Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh quan điểm này trong buổi phát biểu tại tổ dự thảo Nghị quyết về Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam.
Theo dự thảo, Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam sẽ hoạt động theo mô hình “một trung tâm, hai điểm đến,” với TP HCM và Đà Nẵng là hai địa điểm được lựa chọn.
Phó Thủ tướng cho biết, ban đầu, Chính phủ dự kiến xây dựng hai trung tâm tài chính quốc tế riêng biệt tại TP HCM và Đà Nẵng. Tuy nhiên, lo ngại về sự cạnh tranh và tranh giành nhà đầu tư đã dẫn đến quyết định phát triển “một trung tâm, hai điểm đến”. Mô hình này cho phép Việt Nam xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế duy nhất, nhưng được triển khai tại cả hai thành phố, mỗi nơi tập trung vào các sản phẩm và dịch vụ khác nhau.
Phó Thủ tướng khẳng định việc phát triển một trung tâm tài chính quốc tế tại hai thành phố sẽ không gây xung đột hay suy yếu lẫn nhau, bởi lẽ trung tâm này sẽ có chung một ban chỉ đạo và cơ quan điều hành. Các chuyên gia đánh giá đây là một quyết định táo bạo nhưng hoàn toàn khả thi.
Ông cũng cho rằng Việt Nam đã hội đủ các điều kiện cần thiết để phát triển một trung tâm tài chính quốc tế, đồng thời nhấn mạnh rằng nếu không hành động ngay, Việt Nam sẽ mất đi nguồn lực và khó có thể cạnh tranh với các trung tâm tài chính lớn khác như Thượng Hải, Singapore hay Dubai.
Cụ thể, TP HCM sẽ tập trung phát triển các sản phẩm và dịch vụ tài chính toàn diện. Điều này bao gồm thị trường vốn gắn liền với các dịch vụ quản lý tài sản, quản lý quỹ, bảo hiểm, cũng như các sản phẩm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và các công cụ phái sinh tài chính. Bên cạnh đó, thành phố cũng sẽ phát triển hệ thống ngân hàng và các sản phẩm thị trường tiền tệ.
TP HCM cũng sẽ là nơi thử nghiệm các cơ chế sandbox về fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính, và thành lập các sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch mới. Đồng thời, thành phố sẽ phát triển thị trường và sàn giao dịch hàng hóa, hàng hóa phái sinh, kết nối với các thị trường hàng hóa vật chất trong và ngoài nước.
Trong khi đó, Đà Nẵng sẽ tập trung phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, startup, các tổ chức và cá nhân không cư trú (dịch vụ tài chính offshore), và thương mại xuyên biên giới gắn liền với Khu thương mại tự do, các khu công nghệ cao, khu kinh tế mở và khu công nghiệp. Đà Nẵng cũng sẽ thử nghiệm có kiểm soát tài sản số, tiền số, thanh toán và thu hút các quỹ đầu tư, quỹ kiều hối, và các công ty quản lý quỹ vừa và nhỏ.
Trước đó, trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh rằng để hình thành một trung tâm tài chính quốc tế, cần có một môi trường kinh doanh cạnh tranh, hệ thống pháp lý hoàn thiện, nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở hạ tầng đồng bộ và một hệ sinh thái tài chính phát triển và có tính cạnh tranh.
Ông Thắng cho biết, các sản phẩm được cung cấp trong trung tâm tài chính quốc tế sẽ bao gồm việc thành lập các sàn và nền tảng giao dịch hàng hóa và phái sinh hàng hóa; giao dịch tín chỉ carbon, kim loại quý hiếm, và chứng khoán của các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.
Ông Trần Hoàng Ngân, đại biểu TP HCM, góp ý rằng các quy định về thành lập các sàn và nền tảng giao dịch hiện tại đang “thoáng tới mức đáng lo ngại”. Ông cho rằng các thành viên tham gia trung tâm tài chính, bao gồm cả nhà đầu tư trong và ngoài nước, có quyền đăng ký mở các sàn giao dịch, nhưng việc “mở hết cỡ” mà không có cơ chế quản lý rõ ràng có thể dẫn đến rủi ro.
Ông Ngân đặt vấn đề: “Nếu trong trung tâm tài chính quốc tế mà mở ra tới 2-3 sàn giao dịch vàng, Bitcoin…, chúng ta quản lý làm sao, giao dịch thế nào? Để thành viên được tự lập sàn giao dịch thì không ổn, mở như vậy rất nguy hiểm”. Ông kiến nghị giao ban điều hành trung tâm tài chính quyết định việc lập sàn giao dịch, với các thành viên tham gia với vai trò môi giới hoặc người tạo lập thị trường, tương tự như cơ chế của các nước khác.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, trong quá trình thẩm tra dự thảo nghị quyết, cũng đề nghị đánh giá rõ liệu các nhóm chính sách như trong dự thảo đã đủ để tạo ra một khuôn khổ pháp lý vững chắc cho việc hình thành và vận hành Trung tâm Tài chính Quốc tế hay chưa.
Ông Mãi nêu câu hỏi: “Các quy định đã đủ sức nặng, hấp dẫn và đảm bảo tính cạnh tranh hay chưa? Cần làm rõ đâu là những chính sách được coi là vượt trội và khác biệt riêng có của Việt Nam”.
Dự thảo nghị quyết cũng đề xuất 12 chính sách đặc thù để phát triển trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Các chính sách này tập trung vào các lĩnh vực như ngoại hối, hoạt động ngân hàng, ưu đãi thuế, tài chính, đất đai, nhân lực, thị thực, cũng như phát triển các loại thị trường và sàn giao dịch hàng hóa. Ví dụ, các doanh nghiệp tham gia trung tâm tài chính quốc tế sẽ được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, với thuế suất 10% trong 30 năm, miễn thuế trong 4 năm đầu và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo.
Các dự án đầu tư ưu tiên phát triển sẽ được giao hoặc cho thuê đất tối đa 70 năm, trong khi các lĩnh vực khác sẽ có thời hạn sử dụng đất không quá 50 năm. Người nước ngoài làm việc hoặc đầu tư tại trung tâm tài chính quốc tế sẽ được phép mua, nhận chuyển nhượng, tặng cho hoặc thừa kế nhà ở thương mại trong các dự án bất động sản thuộc trung tâm.
Ngoài ra, cơ chế giải quyết tranh chấp trong đầu tư kinh doanh cũng là một yếu tố then chốt trong việc xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế. Theo đó, các bên có thể sử dụng các phương thức giải quyết tranh chấp theo luật nước ngoài, miễn là không trái với các nguyên tắc của pháp luật Việt Nam. Riêng đối với các hoạt động đầu tư kinh doanh phái sinh, việc giải quyết tranh chấp sẽ tuân theo một cơ chế đặc thù, nhằm đảm bảo xử lý nhanh chóng, hiệu quả, công bằng và thân thiện với các nhà đầu tư tham gia.
Ông Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, cho rằng việc áp dụng luật nước ngoài khi xảy ra xung đột hoặc tranh chấp là khó khả thi. Ông đề xuất rằng trong trường hợp luật Việt Nam không có quy định, các tranh chấp có thể được giải quyết theo luật nước ngoài, miễn là không vi phạm Hiến pháp, điều này sẽ có tính khả thi cao hơn. Ông Huân nhận định: “Dự thảo nghị quyết quy định xử lý tranh chấp theo nguyên tắc cơ bản pháp luật Việt Nam là chưa rõ ràng, có thể gây lo ngại cho các nhà đầu tư”.
Luật sư Trương Trọng Nghĩa, đại biểu TP HCM, cũng đồng tình với quan điểm này và cho rằng cần thành lập một trọng tài trung tâm tài chính quốc tế để xử lý các tranh chấp phát sinh. Ông Nghĩa giải thích rằng nếu hệ thống xử lý tranh chấp không hiệu quả, các nhà đầu tư sẽ chọn trọng tài nước ngoài thay vì trọng tài Việt Nam.
Để thực hiện điều này, ông Nghĩa cho rằng cần sửa đổi một số luật, chẳng hạn như Luật Trọng tài thương mại, để đảm bảo tính tương thích trong hệ thống giải quyết tranh chấp giữa trọng tài và tòa án. Về lâu dài, Việt Nam có thể hình thành một tòa án chuyên biệt để xử lý các tranh chấp tại trung tâm tài chính.
Việt Nam đặt mục tiêu thành lập trung tâm tài chính quốc tế vào năm 2025, với hai địa điểm đặt tại TP HCM và Đà Nẵng. Đến năm 2035, trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam được kỳ vọng sẽ lọt vào nhóm 75 trung tâm hàng đầu thế giới, và tiến vào top 20 vào năm 2045.
Admin
Nguồn: VnExpress
