Chương trình “Sóng nghề 5.0: Thích nghi – Thay đổi – Đột phá” do Báo VnExpress và Đại học FPT phối hợp tổ chức đã đưa ra những nhận định sâu sắc về tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đến thị trường lao động. Sự kiện này nằm trong chuỗi nội dung “Prompt your Future”, một chuyên đề hướng nghiệp dành cho học sinh, sinh viên và phụ huynh đang tìm kiếm giải pháp cho việc lựa chọn ngành nghề trong kỷ nguyên số.
Ba diễn giả tham gia tọa đàm gồm TS. Trần Ngọc Tuấn, Phó hiệu trưởng Đại học FPT; bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc điều hành Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV); và ông Nguyễn Tiến Huy, CEO Pencil Group, tác giả cuốn sách “Không ai cản được AI”. Họ đã cùng nhau vẽ nên một bức tranh toàn cảnh về những thay đổi lớn do AI mang lại, từ ảnh hưởng đến các ngành nghề, chính sách quốc gia, đến phương pháp đào tạo nguồn nhân lực của các trường đại học, cũng như tâm lý của phụ huynh và sinh viên trước những biến đổi không ngừng.
Ông Nguyễn Tiến Huy mở đầu chương trình bằng nhận định rằng AI không chỉ đơn thuần tự động hóa công việc mà còn thay đổi toàn bộ quy trình vận hành của doanh nghiệp. Điều này tạo ra một thách thức lớn, đòi hỏi mọi cá nhân và tổ chức phải thích nghi để không bị tụt lại phía sau.
Bà Phạm Thị Ngọc Thủy dẫn chứng nghiên cứu của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) về ba giai đoạn phát triển kinh tế, trong đó giai đoạn thứ ba tập trung vào tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo và công nghệ mới. Bà đánh giá Việt Nam đang ở giai đoạn giữa 2 và 2.5, vừa duy trì các ngành nghề truyền thống, vừa đón nhận các ngành công nghệ mới như fintech, AI và bán dẫn.
Bà Thủy cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của Nghị quyết 57 và 68 của Đảng và Chính phủ, coi doanh nghiệp tư nhân là động lực trung tâm của phát triển kinh tế và đặt mục tiêu xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia. Theo bà, đây là lần đầu tiên các yếu tố công nghệ mới, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi số được đề cập như một phần quan trọng trong chính sách quốc gia. Điều này mở ra một không gian chính sách mới, nơi năng lực sáng tạo, đổi mới và ứng dụng công nghệ trở thành yêu cầu chung cho toàn bộ thị trường lao động. Thế hệ trẻ sẽ đóng vai trò nòng cốt trong việc hiện thực hóa các mục tiêu chuyển đổi số. Những người có khả năng đặt câu hỏi đúng, nắm bắt logic dữ liệu, tương tác tốt với công nghệ và thể hiện được bản sắc riêng sẽ là nguồn nhân lực giá trị cao trong giai đoạn phát triển mới.
TS. Trần Ngọc Tuấn nhấn mạnh trách nhiệm của các trường đại học trong việc thích ứng với sự phát triển nhanh chóng của AI. Ông cho biết Đại học FPT đã tích hợp công cụ AI vào tất cả 24 ngành đào tạo từ năm học 2025-2026. Sinh viên năm nhất sẽ có khóa học AI First bắt buộc, trang bị kiến thức nền tảng về công nghệ, đạo đức, bản quyền và tư duy phản biện trong bối cảnh ứng dụng AI. Mục tiêu là giúp sinh viên không chỉ hiểu về công cụ mà còn biết cách sử dụng AI một cách có trách nhiệm và hiệu quả trong học tập và cuộc sống. Học sinh ở các cấp học thấp hơn trong hệ thống giáo dục FPT cũng được làm quen với AI thông qua các hoạt động trải nghiệm và bài học tích hợp.
Đại học FPT cũng áp dụng mô hình đào tạo thực tiễn sâu, tạo cơ hội cho sinh viên tham gia chương trình On the Job Training kéo dài 8-12 tháng tại doanh nghiệp. Từ học kỳ 7, sinh viên được học ba khóa khởi nghiệp và có thể biến ý tưởng thành doanh nghiệp thực tế với sự hỗ trợ gọi vốn từ trường. Theo TS. Tuấn, tinh thần khởi nghiệp là yếu tố cốt lõi của đổi mới sáng tạo, tạo áp lực thực tế và giúp sinh viên trưởng thành hơn so với việc chỉ học lý thuyết.
Trường còn sử dụng các khóa học hàng đầu thế giới trên nền tảng Coursera, tích hợp AI như một người hướng dẫn (mentor) đồng hành cùng sinh viên. Mô hình này giúp sinh viên học tập linh hoạt, cá nhân hóa lộ trình học tập và sẵn sàng đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp trong môi trường AI.
Bà Thủy đánh giá cao sự linh hoạt và chủ động đổi mới sáng tạo của Đại học FPT, thể hiện qua việc tham gia Liên minh 57, một sáng kiến liên kết giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo để đào tạo “kỹ sư 57” phục vụ trực tiếp cho các ngành đổi mới sáng tạo, công nghệ và chuyển đổi số.
Bà Thủy chia sẻ câu chuyện cá nhân về việc con gái bà, người yêu thích ngành Digital Art, đã bị dao động khi AI có thể tạo ra hình ảnh chỉ với vài dòng lệnh. Nhờ lời khuyên từ các chuyên gia, bà đã định hướng cho con tiếp cận AI càng sớm càng tốt để nhận diện những giá trị cá nhân không thể thay thế bằng máy móc.
TS. Tuấn cho rằng đây là vấn đề phổ biến với Gen Z, những người được tiếp cận nhiều công cụ và thông tin nhưng dễ mất phương hướng nếu thiếu định hướng nền tảng. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học suốt đời và năng lực nền tảng như tư duy phản biện, làm việc nhóm, học theo dự án đối với học sinh THPT. Đây là những năng lực không thể thay thế bởi AI và là điểm khởi đầu để phát triển bản sắc cá nhân trong thế giới công nghệ.
Các diễn giả đều thống nhất rằng AI là một công cụ, không phải là mục tiêu cuối cùng. Trong thời đại AI, điều quan trọng nhất là giữ được giá trị riêng biệt của bản thân. Thay vì chỉ tập trung vào việc “ngành nào đang hot”, học sinh và phụ huynh nên chú trọng vào việc học gì và học để làm gì, để có thể thích ứng với mọi biến động của thế giới.
Admin
Nguồn: VnExpress
