Sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng trở nên không thể thiếu trong hoạt động báo chí hiện đại, giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả công việc và tập trung vào những khía cạnh đòi hỏi sự sáng tạo và chuyên môn sâu sắc.
Nhật Hưng, một phóng viên kỳ cựu với hơn 10 năm kinh nghiệm, chia sẻ về sự thay đổi lớn trong công việc từ khi AI tạo sinh trở nên phổ biến vào đầu năm 2023. Trước đây, anh phải vất vả ghi âm, “gõ đuổi” và tìm kiếm thông tin thủ công. Giờ đây, AI có thể cung cấp bản ghi các phát biểu theo thời gian thực, nhận diện giọng nói, tóm tắt nội dung và thậm chí đề xuất tiêu đề bài viết. “Không thể quay lại tác nghiệp như thời chưa có AI”, anh khẳng định. Anh thường nhập dữ liệu vào chatbot và yêu cầu viết bài theo các quy tắc định sẵn, sau đó chỉnh sửa và hoàn thiện theo phong cách cá nhân. Nhờ đó, anh có thể dành nhiều thời gian hơn cho việc kiểm chứng thông tin và trau chuốt bài viết.
Tương tự, Phương Anh, một phóng viên mảng giáo dục, cũng thừa nhận sự hữu ích của AI trong công việc. Ban đầu còn thờ ơ, cô dần nhận ra AI có thể giúp cô đặt tiêu đề hấp dẫn, gợi ý kịch bản phỏng vấn và cung cấp thông tin nền nhanh chóng. “AI không thay thế vai trò phóng viên, nhưng giúp tiết kiệm nhiều giờ tác nghiệp”, cô chia sẻ. Nhờ đó, cô có thể tập trung vào việc đào sâu vấn đề, tìm kiếm góc tiếp cận mới và đặt câu hỏi sắc sảo.
Trên thực tế, Nhật Hưng và Phương Anh chỉ là hai trong số đông đảo nhà báo trên toàn cầu đang tận dụng AI trong công việc. Theo khảo sát của Thomson Reuters Foundation, đến đầu năm 2025, có tới 81,7% nhà báo toàn cầu đã sử dụng AI, gần một nửa trong số đó sử dụng hàng ngày. Các ứng dụng phổ biến nhất bao gồm gợi ý hoặc biên tập nội dung, dịch thuật và xác minh thông tin. AI không chỉ hỗ trợ viết bài mà còn tham gia vào nhiều công đoạn khác, từ lên đề tài, xử lý dữ liệu đến tạo ảnh minh họa và phân tích xu hướng độc giả.
Ông Bùi Công Duyến, Giám đốc Sản phẩm Tòa soạn hội tụ OneCMS, nhận định rằng việc ứng dụng AI trong các tòa soạn đang chuyển từ giai đoạn thử nghiệm sang giai đoạn thực chiến. Ông ước tính AI có thể thay thế hoặc tự động hóa khoảng 25-30% khối lượng công việc của một phóng viên, đặc biệt ở các mảng tin nhanh, dữ liệu, thể thao hoặc thời sự.
Tuy nhiên, song song với những lợi ích, AI cũng tồn tại những hạn chế nhất định. Một trong những vấn đề phổ biến là hiện tượng “ảo giác”, khi AI tạo ra thông tin sai lệch nhưng nghe có vẻ hợp lý. Phương Anh chia sẻ về một lần cô vội vàng đăng bài viết do AI tạo ra mà không kiểm tra kỹ, dẫn đến việc bài viết chứa đựng nhiều sai sót như thêm nhận định vào trích dẫn và đưa ra số liệu không có thật. Nhật Hưng cũng gặp rắc rối khi AI cung cấp thông tin sai lệch về sự nghiệp của một giám đốc startup.
Một nhà báo với 16 năm kinh nghiệm lo ngại rằng việc dựa quá nhiều vào AI có thể khiến người viết chủ quan, mất cảm giác với thông tin và lười tư duy. Ông Duyến cũng nhấn mạnh rằng “chất báo chí” là yếu tố làm nên sự khác biệt và giá trị cốt lõi của mỗi tờ báo và phóng viên. AI có thể viết nhanh và chuẩn xác, nhưng thường thiếu chiều sâu cảm xúc và sự dấn thân mà chỉ con người mới có thể mang lại.
Về nỗi lo AI thay thế người làm báo, ông Duyến cho rằng đây là nguy cơ chung trong nhiều ngành nghề, đòi hỏi người tham gia cần thích nghi với công nghệ mới. “AI sẽ không thay thế tất cả phóng viên, nhưng hoàn toàn có thể thay thế người không chịu học hỏi và thích nghi”, ông nói. Vai trò của phóng viên trong tương lai không chỉ là người viết mà còn là người định hướng thông tin, xác thực dữ kiện, kể chuyện có chiều sâu và xây dựng kết nối với cộng đồng. Sự kết hợp khéo léo giữa con người và công nghệ sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho báo chí, nơi AI là trợ thủ đắc lực, còn con người vẫn giữ vai trò trung tâm.
Admin
Nguồn: VnExpress
