Từ ngày 1/6, theo Nghị định 70, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm trong một số lĩnh vực như ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, và vui chơi giải trí sẽ bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, đồng thời kết nối dữ liệu trực tiếp với cơ quan thuế.
Hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là loại hóa đơn được lập ngay tại quầy thu ngân, thông qua máy tính tiền có kết nối dữ liệu điện tử với cơ quan thuế. Điều này cho phép cơ quan thuế nắm bắt doanh thu thực tế của các hộ kinh doanh cá thể này, từ đó có thể điều chỉnh mức doanh thu thay vì áp dụng “mức khoán” như hiện tại.
Theo số liệu từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh đang được quản lý thuế, đóng góp 25.953 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước. Trong đó, gần 2 triệu hộ đang áp dụng phương pháp thuế khoán, với mức thuế bình quân khoảng 700.000 đồng mỗi tháng trong quý I.
Ước tính có khoảng 37.000 hộ kinh doanh cá thể đang nộp thuế theo hình thức khoán sẽ phải chuyển đổi sang hình thức mới. Quy định này được kỳ vọng sẽ tăng cường tính minh bạch trong quản lý thuế, mang lại lợi ích cho cả cơ quan thuế và các hộ kinh doanh.
Trước đây, thuế khoán thường được ấn định dựa trên ý kiến của “hội đồng tư vấn thuế xã phường”, bao gồm cán bộ thuế, ban quản lý chợ và chính quyền địa phương. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH dịch vụ tư vấn thuế Trọng Tín, việc áp dụng một mức thuế không dựa trên doanh thu thực tế có thể dẫn đến sự bất bình đẳng và tạo ra “vùng xám” trong quản lý thuế, gây nghi ngại về việc chia sẻ lợi ích không minh bạch.
Tuy nhiên, quy định mới này cũng gây lo lắng cho nhiều hộ kinh doanh nhỏ, đặc biệt trong lĩnh vực ẩm thực (F&B). Ông Trần Khải Minh Nhật, Phó chủ tịch Hiệp hội Ẩm thực TP HCM (FBA), nhận định đây là một bước quan trọng trong quá trình chuyển đổi số quản lý kinh doanh, đặc biệt đối với các hộ kinh doanh và doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành dịch vụ ăn uống.
Ông Nhật nhấn mạnh rằng, với Nghị định 70, việc áp dụng hóa đơn điện tử có mã từ máy tính tiền không còn là tùy chọn mà là yêu cầu bắt buộc. Điều này tạo ra không ít thách thức về nhận thức, năng lực tiếp cận công nghệ và chi phí vận hành, đặc biệt đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
FBA đã tổ chức hội nghị để hướng dẫn và giải đáp thắc mắc cho các thành viên về Nghị định 70, nhưng hiệp hội cho biết các hộ kinh doanh vẫn còn nhiều băn khoăn, lo lắng và chưa kịp thích nghi với các quy định mới.
Chị Nguyễn Minh Thúy, chủ một quán phở tại Hà Đông (Hà Nội), chia sẻ rằng chị thường tự tay làm đồ ăn và tính tiền cho khách, không có thu ngân hay kế toán chuyên trách. Chị lo ngại việc sử dụng phần mềm bán hàng đòi hỏi kiến thức công nghệ mà chị chưa quen, sợ sai sót và bị phạt.
Chị Thúy cũng đặt câu hỏi về sự cần thiết của việc xuất hóa đơn cho từng giao dịch nhỏ, bởi nhiều khách hàng chỉ ăn một bát phở giá 50.000 – 60.000 đồng và không có nhu cầu lấy hóa đơn.
Tương tự, người sáng lập một chuỗi bún đậu với 17 chi nhánh tại TP HCM cho biết chuỗi đang hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh, nộp thuế khoán từ 1,5 – 3 triệu đồng mỗi chi nhánh mỗi tháng. Bà dự tính rằng từ tháng 6, nếu tính theo doanh thu ghi nhận từ máy tính tiền, số thuế phải nộp có thể tăng gấp 2-3 lần.
Bà cho rằng chỉ những chi nhánh có doanh thu cao và lợi nhuận tốt mới có thể tiếp tục hoạt động hiệu quả. Các chi nhánh còn lại có thể phải cân nhắc chuyển sang mô hình doanh nghiệp để chỉ đóng thuế thu nhập doanh nghiệp khi có lãi. Tuy nhiên, bà cũng lo ngại rằng mô hình doanh nghiệp sẽ phát sinh nhiều chi phí và chịu sự quản lý chặt chẽ hơn so với hộ kinh doanh.
ThS Nguyễn Ngọc Tịnh, Phó chủ tịch Hội Tư vấn và Đại lý thuế thành phố (HTCAA), Phó giám đốc Công ty TNHH Kiểm Toán DFK Việt Nam, nhận thấy rằng một số quy định mới gây hoang mang cho các chủ quán ăn, đặc biệt là yêu cầu bắt buộc sử dụng máy tính tiền, thời điểm kê khai thuế, truyền dữ liệu và các mức phạt nếu không tuân thủ.
Ông Tịnh cho biết một số chủ quán đã phải tạm đóng cửa để tìm hiểu và làm quen với các quy định mới. Việc chuyển từ hình thức kinh doanh và nộp thuế khoán quen thuộc sang sử dụng máy móc, sổ sách kế toán khiến họ lo lắng.
Ông Tịnh cũng cho rằng các hộ kinh doanh lo ngại về việc khai báo thuế, ghi sổ kế toán và lập chứng từ, bởi đây là những công việc phức tạp, tốn thời gian và vượt quá khả năng tự thực hiện của họ. Họ cũng phải đầu tư thiết bị, phần mềm, trong khi doanh thu và lợi nhuận không tăng, có thể dẫn đến giảm lợi nhuận thực tế.
Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng các hộ kinh doanh không nên quá lo lắng về quy định mới. Theo ông Nguyễn Văn Được, việc kê khai chỉ yêu cầu thực hiện đầy đủ hóa đơn, chứng từ và chế độ kế toán đơn giản, không giống như các tổ chức, doanh nghiệp. Cách tính thuế vẫn là doanh thu nhân với tỷ lệ quy định, nhưng điểm mới là doanh thu tính thuế sẽ được xác định thực tế thay vì mức khoán như trước.
Ông Được cũng cho rằng Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội đã yêu cầu tiếp tục cải cách thủ tục hành chính để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, do đó chính sách thuế có thể sẽ được điều chỉnh để phù hợp hơn với thực tế.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Tịnh trấn an các hộ kinh doanh rằng “không nên lo lắng nếu không làm gì sai”. Ông cho rằng việc minh bạch hoạt động kinh doanh thông qua máy tính tiền sẽ mang lại nhiều lợi ích, như loại bỏ hàng hóa không rõ nguồn gốc, tạo sự cạnh tranh công bằng và bảo vệ những người làm ăn nghiêm túc. Việc minh bạch doanh thu cũng giúp các chủ hộ kinh doanh dễ dàng tiếp cận vốn ngân hàng để phát triển kinh doanh, thay vì phải thế chấp bằng sổ đỏ như trước đây.
Ông Dương Thanh Đảo, Phó chủ tịch Truyền thông FBA, cho rằng các hiệp hội ngành nghề cần tăng cường vai trò cầu nối giữa nhà quản lý, chuyên gia tư vấn thuế, các đơn vị cung cấp giải pháp và cộng đồng hộ kinh doanh để hỗ trợ quá trình chuyển đổi đúng thời hạn.
Đồng thời, các hiệp hội cần đẩy mạnh truyền thông để giúp các hộ kinh doanh cá thể nâng cao nhận thức, hiểu rõ và tự tin lựa chọn giải pháp phù hợp với mô hình kinh doanh của mình. “Khi nắm vững chính sách và tiếp cận đúng giải pháp, họ có thể vận hành hiệu quả, tránh sai sót và bị động,” ông Đảo nhấn mạnh.
Admin
Nguồn: VnExpress
