Trong chương trình “This Week” của ABC News hôm 22/6, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance thừa nhận rằng một lượng lớn uranium đã làm giàu của Iran vẫn còn nguyên vẹn sau chiến dịch không kích của Mỹ và vẫn nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Tehran.
Khi được hỏi liệu kho uranium của Iran đã bị phá hủy hoàn toàn hay chưa, ông Vance cho biết: “Trong những tuần tới, chúng tôi sẽ tìm cách giải quyết vấn đề số nhiên liệu hạt nhân này, và đây cũng là một trong những điều mà chúng tôi sẽ thảo luận với Iran.” Bình luận này cho thấy Mỹ có thể không biết chính xác vị trí cất giữ số uranium này của Iran.
Tuy nhiên, ông Vance khẳng định rằng Iran không còn các thiết bị cần thiết để làm giàu số uranium này lên cấp độ vũ khí, và đây mới là mục tiêu chính của chiến dịch. “Tổng thống Trump đêm qua đã ra lệnh ngăn chặn Iran làm giàu uranium tới mức chế tạo được vũ khí,” ông Vance nhấn mạnh.
Theo hai quan chức Israel có liên hệ với giới tình báo, Iran đã bí mật di chuyển thiết bị và uranium khỏi nhà máy làm giàu Fordow trước khi cơ sở này bị Mỹ không kích vào ngày 22/6. Đánh giá sơ bộ của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho thấy nhà máy Fordow đã chịu thiệt hại nghiêm trọng, nhưng chưa bị phá hủy hoàn toàn.
Một số bằng chứng cho thấy Iran đã chuyển khoảng 400 kg uranium làm giàu tới cấp độ 60% đến một địa điểm khác trong tuần qua, trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục cảnh báo về hành động quân sự. Để chế tạo vũ khí hạt nhân, số uranium này cần được làm giàu lên mức 90%, cùng với một số công nghệ phức tạp khác.
Trước chiến dịch không kích của Mỹ, uranium làm giàu được Iran cất giữ tại Fordow và tổ hợp hạt nhân Isfahan. Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ông Rafael Mariano Grossi, cho biết lần cuối cùng nhóm thanh sát viên IAEA nhìn thấy số uranium này là khoảng một tuần trước khi Israel mở chiến dịch không kích ngày 13/6.
Ông Grossi nói: “Iran không che giấu việc bảo vệ số nhiên liệu hạt nhân này.” Khi được hỏi liệu ông có ý nói rằng số uranium trên đã được Iran chuyển đi nơi khác hay không, ông Grossi trả lời: “Ý tôi là vậy.”
Một quan chức Mỹ cho biết Iran không thể di chuyển toàn bộ thiết bị khỏi Fordow sau khi xung đột với Israel nổ ra, bao gồm cả các máy ly tâm khổng lồ dùng để tinh chế uranium. Các tài liệu về chương trình hạt nhân có thể bị chôn vùi trong lòng cơ sở này, làm phức tạp thêm nỗ lực tái thiết nhà máy.
Hiện chưa rõ Iran sẽ mất bao lâu để thay thế và sửa chữa các thiết bị hạt nhân phức tạp. Iran dường như đã xây dựng một cơ sở thay thế mới nằm sâu trong lòng đất để thay thế cho tổ hợp Natanz, vốn chịu thiệt hại nặng sau các đợt không kích của Israel. Các quan chức Iran cho biết cơ sở mới chưa mở cửa và không có gì để thanh tra IAEA tới thị sát.
Iran đã nhiều lần phủ nhận việc phát triển vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, những bình luận gần đây của ông Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho thấy họ tin rằng Iran vẫn tiếp tục theo đuổi mục tiêu này, mặc dù chưa đưa ra bằng chứng cụ thể. Loạt vụ tập kích trong những ngày qua có thể chỉ củng cố quan điểm của lãnh đạo Iran rằng nước này cần vũ khí hạt nhân để đảm bảo sự tồn tại.
Giới chức Iran cho biết tất cả hoạt động thanh tra quốc tế đã bị đình chỉ trong thời gian diễn ra xung đột. Ngay cả khi hoạt động này được tiếp tục, vẫn chưa rõ các thanh tra viên IAEA có được tiếp cận trực tiếp nhà máy Fordow và cơ sở Natanz hay không.
Admin
Nguồn: VnExpress
