Chuyên gia dinh dưỡng Nguyễn Trung Hiếu từ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội khuyến cáo rằng, trong những ngày hè oi bức, nước ngọt, đặc biệt là loại có gas và chứa caffeine, không phải là lựa chọn lý tưởng để bù nước cho cơ thể. Caffeine vốn có đặc tính lợi tiểu, làm tăng tần suất đi tiểu, dẫn đến sự mất cân bằng điện giải. Việc tiếp tục tiêu thụ nước ngọt có thể khiến cơ thể mất nước nhiều hơn, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, kiệt sức, chóng mặt và làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý.
**Nguy cơ tiểu đường type 2**
Chuyên gia Hiếu cho biết, một lon nước ngọt có gas 330ml chứa khoảng 35-40g đường, tương đương với 9-10 muỗng cà phê. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị rằng cả người lớn và trẻ em nên hạn chế lượng đường tự do tiêu thụ hàng ngày xuống dưới 10% tổng năng lượng, và tốt nhất là dưới 5%. Điều này tương đương với việc người lớn nên tiêu thụ dưới 25-50g đường tự do mỗi ngày, còn trẻ em là dưới 12-25g. Trẻ em dưới hai tuổi không nên tiêu thụ bất kỳ loại thực phẩm hoặc đồ uống nào có thêm đường.
Nước ngọt có gas chứa nhiều đường tự do, chủ yếu là fructose từ siro bắp. Việc tiêu thụ thường xuyên có thể làm tăng tình trạng kháng insulin, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Ngay cả những loại nước giải khát được quảng cáo là “không đường” và sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo như aspartame, sucralose… cũng cần được sử dụng một cách hợp lý. Việc lạm dụng các chất này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến hệ vi sinh đường ruột, gây rối loạn kiểm soát đường huyết và làm tăng cảm giác thèm ngọt.
**Ảnh hưởng đến hệ tim mạch**
Bên cạnh đường tinh luyện, nhiều loại nước giải khát còn sử dụng siro ngô giàu fructose (HFCS), một dạng đường dễ dàng chuyển hóa thành mỡ trong gan. Hàm lượng đường cao có thể làm tăng triglyceride, giảm HDL (cholesterol tốt) và thúc đẩy tình trạng viêm mạn tính. Việc tiêu thụ thường xuyên các loại thức uống này có thể làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp và các bệnh tim mạch.
**Béo phì và tăng mỡ nội tạng**
Đồ uống ngọt thường chứa năng lượng rỗng, tức là cung cấp calo nhưng lại thiếu các dưỡng chất thiết yếu như chất xơ, protein, vitamin và khoáng chất. Chúng không tạo cảm giác no như thực phẩm rắn, dẫn đến việc tiêu thụ calo dư thừa. Ví dụ, một ly trà sữa trân châu (khoảng 448g) có thể chứa khoảng 300 calo và 38g đường, tương đương với một bát cơm đầy nhưng lại rất ít dưỡng chất.
Chuyên gia Hiếu cho biết, người trưởng thành uống một lon nước ngọt mỗi ngày trong một năm có thể tăng tới 6,75kg. Trẻ em uống nước ngọt thường xuyên có nguy cơ béo phì cao gấp 2,57 lần so với những trẻ ít hoặc không uống.
**Nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa**
Đường lỏng trong các sản phẩm nước giải khát công nghiệp có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, insulin, cholesterol, gây viêm nhiễm và tăng huyết áp. Lạm dụng chúng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, đột quỵ, béo phì và bệnh tiêu hóa, từ đó làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa.
**Tổn thương răng và loãng xương**
Axit phosphoric và axit citric có trong nước có gas có thể làm mòn men răng, khiến răng trở nên nhạy cảm và dễ bị tổn thương. Đường trong nước ngọt cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, sinh ra axit làm hỏng cấu trúc răng và gây viêm nướu.
Chuyên gia Hiếu giải thích rằng hàm lượng axit photphoric cao trong nước giải khát có thể làm tăng sự thải canxi qua đường tiểu, gây mất cân bằng tỷ lệ canxi, phốt pho và axit-bazơ, dẫn đến giảm mật độ xương. Uống nước ngọt thường xuyên cũng liên quan đến nguy cơ béo phì và giảm tiêu thụ các loại đồ uống lành mạnh như sữa, dẫn đến việc hấp thụ các nguyên tố vi lượng như canxi và magiê thấp hơn.
**Suy yếu hệ miễn dịch**
Lượng đường cao có thể làm giảm khả năng hoạt động của bạch cầu, vốn đóng vai trò quan trọng trong phản ứng miễn dịch của cơ thể. Điều này khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi virus và vi khuẩn, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp như cảm cúm, viêm họng hoặc các bệnh đường tiêu hóa. Tình trạng này thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch yếu sẵn, chẳng hạn như trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền hoặc suy giảm miễn dịch.
**Nguy cơ nghiện ngọt và ảnh hưởng sức khỏe tâm thần**
Các loại nước giải khát công nghiệp thường kích thích vị giác mạnh nhờ hàm lượng lớn đường, chất ngọt nhân tạo, hương liệu và caffeine. Khi sử dụng thường xuyên, cơ thể sẽ quen với ngưỡng vị ngọt cao, dễ gây nghiện và làm giảm khả năng cảm nhận vị ngọt tự nhiên từ trái cây và rau củ. Đây là lý do khiến nhiều người khó từ bỏ thói quen uống nước ngọt.
Chuyên gia Hiếu khuyến cáo mọi người nên lựa chọn các loại thức uống tự nhiên, ít đường hoặc không chứa đường, giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa để giải khát. Nước lọc, nước khoáng, nước ép trái cây không đường và các loại trà thảo mộc là những lựa chọn hợp lý. Không nên dùng nước dừa thay thế cho nước lọc vì có thể gây rối loạn điện giải, ảnh hưởng đến chức năng cơ và hoạt động của tim. Nên hạn chế uống nước quá lạnh vì có thể làm co mạch máu, gây rối loạn vi tuần hoàn máu và có hại cho hệ hô hấp. Ăn các loại trái cây có nhiều nước như dưa hấu, dứa, cam, bưởi… là một cách lành mạnh để cung cấp nước và vi chất cho cơ thể.
Admin
Nguồn: VnExpress
