Giảng viên Minh Phương, 28 tuổi, hiện sống tại Hà Nội, chia sẻ: “Mua được nhà nhưng gia đình tôi chưa một ngày thực sự an cư. Cả hai vợ chồng luôn trong trạng thái lo lắng vì gánh nặng trả nợ.”
Năm 2022, chị Phương và chồng quyết định kết hôn và lập nghiệp tại Hà Nội. Họ thống nhất mua một căn hộ rộng 90 m2 ở quận Thanh Xuân, trị giá 3 tỷ đồng. Chị Phương tâm sự: “Chúng tôi không muốn cứ phải đi thuê nhà mãi. Nghĩ rằng vay trong 20 năm thì kiểu gì cũng trả được hết, có chỗ ở ổn định mới có thể yên tâm làm việc.”
Thời điểm đó, hai vợ chồng có khoảng 100 triệu đồng tiền tiết kiệm và gần 300 triệu đồng tiền mừng cưới. Chị Phương quyết định vay ngân hàng 2 tỷ đồng trong vòng 20 năm, số tiền còn lại vay từ người thân. Trong sáu tháng đầu, nhờ lãi suất ưu đãi 6-7%, mỗi tháng chị phải trả khoảng 14 triệu đồng. Với tổng thu nhập của cả hai vợ chồng khoảng 30 triệu đồng, chị tính toán lấy lương của vợ để trả ngân hàng, còn lương chồng để chi trả cho gia đình hai bên. Như vậy, mỗi tháng vẫn dư khoảng 10 triệu đồng để sinh hoạt và chi tiêu thoải mái.
Tuy nhiên, khi lãi suất ngân hàng tăng lên 9%, thậm chí 12%, chị Phương thực sự hoảng hốt vì thu nhập không đủ trả nợ, phải vay mượn thêm. Đến năm 2024, khi chị sinh con, chồng lại bị mất việc do công ty cắt giảm nhân sự. Với khoản trợ cấp thai sản 6 triệu đồng mỗi tháng và 12 triệu đồng lương của chồng, cả gia đình gần như phải sống nhờ vào sự hỗ trợ từ ông bà nội, ngoại.
Chị Phương kể: “Để tiết kiệm chi phí, tôi phải đưa con về quê trong thời gian nghỉ thai sản. Chồng tôi ở lại Hà Nội, phải vay mượn bạn bè để trả lãi ngân hàng. Mỗi lần ngân hàng gọi điện đòi nợ, tôi cảm thấy vô cùng sợ hãi, thậm chí có lúc rơi vào trạng thái trầm cảm.”
Vợ chồng chị đã nhiều lần tính đến việc bán nhà để mua một căn nhỏ hơn, nhằm “giải thoát” khỏi gánh nặng nợ nần. Tuy nhiên, họ lại tiếc số tiền đã trả và lo sợ không thể mua lại được nhà ở khu vực trung tâm với giá cả ngày càng cao.
Câu chuyện của chị Minh Phương không phải là trường hợp duy nhất. Gần đây, trên các diễn đàn mạng xã hội, nhiều người cũng chia sẻ những câu chuyện tương tự về việc mua nhà và rơi vào cảnh “mắc kẹt”.
Một người viết: “Khi chưa có nhà thì ham mua, nhưng khi có nhà rồi lại gánh thêm nợ, khổ hơn cả đi thuê. Không biết gia đình tôi có thể cầm cự được bao lâu nữa. Hai vợ chồng tổng thu nhập 24 triệu đồng, mỗi tháng trả ngân hàng 12 triệu đồng. Vay 20 năm, đã trả được 1 năm.” Bài viết này đã gây ra nhiều tranh luận trái chiều. Một số người khuyên nên tiếp tục cố gắng, tìm thêm việc làm để tăng thu nhập trả nợ, vì “ít ra còn có nhà”. Những người khác lại khuyên nên bán nhà để giải tỏa áp lực và đảm bảo chất lượng cuộc sống.
PGS.TS Phạm Ngọc Trung, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nhận định: “Tâm lý ‘an cư lạc nghiệp’ đã ăn sâu vào tiềm thức của người Việt từ lâu đời, dẫn đến việc nhiều cặp vợ chồng cố gắng mua nhà bằng mọi giá, để rồi rơi vào tình cảnh dở khóc dở cười.”
Ông cho biết, trong khoảng 20 năm trở lại đây, nhiều ngân hàng đã tạo điều kiện cho người dân mua nhà, ô tô trả góp. Tuy nhiên, ông cũng khuyến cáo: “Tôi ủng hộ hình thức vay mua nhà trả góp, nhưng chỉ nên vay 20-30%, vì thị trường luôn biến động, cần phải có nguồn dự phòng, có khả năng làm việc để trả nợ và chịu được áp lực từ ngân hàng.”
Nguyễn Minh Thành, 26 tuổi, sống tại quận Tân Phú, TP HCM, lại có quan điểm khác với vợ chồng chị Minh Phương. Làm việc trong ngành truyền thông với thu nhập khoảng 30 triệu đồng mỗi tháng và có khoản tiết kiệm 600 triệu đồng, nhưng Thành không mua nhà mà chọn thuê một căn hộ chung cư cao cấp với giá hơn 15 triệu đồng mỗi tháng và mua một chiếc ô tô trị giá hơn 300 triệu đồng.
Thành chia sẻ: “Bố mẹ tôi luôn trách móc vì mỗi năm ‘mất trắng’ gần 200 triệu đồng tiền thuê nhà. Nhưng tôi muốn sống một cuộc đời an yên, không nợ nần, nên chọn cách thuê nhà đẹp và có xe để đi lại.”
Thành nhận thấy rằng việc vay hàng tỷ đồng để sở hữu một căn hộ đồng nghĩa với việc tự đặt mình vào áp lực tài chính kéo dài hàng chục năm. Anh cho biết mình thuộc thế hệ Gen Z, thế hệ “bông tuyết”, tâm lý không đủ vững vàng để chịu đựng áp lực bị ngân hàng nhắc nợ mỗi tháng. Anh tính toán rằng nếu mua một căn hộ trị giá hai tỷ đồng, trả trước 500 triệu đồng, mỗi tháng phải trả góp 18 triệu đồng. Dù có cắt giảm chi tiêu và làm thêm việc, cuộc sống vẫn sẽ rất chật vật.
“Chỉ cần một lần ốm đau cũng đủ khiến kế hoạch đổ vỡ, chưa kể thị trường có thể biến động, công việc có thể không ổn định, rồi cả đời chỉ lo trả nợ”, Thành nói.
Chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh, Giám đốc tư vấn đầu tư tại Công ty Chứng khoán Maybank, cho rằng không có câu trả lời đúng hay sai cho việc nên mua hay thuê nhà.
Mua nhà giúp người dân có tài sản, có thể thế chấp được, đồng thời thể hiện vị thế cá nhân và giải quyết vấn đề về mặt thể diện. Tuy nhiên, nhà có tính “bất động”, ảnh hưởng đến các quyết định như chọn việc làm, trường học cho con cái hay nơi lập nghiệp. Gánh nặng tài chính cũng rất lớn nếu phải vay nợ, khiến các nhu cầu khác bị cắt giảm. “Trong giới tài chính có một câu nói: Căn nhà là một khoản nợ khổng lồ mang danh tài sản an toàn”, ông Khánh nói.
Ông Khánh khuyến nghị chỉ nên mua nhà khi tài chính dư dả, thu nhập ổn định lâu dài, vay được với lãi suất thấp (ví dụ như từ người thân) và có kế hoạch dự phòng rủi ro. Ông lưu ý rằng cần loại bỏ tâm lý sĩ diện, quyết định dựa trên nhu cầu và khả năng chi trả, không nên chạy theo áp lực xã hội. Nếu đang thuê nhà nhưng tài chính vững vàng, tâm lý thoải mái và tạo ra nhiều nguồn thu nhập, thì việc mua nhà sau này cũng không muộn.
Đối với những người trẻ có thu nhập trung bình, chuyên gia đầu tư này đề nghị rằng nếu không có sự hỗ trợ từ gia đình, chỉ có một nguồn thu nhập, công việc chưa ổn định hoặc cần di chuyển nhiều, thì nên chọn thuê nhà.
“Đừng vì sợ lỡ cơ hội khi giá nhà tăng mà vay vượt quá khả năng chi trả, bởi nếu không thể theo được đến cùng, bạn sẽ vừa mất tiền, vừa không có nhà, thậm chí vỡ nợ, gây ra xung đột gia đình và đánh mất một cuộc sống đáng lẽ thoải mái hơn”, ông Khánh nhấn mạnh.
Chứng kiến con gái bị trầm cảm sau sinh và phải vất vả trả nợ, bố mẹ chị Minh Phương đã quyết định bán căn nhà ở quê với giá hơn một tỷ đồng để giúp con trả nợ. Ông bà chuyển đến ở tạm cùng vợ chồng người con gái cả. Chị Minh Phương hối hận vì đã vay tiền một cách bất chấp, không tính toán kỹ lưỡng, để rồi cả gia đình phải gồng mình gánh nợ.
Chị Phương chia sẻ: “Tôi ám ảnh vì cuộc sống trong nợ nần. Vì công việc của hai vợ chồng đều ở Hà Nội, nên tôi dự định bán căn hộ hiện tại, sau đó thuê một căn nhà tập thể để trả hết nợ. Khi nào kinh tế dư dả hơn, tôi mới nghĩ đến việc mua lại nhà.”
Admin
Nguồn: VnExpress
