Trên những sườn núi ở độ cao trung bình của núi Kilimanjaro, Tanzania, tồn tại một loài cây độc đáo có tên groundsel khổng lồ (Dendrosenecio kilimanjari) mà bạn không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên hành tinh. Với hình dáng kỳ lạ, pha trộn giữa cây dứa và xương rồng saguaro, loài cây này đã chinh phục ngọn núi cao nhất châu Phi từ khoảng một triệu năm trước và vẫn giới hạn trong khu vực này.
Groundsel khổng lồ sinh trưởng ở độ cao từ 2.800 đến 4.000 mét, nơi chúng nhận đủ lượng mưa cần thiết để tồn tại. Để thích nghi với môi trường khắc nghiệt trên núi, chúng đã phát triển nhiều đặc điểm đặc biệt, bao gồm hệ thống lưu trữ nước và lớp áo bảo vệ từ lá chết.
Núi Kilimanjaro nằm ở phía đông bắc Tanzania, nơi chân núi có khí hậu nóng ẩm. Tuy nhiên, ở đỉnh núi cao 5.895 mét so với mực nước biển, nhiệt độ có thể giảm xuống tới -29 độ C. Theo Climbing Kilimanjaro, ngọn núi này “tự tạo ra thời tiết riêng” với ánh nắng gay gắt, tuyết, mưa và gió lạnh có thể xuất hiện ở các độ cao khác nhau vào bất kỳ thời điểm nào trong năm.
Chính khí hậu khắc nghiệt và đa dạng này đã thúc đẩy sự tiến hóa của cây groundsel khổng lồ. Thân cây dày và chắc chắn, được bao phủ bởi một vòm lá rậm rạp có lớp lông bảo vệ, giúp hạn chế sự thoát hơi nước. Cả thân và lá đều có khả năng lưu trữ nước, một yếu tố quan trọng để sống sót trong mùa khô hạn, thường kéo dài từ tháng 12 đến tháng 3 và từ tháng 6 đến tháng 10.
Loài cây này cũng được trang bị tốt để chịu đựng sự biến động nhiệt độ lớn. Khi lá chết, chúng gập lại quanh thân cây, tạo thành một lớp cách nhiệt dày để chống lại cái lạnh. Thêm vào đó, groundsel khổng lồ còn tiết ra một hợp chất “chống đông”, cho phép nó phát triển ngay trên đường giới hạn cây cối, là độ cao mà cây cối không thể sinh trưởng được.
Phần lớn cây groundsel khổng lồ không cao quá chiều cao của một người trưởng thành, nhưng một số cây có thể đạt tới 6-9 mét. Khả năng phát triển theo chiều dọc là một sự thích nghi quan trọng với điều kiện trên núi Kilimanjaro, vì cây càng cao thì càng nhận được nhiều ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, sự phát triển này diễn ra chậm chạp, chỉ từ 2,5 đến 5 cm mỗi năm. Điều này có nghĩa là những cây cao nhất có thể đã sống ít nhất 100 năm.
Theo một nghiên cứu di truyền được công bố trên tạp chí PNAS, cây groundsel khổng lồ đã xâm chiếm Kilimanjaro trong khoảng một triệu năm qua và tiến hóa khi một số loài thích nghi với điều kiện khắc nghiệt và di cư lên núi.
Cây groundsel khổng lồ được thụ phấn nhờ côn trùng. Sau khi thụ phấn, những bông hoa vàng sẽ phát triển thành đầu hạt giống bông xốp, được gió mang đi đến những vùng đất mới. Loài cây này thường được tìm thấy trên cao nguyên Shira của núi Kilimanjaro và khu vực xung quanh trại Barranco. Bộ rễ sâu của chúng đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định đất, làm chậm quá trình xói mòn trên núi Kilimanjaro.
Admin
Nguồn: VnExpress
