Giáo sư Trần Văn Thọ, một nhà kinh tế nổi tiếng và là giáo sư danh dự của Đại học Waseda, Tokyo, vừa ra mắt cuốn sách “Hồi ức đến tương lai – Suy ngẫm về văn hóa, giáo dục và con đường phát triển của Việt Nam” vào tháng 5 vừa qua. Cuốn sách này không chỉ là tập hợp những hồi ức cá nhân mà còn là những suy tư sâu sắc về vận mệnh đất nước.
Trong cuốn sách, Giáo sư Thọ kể lại hành trình từ một chàng trai nghèo khó ở Điện Bàn, Quảng Nam, đến con đường học vấn đầy gian truân tại Sài Gòn, và bước ngoặt khi nhận được học bổng du học Nhật Bản. Từ một học sinh giỏi văn, từng có ý định theo đuổi ngành văn chương, ông đã chuyển hướng sang kinh tế và trở thành một chuyên gia hàng đầu. Trước đó, ông từng được mời tham gia Hội đồng tư vấn kinh tế của Thủ tướng Nhật Bản và Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Việt Nam, đồng thời xuất bản nhiều đầu sách kinh tế có giá trị.
Phần đầu tiên của cuốn sách, “Nhớ về kỷ niệm”, là những tản văn ghi lại những ký ức xúc động về những người có ảnh hưởng lớn đến cuộc đời ông. Đó là hình ảnh người ông nội tần tảo, lặn lội mua vé số với hy vọng có tiền cho cháu ăn học, hay người anh kết nghĩa Huỳnh Ngọc Hòa, người đã dìu dắt, giúp đỡ ông trong những ngày đầu bỡ ngỡ.
Đọc “Hồi ức đến tương lai”, độc giả còn được đắm mình trong thế giới nghệ thuật qua những bài thơ, nhạc phẩm mà giáo sư yêu thích. Từ “Người yêu dấu ơi” (Kobito Yo), “Chiều mưa biên giới” đến những vần thơ Hán trong “Đêm thu nghe quạ kêu” của Quách Tấn, hay những giai điệu bolero quen thuộc và câu chuyện về nhạc phẩm “Nắng chiều” của Lê Trọng Nguyên, tất cả đều được giáo sư chia sẻ một cách chân thành.
Một chương đặc biệt trong cuốn sách là “Tìm lại dấu xưa Tự lực văn đoàn”, nơi Giáo sư Thọ kể về chuyến thăm di tích văn đoàn của gia đình họ Nguyễn Tường ở Cẩm Giàng, Hải Dương. Ông chia sẻ về sự yêu mến đối với dòng văn chương này, đặc biệt là những lời tự sự của nhân vật Dũng trong tiểu thuyết “Đoạn tuyệt” của Nhất Linh: “Chiều hôm ấy, Dũng như cảm thấy tâm hồn của đất nước, mà biểu hiệu cho đất nước ấy không phải là những bậc vua chúa danh nhân, chính là đám dân hèn không tên không tuổi. Dân là nước. Yêu nước chính là yêu chung đám thường dân, nghĩ đến sự đau khổ của đám thường dân”.
Giáo sư Thọ cho rằng đây là một định nghĩa sâu sắc về lòng yêu nước, và ông đã nỗ lực thực hiện theo phương châm này trong suốt cuộc đời. Dù ở đâu và trong hoàn cảnh nào, ông luôn tìm cách đóng góp cho đất nước thông qua những ý kiến tư vấn cho lãnh đạo cấp cao và những bài viết, bài báo cụ thể, thiết thực.
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, người từng là đồng nghiệp của giáo sư trong Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Việt Nam, văn phong của Giáo sư Thọ thể hiện rõ lòng yêu nước và tinh thần dân tộc của một trí thức Việt Nam. Ông luôn cẩn trọng trong việc sử dụng ngôn ngữ và chọn lọc thông tin để truyền tải thông điệp.
Nhà thơ Trần Đăng Khoa nhận xét rằng Giáo sư Thọ không chỉ là một nhà kinh tế mà còn là một nhà văn. Ông khuyến khích giáo sư tiếp tục phong cách viết kết hợp văn chương, lịch sử và kinh tế để tạo ra những thông điệp có sức lan tỏa mạnh mẽ.
Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên lại có góc nhìn khác, ông gọi Giáo sư Thọ là một nhà phê bình, dù ông không nhận danh xưng này. Bởi lẽ, trong cuốn sách, giáo sư dành nhiều trang để phân tích vẻ đẹp của các câu thơ, bình luận về thơ cũ, thơ mới và thơ tân hình thức. Ông thậm chí còn có bài viết chi tiết chứng minh rằng nhà thơ Lưu Trọng Lư không mượn ý từ bài thơ cổ tanka của Nhật Bản trong bài “Tiếng thu”, một nghi án văn học gây tranh cãi trong nhiều thập kỷ.
Phần hai của cuốn sách, “Gương sáng xưa nay”, tập hợp những bài viết sâu sắc về tinh thần của Nguyễn Trãi trong quan hệ Việt – Trung, so sánh thời bình của Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn và Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Ông cũng chia sẻ những câu chuyện về chân dung và kỷ niệm với các chính trị gia, nhà trí thức như Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Giáo sư Phan Huy Lê, nhà thơ Việt Phương, chuyên gia Trần Đức Nguyên, Phan Chánh Dưỡng.
Hai phần cuối của cuốn sách, “Những nèo đường gần xa” và “Để đất nước đi lên”, là tập hợp những bài viết về kinh nghiệm phát triển của Nhật Bản và các quốc gia khác, từ đó thể hiện những trăn trở của tác giả về con đường phát triển của Việt Nam.
Tổng cộng 522 trang sách là một hành trình khám phá những hồi ức, suy tư và trăn trở của một trí thức Việt Nam luôn đau đáu về vận mệnh đất nước. Như GS.TS Huỳnh Như Phương đã nhận xét trong lời bạt, cuốn sách là “một tấm lòng với quê hương ngàn dặm”.
Admin
Nguồn: VnExpress
