Trong bối cảnh thiên tai diễn biến phức tạp, đặc biệt là tình hình mưa lũ diễn ra tại nhiều tỉnh thành, nhóm kỹ sư FPT tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo Quy Nhơn đã nhanh chóng phát triển nền tảng dự báo mưa lũ antoanmualu.org. Hệ thống này, ra mắt từ ngày 19/11, được kỳ vọng sẽ giúp chính quyền và người dân chủ động ứng phó trước các nguy cơ tiềm ẩn.
Điểm đặc biệt của nền tảng là khả năng dự báo mưa lũ và sạt lở dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Theo ông Vũ Hồng Chiên, Giám đốc trung tâm, bước đầu tiên trong quá trình xây dựng là tìm kiếm nguồn dữ liệu tin cậy để “huấn luyện” mô hình AI. Nhóm đã sử dụng dữ liệu thủy văn và bản đồ nguy cơ lũ lụt đã được châu Âu xây dựng và kiểm chứng. Quá trình này giúp mô hình nắm bắt các đặc điểm thủy văn cơ bản, từ sự tích tụ nước mưa đến sự thay đổi dòng chảy theo địa hình.
Sau khi hoàn thành giai đoạn “huấn luyện nền”, nhóm kỹ sư tiếp tục bổ sung thông tin thực tế từ Việt Nam. Nhờ đó, mô hình có khả năng đọc dữ liệu mưa theo thời gian thực, kết hợp với các thông số địa hình và thủy văn, để dự đoán các khu vực có nguy cơ ngập lụt hoặc sạt lở.
Kết quả dự báo được hiển thị một cách trực quan trên bản đồ Google. Các khu vực có nguy cơ được khoanh vùng và hiển thị màu sắc khác nhau tương ứng với mức độ rủi ro, giúp chính quyền địa phương có thể nhanh chóng đánh giá tình hình và đưa ra quyết định ứng phó kịp thời. Ông Chiên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giúp người dân nhận biết trước nguy cơ, từ đó chủ động sơ tán và giảm thiểu thiệt hại.
Hệ thống cũng có khả năng dự báo nguy cơ sạt lở dựa trên thông tin địa chất và các dữ liệu liên quan đã được “huấn luyện” cho mô hình. Nhóm nghiên cứu hiện tập trung vào lũ lụt và sạt lở, hai loại hình thiên tai phổ biến và gây nhiều hậu quả nghiêm trọng trong những năm gần đây.
Một ưu điểm nổi bật của mô hình AI này là khả năng tự động thu thập và xử lý dữ liệu, khác biệt so với nhiều hệ thống dự báo truyền thống vốn đòi hỏi dữ liệu đầu vào từ địa phương. Ông Chiên cho biết, điều này giúp mô hình có thể nhanh chóng mở rộng phạm vi hoạt động sang các địa phương khác. Thời gian để “huấn luyện” mô hình cho mỗi tỉnh mới chỉ mất khoảng 6-7 tiếng, chủ yếu do hạn chế về máy chủ.
Ngoài chức năng dự báo, nền tảng còn tích hợp hai nút “Tôi an toàn” và “Tôi cần cứu trợ”, cho phép người dân gửi vị trí GPS và thông tin cá nhân đến lực lượng cứu hộ một cách nhanh chóng.
Từ ý tưởng ban đầu xuất phát trong bối cảnh lũ lụt diễn biến phức tạp tại Quy Nhơn, mô hình AI này đã chứng minh vai trò quan trọng của công nghệ trong việc ứng phó với thiên tai, không chỉ hỗ trợ phản ứng nhanh mà còn có khả năng dự báo để giảm thiểu thiệt hại.
Mặc dù độ chính xác của mô hình cần thêm thời gian để đánh giá toàn diện, nhóm nghiên cứu cho biết đã nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia thủy văn và tình nguyện viên. Họ liên tục xem xét dữ liệu đầu vào, đối chiếu kết quả đầu ra và đưa ra phản hồi để hiệu chỉnh mô hình. Bên cạnh Gia Lai, nền tảng đã tích hợp dữ liệu cho các tỉnh Đăk Lăk, Khánh Hòa, Quảng Ngãi và đang nhận được sự quan tâm từ nhiều địa phương khác. Trong tương lai, nhóm dự định rút ngắn thời gian “huấn luyện” và chuẩn bị sẵn mô hình cho các tỉnh có nguy cơ cao, để có thể kích hoạt ngay khi cần thiết.
Admin
Nguồn: VnExpress
