Tại hội thảo về AI và chuyển đổi số báo chí Việt Nam ngày 20/6 ở Hà Nội, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), nhận định việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong các cơ quan báo chí hiện nay còn rời rạc và thiếu chiến lược dài hạn.
Theo khảo sát năm 2024 của IPS, số lượng cơ quan báo chí ứng dụng AI đã tăng gấp đôi so với năm trước, từ 27,3% lên 64,6%. Tuy nhiên, đáng chú ý là chỉ có chưa đến 10 tòa soạn xây dựng chính sách cụ thể về sử dụng AI. Phần lớn các ứng dụng hiện tại tập trung vào khâu sản xuất nội dung, như gợi ý tiêu đề, kiểm tra chính tả và tạo hình ảnh minh họa. Các lĩnh vực tiềm năng hơn như nghiên cứu độc giả và phát triển kinh doanh lại chưa được đầu tư đúng mức.
Ông Đồng nhấn mạnh rằng các tòa soạn báo Việt Nam đang tập trung sai hướng khi sử dụng AI chủ yếu để hỗ trợ sản xuất nội dung, thay vì giải quyết các vấn đề cốt lõi như mô hình kinh doanh, trải nghiệm độc giả và giữ chân người đọc. Ông cảnh báo về việc nhiều tòa soạn lạm dụng AI như công cụ hỗ trợ cá nhân cho nhà báo, thay vì tiếp cận một cách bài bản từ góc độ tổ chức.
IPS cũng ghi nhận rằng phần lớn các tòa soạn báo không có đủ nguồn lực tài chính và nhân sự để đầu tư nghiêm túc vào AI. Nhiều cơ quan chỉ sử dụng các công cụ miễn phí như ChatGPT và Gemini với ngân sách hạn chế, dưới một triệu đồng. Ông Đồng cho rằng mức đầu tư này không đủ để gọi là ứng dụng AI ở cấp độ tòa soạn, đồng thời nêu VnExpress và VnEconomy là những ví dụ hiếm hoi về việc ứng dụng AI một cách bài bản.
VnExpress đã tăng cường và tối ưu hóa việc ứng dụng các thuật toán công nghệ và AI trong hầu hết các khâu, từ tác nghiệp của phóng viên, biên tập, sản xuất nội dung đến các sản phẩm nội dung độc quyền đa phương tiện. Các ứng dụng nổi bật bao gồm thuật toán sắp xếp nội dung trang chủ theo hướng cá nhân hóa, giúp độc giả dễ dàng tiếp cận tin tức mới nhất. Podcast Generation sử dụng công nghệ để sản xuất chương trình Điểm tin Podcast, thay thế 70% nhân lực và tạo ra ba bản tin mỗi ngày. Robot Journalism tham gia viết bài tổng hợp thị trường chứng khoán, bản tin thể thao và trắc nghiệm. Translation AI hỗ trợ chuyển ngữ bài viết từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Ngoài ra, VnExpress còn triển khai tính năng MyVnE cho phép độc giả tùy chỉnh chuyên mục và chủ đề theo nhu cầu, cùng tính năng đọc nhanh sử dụng AI để tóm tắt tin tức bằng văn bản và giọng nói.
Chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng AI, ông Đào Quang Bính, Tổng thư ký tạp chí VnEconomy, cho biết tòa soạn ưu tiên phát triển công cụ dịch thuật cho phiên bản tiếng Anh của tạp chí. Họ đã tự phát triển AI dịch song ngữ Anh – Việt chuyên về nội dung kinh tế với độ chính xác 95%. Theo ông, công cụ này giúp chuyển ngữ một bài báo từ tiếng Việt sang tiếng Anh chỉ trong hai phút, biên tập viên chỉ cần chỉnh sửa thêm 5-10 phút, giúp tăng năng suất lên hàng chục lần. VnEconomy cũng phát triển trợ lý ảo Askonomy, cung cấp cho độc giả trả phí quyền truy cập để nhận câu trả lời cụ thể dựa trên kho nội dung của tạp chí.
IPS dự báo rằng tương lai của báo chí sẽ ngày càng thách thức khi độc giả chuyển sang sử dụng chatbot AI để lấy thông tin, thay vì truy cập trực tiếp các trang báo. Điều này có thể làm giảm nguồn thu quảng cáo. Do đó, AI cần được xem là công cụ để giải quyết bài toán mô hình kinh doanh, thay vì chỉ hỗ trợ sản xuất nội dung.
Viện trưởng IPS khuyến nghị các cơ quan báo chí nên tiếp cận AI một cách tổng thể và có chiến lược, tập trung vào việc thu hút, giữ chân độc giả và tạo nguồn thu. Để thực hiện điều này, các tòa soạn cần có tư duy và lộ trình đầu tư công nghệ phù hợp, đồng thời xây dựng bộ quy tắc ứng xử để hướng dẫn phóng viên và biên tập viên sử dụng AI một cách an toàn và có trách nhiệm.
Admin
Nguồn: VnExpress
