Nhiều người vẫn lầm tưởng gan nhiễm mỡ chỉ xảy ra ở những người thừa cân, béo phì, mắc tiểu đường tuýp 2 hoặc các hội chứng chuyển hóa. Tuy nhiên, BS.CK2 Lâm Nguyễn Thùy An từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM – Cơ sở 3 khẳng định rằng người gầy cũng hoàn toàn có nguy cơ mắc phải căn bệnh này.
Gan nhiễm mỡ, hay còn gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), là tình trạng mỡ tích tụ quá mức trong gan mà không liên quan đến việc tiêu thụ rượu bia. Đáng chú ý, theo nhiều nghiên cứu, có khoảng 10-20% số người mắc gan nhiễm mỡ có thể trạng gầy và chỉ số khối cơ thể (BMI) hoàn toàn bình thường. Vậy, đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này?
Một trong những nguyên nhân chính là do sự tích tụ mỡ nội tạng, loại mỡ bao quanh gan, lòng mạch và ruột. Ngay cả ở người gầy, mỡ nội tạng vẫn có thể gây ra các bệnh chuyển hóa. Thông thường, gan có chức năng chuyển hóa đường thành năng lượng. Tuy nhiên, khi cơ thể thiếu đường do chế độ ăn uống không đầy đủ hoặc giảm cân quá mức, gan buộc phải sử dụng mỡ thay thế, dẫn đến tích tụ mỡ lâu ngày và gây bệnh.
Yếu tố di truyền và rối loạn chuyển hóa cũng đóng vai trò quan trọng. Một số người có gene di truyền khiến họ dễ bị rối loạn chuyển hóa mỡ, làm tăng nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ.
Bên cạnh đó, tình trạng tiểu đường và đề kháng insulin cũng làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ trong gan, ngay cả ở những người không thừa cân.
Chế độ ăn uống thiếu cân đối, đặc biệt là tiêu thụ nhiều chất béo bão hòa, đường và thực phẩm chế biến sẵn, cũng có thể làm tăng lượng mỡ tích tụ trong gan. Tương tự, việc ăn chay không khoa học hoặc kiêng khem quá mức có thể dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất và gây mất cân bằng trong chuyển hóa mỡ.
Ngoài ra, lối sống ít vận động ở người gầy cũng làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa chất béo, từ đó dẫn đến gan nhiễm mỡ.
Một số loại thuốc như corticosteroid, tamoxifen và dẫn xuất amiodarone cũng có thể gây tác dụng phụ, làm tăng tích tụ mỡ trong gan. Hút thuốc lá và uống nhiều bia rượu, dù không gây béo phì, cũng có thể làm tổn thương gan và gây tích tụ mỡ.
Đáng lo ngại, tại Việt Nam, yếu tố di truyền đặc thù và cơ địa người Việt thường tích mỡ nội tạng, cùng với khung xương nhỏ khiến BMI không phản ánh đúng mức độ rủi ro, làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Điều này dẫn đến sự chủ quan và những biến chứng nghiêm trọng.
Bác sĩ An nhấn mạnh: “Người gầy thường chủ quan vì nghĩ rằng mình không thuộc nhóm nguy cơ, dẫn đến việc không đi khám và tầm soát. Đến khi phát hiện thì bệnh đã tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), gây xơ gan, suy gan, thậm chí ung thư gan”. Một số nghiên cứu còn cho thấy tỷ lệ biến chứng nặng ở nhóm người gầy tương đương, thậm chí cao hơn nhóm người béo.
Để chủ động bảo vệ gan và phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ, bác sĩ An khuyến cáo mọi người nên:
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm nhiều rau xanh, các loại đậu, cá, ngũ cốc nguyên hạt và protein. Hạn chế đường, nước ngọt, trà sữa, thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, dầu mỡ động vật và đồ uống có cồn.
Tăng cường vận động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày, không nghỉ quá 2 ngày liên tiếp. Người trưởng thành nên dành khoảng 150 phút mỗi tuần cho các bài tập đơn giản để hỗ trợ chuyển hóa mỡ hiệu quả hơn.
Kiểm soát chặt chẽ các bệnh lý nền như tiểu đường, rối loạn lipid máu và huyết áp cao theo hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời, nên kiểm tra men gan, mỡ máu và siêu âm bụng định kỳ ít nhất mỗi năm một lần.
Tránh các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá và hạn chế bia rượu. Thận trọng khi sử dụng các loại thuốc có thể gây hại cho gan và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Admin
Nguồn: VnExpress
