Trong bối cảnh doanh thu quảng cáo truyền thống liên tục sụt giảm, các cơ quan báo chí Việt Nam đang nhận thức rõ vai trò trung tâm của dữ liệu trong việc sản xuất, phân phối nội dung và tìm kiếm nguồn thu mới. Vấn đề này được đặc biệt nhấn mạnh tại hội thảo chuyên đề về dữ liệu, diễn ra chiều 20/6 trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025.
Ông Phạm Anh Chiến, Phó giám đốc Trung tâm Sản xuất và phát triển nội dung số (VTV Digital), cho biết doanh thu quảng cáo truyền thống của VTV đã giảm khoảng 10% mỗi năm trong 5 năm gần đây. Thậm chí, một số đài truyền hình địa phương đã mất từ 30% đến 50% doanh thu quảng cáo, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn lực để duy trì hoạt động. Thực tế này buộc các đơn vị truyền thông phải tìm kiếm cơ hội kiếm tiền từ dữ liệu người dùng, thay vì chỉ phụ thuộc vào quảng cáo nội dung truyền hình như trước đây.
Theo ông Chiến, dữ liệu hiện nay được xem là một loại tài sản mới. Nếu trước đây truyền hình chỉ quản lý kho nội dung, thì nay đã có thêm kho dữ liệu người dùng, mở ra dư địa lớn cho các sản phẩm số và dịch vụ thương mại điện tử. Trung tâm Sản xuất và phát triển nội dung số đang nỗ lực chuyển đổi VTVGo từ một nền tảng xem truyền hình đơn thuần thành một siêu ứng dụng, cung cấp các dịch vụ cá nhân hóa dựa trên thói quen và hành vi của người dùng.
Ông Chiến nhấn mạnh: “Chúng tôi đang ở những bước khởi đầu. Nhưng nếu không hành động ngay bây giờ, chúng ta sẽ không thể cạnh tranh được với các nền tảng xuyên biên giới.”
VnExpress, một trong những báo điện tử hàng đầu tại Việt Nam, đã sử dụng dữ liệu để điều phối nội dung ngay từ những ngày đầu thành lập. Bà Nguyễn Thu Hương, Phó tổng biên tập VnExpress, chia sẻ: “Chúng tôi đã đối mặt với nhiều câu hỏi mà các công cụ phổ biến như Google Analytics không thể trả lời được: Tại sao pageview tăng hoặc giảm? Độc giả của chúng tôi là ai? Điều gì thu hút họ đến và điều gì khiến họ rời đi? Làm thế nào để thu hút họ quay lại và tương tác?”
Để chủ động quản lý dữ liệu và không phụ thuộc vào bên thứ ba, VnExpress đã xây dựng ba hệ thống: VnExpress Analytics để phân tích nội dung, Audience Data Platform để quản lý dữ liệu độc giả, và hệ thống dữ liệu quảng cáo. Nhờ đó, tòa soạn có thể phân loại độc giả theo tần suất truy cập, mức độ tương tác (như cuộn trang, tỷ lệ thoát trang), hành vi theo thiết bị, vị trí địa lý và nguồn truy cập. Hệ thống này cũng giúp đo lường hiệu quả quảng cáo ở từng vị trí hiển thị.
Bà Hương cho biết VnExpress quyết định tự xây dựng hệ thống dữ liệu vì chi phí thuê ngoài quá cao, ước tính từ 50.000 đến 100.000 USD mỗi năm. Đồng thời, việc tự xây dựng cũng đảm bảo yêu cầu bảo mật, tính linh hoạt và khả năng tùy biến theo nhu cầu vận hành thực tế của tòa soạn.
Mục tiêu chính của VnExpress khi sử dụng dữ liệu là cá nhân hóa trải nghiệm cho từng độc giả, mang đến cho họ những nội dung yêu thích một cách dễ dàng, đúng thời điểm và với ít thao tác nhất, từ đó tăng cường sự gắn bó và trung thành với sản phẩm.
Phó tổng biên tập VnExpress chia sẻ: “Chúng tôi mong muốn rằng với 45 triệu độc giả, chúng tôi sẽ có 45 triệu phiên bản báo khác nhau, đi kèm với những phiên bản quảng cáo được tùy chỉnh dựa trên việc phân loại từng nhóm độc giả.”
Sau nhiều năm thử nghiệm, VnExpress nhận thấy rằng dữ liệu là nền tảng quan trọng, nhưng không phải là “cây đũa thần”. Để sử dụng dữ liệu hiệu quả, cần thực hiện liên tục, kiên trì, chấp nhận sai sót và sửa chữa. Dữ liệu có thể giúp trả lời câu hỏi và hỗ trợ đưa ra quyết định, nhưng không nên là yếu tố duy nhất để dựa vào, mà nên được sử dụng như một nguồn tham khảo.
Bà Nguyễn Thu Hương cho rằng việc tự xây dựng hay mua các hệ thống vận hành dữ liệu phụ thuộc vào khả năng công nghệ của từng tòa soạn. Tuy nhiên, việc hỗ trợ nhân sự phân tích dữ liệu để họ hiểu về báo chí và bối cảnh là rất quan trọng để đưa ra những khuyến nghị hữu ích.
Bà Hương kết luận: “Các chỉ số cần được theo dõi và báo cáo định kỳ hàng tuần, hàng tháng, hàng quý. Đây là giải pháp để tòa soạn nắm rõ ‘sức khỏe’ của sản phẩm. Nếu có thể, nên sử dụng nhiều hơn một hệ thống ghi nhận dữ liệu.” Đây là những kinh nghiệm được VnExpress rút ra từ quá trình xây dựng bộ phận dữ liệu của mình.
Admin
Nguồn: VnExpress
