Nhồi máu cơ tim là tình trạng nguy hiểm xảy ra khi các mảng xơ vữa trong lòng động mạch vành bị nứt vỡ, dẫn đến hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu. Hậu quả là tim bị thiếu oxy và dưỡng chất, gây tổn thương cơ tim. Nếu không được can thiệp kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như tụt huyết áp, loạn nhịp tim, sốc tim, suy tim nặng, thậm chí tử vong.
Theo ThS.BS Nguyễn Hoài Vũ, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nguy cơ nhồi máu cơ tim có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như nhịp sinh học, thời tiết, chế độ sinh hoạt và mức độ căng thẳng (stress). Những người trên 50 tuổi, có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, bệnh thận, hút thuốc lá, uống rượu bia, ít vận động hoặc thường xuyên bị stress thuộc nhóm nguy cơ cao.
**Nhịp sinh học trong ngày và nguy cơ nhồi máu cơ tim**
Bác sĩ Vũ cho biết, các cơn thiếu máu cơ tim không xảy ra ngẫu nhiên mà tuân theo nhịp sinh học hàng ngày. Khung giờ từ 6h đến 11h sáng là thời điểm có nguy cơ nhồi máu cơ tim cao nhất. Khi cơ thể thức dậy, huyết áp và nhịp tim tăng nhanh, nồng độ các hormone như adrenaline, noradrenaline và cortisol cũng đạt mức cao, khiến tim phải hoạt động nhiều hơn. Đồng thời, máu cũng dễ bị kết tập tiểu cầu và cục máu đông khó tan hơn. Việc thay đổi tư thế từ nằm sang đứng vào buổi sáng cũng tạo thêm gánh nặng cho tim.
Đỉnh điểm nguy cơ xảy ra vào khoảng 6h30 sáng, khi protein ức chế tiêu sợi huyết (PAI-1) đạt mức tối đa, làm ức chế sự phân hủy cục máu đông, từ đó làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Khung thời gian nguy cơ cao thứ hai trong ngày là từ 14h đến 18h chiều, khi nhiều người tham gia các hoạt động thể chất hoặc chịu áp lực tinh thần. Nguy cơ này giảm dần vào buổi tối và đêm, khi cơ thể nghỉ ngơi, huyết áp và nhịp tim giảm xuống.
**Ảnh hưởng theo chu kỳ tuần và năm**
Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ nhồi máu cơ tim tăng rõ rệt vào đầu tuần, đặc biệt là thứ Hai. Hiện tượng này được gọi là “Monday Peak” (đỉnh nhồi máu cơ tim đầu tuần), được ghi nhận nhất quán ở nhiều quốc gia. Nguyên nhân có thể là do áp lực tâm lý khi quay trở lại công việc sau những ngày nghỉ cuối tuần. Sự thay đổi hormone theo nhịp sinh học, kết hợp với các yếu tố tim mạch sẵn có, khiến tim và mạch máu trở nên nhạy cảm hơn, dễ hình thành cục máu đông và dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Về yếu tố thời tiết, mùa đông là thời điểm nguy cơ nhồi máu cơ tim cao nhất trong năm. Khi trời lạnh, mạch máu co lại làm tăng huyết áp, cơ thể dễ bị mất nước do ít cảm thấy khát, khiến máu trở nên đặc hơn. Ngoài ra, các virus đường hô hấp có thể kích hoạt phản ứng viêm toàn thân, tác động lên các mảng xơ vữa trong động mạch vành.
Thời điểm giao mùa, nhiệt độ thay đổi thất thường, lạnh đột ngột hoặc nóng quá mức đều gây áp lực lên hệ tim mạch. Nắng nóng khiến cơ thể mất nước, huyết áp hạ đột ngột nhưng nhịp tim lại tăng, dẫn đến thiếu máu cục bộ cơ tim.
Các dịp lễ hội cuối năm và đầu năm mới cũng là thời điểm số ca nhồi máu cơ tim thường tăng. Điều này xuất phát từ thói quen tụ tập ăn uống, tiêu thụ nhiều thực phẩm béo, mặn, giàu đường, uống nhiều rượu bia, thiếu ngủ hoặc stress cảm xúc, kết hợp với thời tiết lạnh, làm tăng huyết áp và tạo điều kiện cho nhồi máu cơ tim bùng phát.
**Lời khuyên phòng ngừa**
Để phòng ngừa nhồi máu cơ tim, bác sĩ Vũ khuyến cáo mọi người nên thường xuyên theo dõi huyết áp, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc, kiểm soát căng thẳng và giữ ấm cơ thể khi trời lạnh. Khi xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim như đau ngực, khó thở, mệt mỏi, buồn nôn hoặc chóng mặt, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức. Lưu ý rằng, một số trường hợp nhồi máu cơ tim có thể không có triệu chứng điển hình, do đó dễ bị bỏ qua “thời gian vàng” để cấp cứu.
Admin
Nguồn: VnExpress
