỷu tay. Mức độ nghiêm trọng và biểu hiện của các triệu chứng này khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh.
Một trong những tác nhân gây viêm da cơ địa là sự rối loạn nội tiết tố. Hormone đóng vai trò là chất dẫn truyền hóa học, điều khiển mọi chức năng của cơ thể. Sự dao động nồng độ hormone là một phần tự nhiên và cần thiết trong suốt cuộc đời mỗi người. Tuy nhiên, những biến động này có thể tác động đến tình trạng viêm da cơ địa, làm cho các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.
Các nhà nghiên cứu cho rằng viêm da cơ địa phát sinh do hệ miễn dịch hoạt động bất thường. Hormone có ảnh hưởng đến hai loại tế bào miễn dịch chính là Th1 và Th2. Trong đó, tế bào Th2 có liên quan trực tiếp đến các phản ứng dị ứng và bệnh viêm da cơ địa. Một số hormone như estrogen và progesterone có khả năng kích thích hoạt động của tế bào Th2 mạnh mẽ hơn. Ngược lại, các hormone androgen, bao gồm testosterone, có thể làm giảm hoạt động của tế bào Th2. Sự thay đổi nồng độ của các hormone này có thể dẫn đến những thay đổi đáng chú ý trong các triệu chứng viêm da cơ địa. Điều này đặc biệt đúng trong năm giai đoạn biến động nội tiết tố thường gặp sau đây:
**Tuổi dậy thì:**
Đây là giai đoạn cơ thể trẻ em trải qua những biến đổi nội tiết tố mạnh mẽ để phát triển thành người trưởng thành. Đáng chú ý, đây thường là thời điểm các triệu chứng viêm da cơ địa có xu hướng giảm nhẹ. Nhiều thanh thiếu niên nhận thấy tình trạng bệnh được cải thiện đáng kể trước hoặc trong giai đoạn dậy thì. Bên cạnh đó, sự tăng tiết dầu trên da trong giai đoạn này cũng có thể giúp làm giảm tình trạng da khô, một triệu chứng điển hình của viêm da cơ địa. Tuy nhiên, trong những trường hợp bệnh bùng phát nặng hơn, việc chăm sóc da cẩn thận và phù hợp là vô cùng quan trọng.
**Kinh nguyệt:**
Sự thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt có mối liên hệ chặt chẽ với các triệu chứng viêm da cơ địa. Nhiều phụ nữ nhận thấy các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn vào tuần trước khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt. Đây là thời điểm nồng độ estrogen giảm xuống, trong khi nồng độ progesterone lại tăng lên nhanh chóng. Các triệu chứng này có thể kéo dài, thậm chí dẫn đến bùng phát viêm da cơ địa ngay trong kỳ kinh nguyệt.
**Mang thai:**
Trong suốt thai kỳ, cơ thể phụ nữ sản sinh nhiều tế bào miễn dịch Th2 hơn để bảo vệ thai nhi đang phát triển. Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc thai phụ dễ bị viêm da cơ địa hơn, hoặc các triệu chứng có thể trở nên trầm trọng hơn trong thời gian mang thai. Do đó, thai phụ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ sản khoa và bác sĩ da liễu để được tư vấn về các phương pháp điều trị an toàn và phù hợp.
**Thời kỳ mãn kinh:**
Khi bước vào giai đoạn mãn kinh, nồng độ cả progesterone và estrogen đều suy giảm, có thể làm giảm hoạt động của tế bào miễn dịch Th2, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác. Sự sụt giảm estrogen có liên quan đến tình trạng da khô, thay đổi hệ vi sinh vật trên da và làm chậm quá trình phục hồi các tổn thương da, từ đó có thể khiến các triệu chứng viêm da cơ địa trở nên tồi tệ hơn.
**Sử dụng thuốc tránh thai:**
Hiện tại, chưa có nghiên cứu nào chứng minh một cách rõ ràng về mối liên hệ trực tiếp giữa việc sử dụng thuốc tránh thai và bệnh viêm da cơ địa. Tuy nhiên, thuốc tránh thai có khả năng làm thay đổi nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể, từ đó dẫn đến phát ban. Do đó, nếu việc sử dụng thuốc tránh thai làm cho tình trạng viêm da cơ địa trở nên nghiêm trọng hơn, phụ nữ nên tìm đến bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh phương pháp phù hợp.
Ngoài ra, đôi khi các bệnh lý tiềm ẩn như bệnh tuyến giáp hoặc tình trạng căng thẳng kéo dài cũng có thể gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố. Các triệu chứng thường gặp bao gồm thay đổi cân nặng đột ngột, khó ngủ, cảm thấy nóng hoặc lạnh bất thường, thay đổi trên da (da khô hoặc nổi mụn trứng cá), tâm trạng thất thường và giảm ham muốn tình dục. Để xác định chính xác tình trạng này, người bệnh nên thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone và tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Viêm da cơ địa là một bệnh mãn tính và có khả năng tái phát cao. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát hiệu quả thông qua việc chăm sóc da đúng cách, điều chỉnh lối sống và tuân thủ phác đồ điều trị từ bác sĩ chuyên khoa.
Admin
Nguồn: VnExpress
