Ấn phẩm mới “Đặng Thùy Trâm và cuốn nhật ký thứ ba,” do em gái liệt sĩ, bà Đặng Kim Trâm, biên soạn, vừa ra mắt độc giả. Tác phẩm này tiếp tục khắc họa chân dung bác sĩ Đặng Thùy Trâm thời trẻ, trước khi chị quyết định dấn thân vào chiến trường khốc liệt. Bà Đặng Kim Trâm, người có nhiều kinh nghiệm trong việc dịch thuật các ấn phẩm tiếng Anh, viết báo và phụ trách các di cảo của chị gái, đã dày công biên soạn cuốn sách này, kết hợp cùng nhiều tư liệu quý giá khác.
Phần đầu tiên của cuốn sách, mang tên “Lớp người lý tưởng,” gồm bốn chương, tái hiện những năm tháng ấu thơ, thiếu niên và một phần tuổi thanh xuân của Đặng Thùy Trâm qua lời kể của những người thân yêu. Trong bài viết “Ngôi nhà cổ trong thành nội Huế,” tác giả Đặng Kim Trâm tiết lộ về tên khai sinh của chị gái: “Tên khai sinh do ông nội đặt là Đặng Thị Tịnh Thủy, nghĩa là Nước tinh khiết của nhà Phật. Sau này mới đổi thành Đặng Thùy Trâm, ở nhà thường gọi là Thùy.”
Em gái của bác sĩ Trâm, bà Đặng Hiền Trâm, không giấu được niềm tự hào khi nhắc về chị: “Chị hiền thục và đảm đang, quán xuyến mọi việc trong gia đình. Chị lại học giỏi hát hay, luôn là hạt nhân của các phong trào thanh niên. Và chị đẹp lắm… Các bác, các cô cứ nói với ba má tôi rằng chỉ cần có một cô con gái như Thùy Trâm là mãn nguyện cuộc đời.” Theo bà Hiền Trâm, dù không sở hữu vẻ đẹp lộng lẫy, Đặng Thùy Trâm lại có gương mặt “tròn sáng như trăng rằm, nước da trắng mịn, mắt ướt mà đen.”
Năm 1965, khi đang là sinh viên năm thứ năm của Đại học Y, Đặng Thùy Trâm đã tình nguyện xung phong vào chiến trường miền Nam và được chuyển sang lớp đào tạo đặc biệt. Trước khi lên đường, chị đã để lại một cuốn nhật ký ghi lại những suy nghĩ, cảm xúc từ tháng 10 năm 1965 đến ngày 14 tháng 12 năm 1966. Đây là phần di cảo chưa từng được công bố, hé lộ lý tưởng cách mạng cao đẹp hòa quyện cùng mối tình sâu sắc với chiến sĩ M (đại tá Khương Thế Hưng), người mà Thùy Trâm đã chờ đợi suốt bảy năm dài trong bom đạn chiến tranh.
Chiến sĩ M chính là một trong những động lực lớn lao thúc đẩy Đặng Thùy Trâm quyết tâm ra đi chiến đấu. Trong nhật ký ngày 25 tháng 10 năm 1965, chị viết: “Em không phải là một đứa hèn nhát. Em không sợ khó sợ khổ… Ở đó súng đạn, xương máu, hy sinh, nhưng ở đó em sẽ lớn lên thành một người con thực sự của nhân dân, đất nước. Ở đó em sẽ tìm thấy anh, người em yêu bằng tất cả trái tim mình.”
Quyết định này không hề bồng bột mà là kết quả của sáu tháng suy nghĩ, trăn trở trong lớp đào tạo đặc biệt: “Có những người nói xa xôi rằng mình xin đi B vì động cơ riêng. Mình thấy buồn cười và thương hại những người ngu xuẩn đó. Sao họ lại không hiểu rằng điều mà cách mạng mong muốn nhất là người ta làm trọn vẹn được cả hai việc riêng và chung… Để bảo vệ tình yêu một cách tích cực mình không ngại gian lao. Đó cũng là một khuyết điểm ư? Chiến đấu trong lửa đạn cũng là một khuyết điểm ư?” (ghi chép ngày 4 tháng 2 năm 1966).
Phần hai của cuốn sách, mang tên “Cây cầu bắc qua dòng sông chia cắt,” kể lại hành trình hai cuốn nhật ký chiến tranh của Đặng Thùy Trâm “trở về” với gia đình sau 35 năm. Ngày 22 tháng 12 năm 1994, trong bộ phim tài liệu “Đường mòn trên biển Đông,” hình ảnh bác sĩ Thùy Trâm ngồi trên võng dù, ôm đàn guitar giữa rừng cây hiện lên trên màn hình khi nhắc đến bệnh xá Đức Phổ. Đó là lần đầu tiên hình ảnh của chị “trở về” với gia đình, mang đến niềm vui xen lẫn nỗi đau khôn nguôi.
Sáng ngày 25 tháng 4 năm 2005, bà Đặng Kim Trâm nhận được cuộc điện thoại từ văn phòng Quaker Hà Nội, thông báo về việc một người Mỹ đang giữ những ghi chép của bác sĩ Trâm. Đó là nhiếp ảnh gia Ted Engelmann, người được cựu binh Mỹ Robert Whitehurst trao lại CD bản scan nhật ký. Theo bà Kim Trâm, sự trở về này của chị gái mình như “một tiếng vọng dội về từ quá khứ làm chấn động cả nước và lan truyền ra thế giới.” Ngày 11 tháng 5, ông Ted Engelmann đã đến Việt Nam tham gia sự kiện về bác sĩ Đặng Thùy Trâm, ôn lại ký ức về hành trình đưa nhật ký của chị trở về quê hương cách đây 20 năm.
Cuốn sách bao gồm nhiều ảnh tư liệu quý giá về Đặng Thùy Trâm và gia đình. Những bài viết của mẹ và em gái liệt sĩ chứa đựng tình cảm sâu sắc và nỗi xót xa trước sự hy sinh của chị. Trong lời giới thiệu, nhà văn Thanh Thảo nhận định rằng qua nhật ký, công chúng có thể thấy được tình yêu thương sâu sắc trong tâm hồn Đặng Thùy Trâm, từ tình yêu gia đình, bạn bè, tình yêu đôi lứa đến tình yêu đồng đội và đất nước.
Liệt sĩ – bác sĩ Đặng Thùy Trâm sinh ngày 26 tháng 11 năm 1942. Chị hy sinh ngày 22 tháng 6 năm 1970, khi mới 27 tuổi, trong một chuyến công tác từ vùng núi Ba Tơ về đồng bằng. Cuốn “Nhật ký Đặng Thùy Trâm,” gồm những dòng ghi chép từ ngày 8 tháng 4 năm 1960 đến ngày 20 tháng 6 năm 1970, đã trở thành một hiện tượng văn học, một ấn phẩm bán chạy kỷ lục tại Việt Nam. Đến nay, cuốn nhật ký đã được dịch ra 18 thứ tiếng và xuất bản tại 22 quốc gia, đồng thời được chuyển thể thành bộ phim nổi tiếng “Đừng đốt” của đạo diễn Đặng Nhật Minh.
Admin
Nguồn: VnExpress
