Trong phiên góp ý xây dựng dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) ngày 18/6, các chuyên gia và đại biểu đã đưa ra nhiều đề xuất quan trọng nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, thu hút đầu tư và đảm bảo an toàn, hiệu quả cho ngành đường sắt Việt Nam.
Một trong những vấn đề được đặc biệt quan tâm là việc thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án đường sắt, đặc biệt là dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân Hoàng Văn Cường chỉ ra rằng, dự thảo luật hiện chưa có quy định rõ ràng về việc lựa chọn doanh nghiệp tư nhân tham gia các dự án do Nhà nước chủ trì, trong khi lại quy định chi tiết cơ chế chỉ định nhà đầu tư cho các dự án do doanh nghiệp tự đề xuất hoặc theo hình thức PPP.
Để giải quyết vấn đề này, ông Cường đề xuất bổ sung quy định về phương thức lựa chọn doanh nghiệp tư nhân, với các tiêu chí cụ thể do Chính phủ quy định, nhưng phải đảm bảo ba nguyên tắc: không thay đổi mục tiêu và tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án; giảm phần vốn Nhà nước so với đầu tư công thuần túy; và đảm bảo hiệu quả vận hành không thấp hơn phương án đầu tư bằng ngân sách.
Ông cũng đề xuất ưu tiên các nhà đầu tư tham gia phát triển đường sắt trong đấu giá, đấu thầu các dự án đô thị tại khu vực gắn với hạ tầng đường sắt theo mô hình TOD, nhằm tạo thêm động lực cho khu vực tư nhân.
Về vấn đề sử dụng nhà thầu nước ngoài, ông Cường cho rằng quy định hiện tại chỉ cho phép thuê nhà thầu nước ngoài trong khâu tư vấn, chuẩn bị dự án là không phù hợp với thực tiễn. Ông đề xuất luật nên quy định theo hướng nếu sử dụng nhà thầu nước ngoài thì phải cam kết chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực cho phía Việt Nam, do nhiều gói thầu thi công, lắp đặt hiện nay nhà thầu trong nước chưa đủ năng lực thực hiện.
Một vấn đề khác được ông Cường nhấn mạnh là việc đảm bảo tính công cộng của hạ tầng đường sắt, dù dự án do Nhà nước hay tư nhân đầu tư. Ông cho rằng doanh nghiệp được giao quản lý, vận hành, khai thác phải tuân thủ quy định chung về hạ tầng giao thông phục vụ lợi ích toàn xã hội.
Liên quan đến vấn đề nhập khẩu thiết bị, vật tư cho các dự án đường sắt, ông Cường cảnh báo về nguy cơ lợi dụng chính sách miễn thuế nhập khẩu đối với hàng hóa trong nước chưa sản xuất được. Ông đề nghị bổ sung quy định không được nhập khẩu các sản phẩm, linh kiện hoặc dịch vụ nằm trong danh mục mà Nhà nước đã giao nhiệm vụ hoặc đặt hàng cho doanh nghiệp Việt Nam thực hiện, nhằm bảo vệ ngành công nghiệp đường sắt nội địa.
Trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, nhấn mạnh sự cần thiết của việc hoàn thiện hành lang pháp lý để khơi thông nguồn lực đầu tư xã hội hóa và đảm bảo kết nối đồng bộ giữa các vùng kinh tế. Ông cho rằng việc mở rộng đối tượng và hình thức đầu tư để huy động khu vực tư nhân là phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhưng cần có quy định chặt chẽ, đặc biệt là với các vấn đề liên quan đến an ninh, quốc phòng.
Ông Đức cũng cảnh báo về nguy cơ dự án được giao cho doanh nghiệp trong nước nhưng sau đó bị chuyển nhượng cho nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời đề nghị thống nhất tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng và cơ chế giám sát nhà nước để tránh tình trạng mỗi nhà đầu tư sử dụng một loại công nghệ khác nhau, gây khó khăn cho vận hành và tiềm ẩn rủi ro mất an toàn. Ông cũng lưu ý rằng cơ chế đặc thù “cũng không nên áp dụng đại trà, mà chỉ giới hạn cho các dự án đặc biệt quan trọng, thực sự cấp bách”.
Những ý kiến đóng góp này cho thấy sự quan tâm sâu sắc của các chuyên gia và đại biểu đối với sự phát triển bền vững của ngành đường sắt Việt Nam. Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét thông qua vào ngày 27/6.
Admin
Nguồn: VnExpress
