Trong một nỗ lực kéo dài nhằm kiềm chế tham vọng hạt nhân của Iran, Israel đã tiến hành các chiến dịch bí mật nhắm vào các nhà khoa học hạt nhân Iran trong nhiều năm. Mục tiêu là làm suy yếu chương trình hạt nhân của đối phương bằng cách loại bỏ những bộ óc chủ chốt đứng sau nó.
Ngày 13/6, Israel leo thang căng thẳng bằng một cuộc không kích phủ đầu, tuyên bố khởi động chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy” nhắm trực tiếp vào Iran. Các cuộc tấn công đầu tiên đã loại bỏ một số tướng lĩnh cấp cao của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, cùng với những nhà khoa học then chốt trong chương trình hạt nhân của nước này.
Theo thông tin tình báo thu thập được, các quan chức tình báo Israel đã phân loại các nhà khoa học Iran thành bốn cấp độ ưu tiên khác nhau. Những người có chuyên môn quân sự khó thay thế được xếp ở thứ hạng cao nhất.
Một quan chức cấp cao của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tiết lộ rằng 120 thành viên của cơ quan tình báo quân đội và không quân đã được điều động đến một cơ sở của Đơn vị 8200 để lên kế hoạch chi tiết cho chiến dịch.
“Trong năm qua, chúng tôi đã bắt đầu xây dựng một danh sách các mục tiêu tiềm năng,” quan chức này cho biết. “Mỗi nhóm được giao một nhiệm vụ cụ thể, từ việc loại bỏ các nhà khoa học đến việc phá hủy các trung tâm chỉ huy và hệ thống radar. Và đó là thời điểm chiến dịch ‘Sư tử Trỗi dậy’ bắt đầu.”
Chiến dịch này được cho là đã khiến ít nhất 14 nhà khoa học chủ chốt của chương trình hạt nhân Iran thiệt mạng. Họ là những chuyên gia dày dặn kinh nghiệm, một số được xem là người kế nhiệm của Mohsen Fakhrizadeh, người được mệnh danh là “cha đẻ” của chương trình hạt nhân Iran. Các chuyên gia nổi bật bị loại bỏ bao gồm Fereydoun Abbasi, một chuyên gia về kỹ thuật hạt nhân; Abd al-Hamid Minushahr, chuyên gia về vật lý lò phản ứng; và Saeed Beraji, chuyên gia về kỹ thuật vật liệu.
Trong các cuộc không kích phủ đầu diễn ra từ đêm 12/6 đến rạng sáng 13/6, mười nhà khoa học đã bị hạ sát đồng loạt khi đang ngủ. Israel đã quyết định thực hiện các vụ tấn công đồng thời để ngăn chặn Iran kịp thời bảo vệ hoặc cảnh báo những người khác.
Một quan chức cấp cao Israel chia sẻ với hãng tin N12: “Các nhà khoa học Iran đã nghĩ rằng nhà của họ là nơi an toàn. Họ không thể ngờ rằng mình có thể bị tấn công ngay trong phòng ngủ.”
Đáp trả, Iran cũng nhắm mục tiêu vào các nhà khoa học Israel. Vào sáng ngày 15/6, một cuộc không kích của Iran đã tấn công Viện Khoa học Weizmann. Mặc dù không có ai thiệt mạng, cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại đáng kể cho nhiều phòng thí nghiệm và phá hủy các công trình nghiên cứu quan trọng.
Oren Schuldiner, một giáo sư có phòng thí nghiệm bị phá hủy trong cuộc tấn công, cho biết: “Iran đã gây thiệt hại cho viên ngọc quý khoa học của Israel.”
Viện Weizmann, được thành lập vào năm 1934 và sau đó được đổi tên để vinh danh tổng thống đầu tiên của Israel, được xếp hạng là một trong những viện nghiên cứu hàng đầu thế giới. Các nhà khoa học của viện thường công bố hàng trăm nghiên cứu mỗi năm. Viện này có một nhà khoa học đoạt giải Nobel Hóa học và ba người đoạt giải Turing. Weizmann có quan hệ đối tác với cơ quan quốc phòng Israel và hợp tác với nhà thầu quốc phòng Elbit Systems.
Viện Weizmann từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của Iran. Năm ngoái, Israel tuyên bố đã ngăn chặn một âm mưu do Iran hậu thuẫn nhằm theo dõi và ám sát một nhà khoa học hạt nhân làm việc tại viện. Các báo cáo truyền thông Israel cho biết các nghi phạm đã thu thập thông tin và chụp ảnh khu vực xung quanh viện trước khi bị bắt.
Sarel Fleishman, một giáo sư về hóa sinh đã đến thăm viện sau cuộc tấn công, cho biết: “Một số tòa nhà đã bị tấn công mạnh, đồng nghĩa với việc một số phòng thí nghiệm đã bị phá hủy hoàn toàn. Thực sự không còn gì cả.”
Nhiều phòng thí nghiệm đã tập trung nghiên cứu khoa học sự sống, chẳng hạn như tái tạo mô, sinh học phát triển hoặc ung thư. Fleishman cho biết phần lớn công việc của họ đã bị đình trệ hoặc bị ảnh hưởng nghiêm trọng. “Đây là công trình nghiên cứu cả đời của nhiều người,” ông nói, nhấn mạnh rằng nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ nghiên cứu, đã bị phá hủy.
Schuldiner đã nuôi hàng nghìn con ruồi biến đổi gen được sử dụng để nghiên cứu về sự phát triển hệ thần kinh ở người, cung cấp thông tin về chứng tự kỷ và bệnh tâm thần phân liệt. Nhiều nhà nghiên cứu Israel và nước ngoài đã đóng góp vào công trình này.
“Tất cả nghiên cứu của chúng tôi đã đổ sông đổ bể,” ông nói. “Đây là một thiệt hại rất lớn đối với công trình khoa học mà chúng tôi hy vọng có thể đóng góp cho nhân loại.”
Admin
Nguồn: VnExpress
