Những loài chim hót rực rỡ sắc màu thuộc họ honeycreeper từng rất phong phú ở Hawaii, nay đang phải vật lộn để sinh tồn. Nguyên nhân chính là do bệnh sốt rét ở chim, một căn bệnh chết chóc lây lan qua loài muỗi xâm hại. Theo Smithsonian, trong số hơn 50 loài honeycreeper từng sinh sống trên các hòn đảo này, hiện nay chỉ còn lại 17 loài.
Trước tình hình đó, các nhà khoa học đã đưa ra một kế hoạch đầy sáng tạo nhằm giúp phục hồi quần thể chim bản địa. Họ sử dụng máy bay không người lái (drone) để thả hàng nghìn con muỗi đực không đốt, được nuôi trong phòng thí nghiệm và chỉnh sửa để mang một chủng vi khuẩn đặc biệt, gây cản trở quá trình sinh sản. Khi những con muỗi đực này giao phối với muỗi cái hoang dã, trứng sẽ không thể nở, từ đó giúp giảm tổng số lượng muỗi và tạo điều kiện cho các loài chim bản địa có cơ hội sống sót.
Dự án này được thực hiện dưới sự chỉ đạo của liên minh “Birds, Not Mosquitoes” (Chim, Không phải Muỗi), bao gồm các tổ chức nhà nước, liên bang, tư nhân và phi lợi nhuận, cùng chung mục tiêu bảo vệ các loài chim bản địa của Hawaii. Bắt đầu từ tháng 11 năm 2023, dự án đã thả hơn 40 triệu con muỗi đực vào các khu vực sinh sống của chim honeycreeper ở Maui và Kauai.
Phần lớn các đợt thả muỗi trước đây được thực hiện bằng máy bay trực thăng. Tuy nhiên, gần đây, nhóm phụ trách dự án đã bắt đầu thử nghiệm sử dụng máy bay không người lái với chiều dài 2,4 mét. Mặc dù một chiếc drone không thể chở nhiều muỗi như máy bay trực thăng (chỉ 23.000 con so với 250.000 con), nhưng nó lại an toàn hơn vì không cần người điều khiển. Hơn nữa, drone cũng dễ dàng triển khai ngay lập tức, một ưu điểm lớn trong khu vực có thời tiết thường xuyên khó dự đoán.
Những con muỗi được thả trong các viên nang nhỏ hình trụ, làm từ bột giấy phân hủy sinh học tiệt trùng. Mỗi viên nang chứa khoảng 1.000 con muỗi đực, được giữ sống nhờ vào việc đặt trong hộp vận chuyển điều chỉnh nhiệt độ, gắn trực tiếp vào drone.
Adam Knox, phi công điều khiển drone kiêm quản lý dự án cho American Bird Conservancy, một trong những tổ chức hợp tác trong chương trình, cho biết: “Khi được thả, chúng rơi xuống nền rừng và được bảo vệ cho đến khi sẵn sàng bay đi. Sau đó, viên nang sẽ bắt đầu phân hủy khi tiếp xúc với các yếu tố môi trường.”
Các nhà tổ chức đã thử nghiệm drone từ tháng 4 năm 2025. Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, họ hy vọng có thể bắt đầu tích hợp phương tiện không người lái này vào hoạt động giảm số lượng muỗi một cách thường xuyên.
Muỗi không phải là loài bản địa của Hawaii. Chúng du nhập lên các hòn đảo một cách tình cờ vào năm 1826, thông qua một tàu săn cá voi, và nhanh chóng phát triển mạnh mẽ trong điều kiện khí hậu ấm áp, ẩm ướt. Hiện nay, Hawaii là nơi sinh sống của tổng cộng 8 loài muỗi. Tuy nhiên, hai loài mà các nhà sinh vật học quan tâm nhất là muỗi nhà phương nam (Culex quinquefasciatus), loài lây truyền bệnh sốt rét ở chim, và muỗi hổ châu Á (Aedes albopictus), loài lây truyền bệnh đậu ở chim. Cả hai loài này đều thích sống ở những vùng có độ cao thấp và khí hậu ấm áp. Tuy nhiên, các nhà khoa học lo ngại rằng biến đổi khí hậu sẽ khiến chúng sớm phát triển mạnh ở những vùng có độ cao lớn hơn, nơi trú ẩn cuối cùng của chim honeycreeper.
Việc giảm số lượng muỗi có thể là cơ hội duy nhất để các loài chim bản địa sống sót. Những con muỗi đực được thả mang theo một chủng vi khuẩn tự nhiên có tên là Wolbachia, hoạt động như một biện pháp kiểm soát sinh sản của muỗi. Theo Chris Farmer, giám đốc chương trình Hawaii của American Bird Conservancy, điều này tạo ra một “rào cản vô hình” ngăn muỗi xâm nhập vào các khu rừng nơi các loài chim sinh sống. Phương pháp tương tự đã được sử dụng ở nhiều nơi khác trên thế giới như Florida, California, Mexico và Trung Quốc. Tuy nhiên, ở những khu vực đó, kỹ thuật này chủ yếu được sử dụng để kiểm soát muỗi truyền bệnh cho con người, chứ không phải cho động vật.
Admin
Nguồn: VnExpress
