Tổng thống Mỹ Donald Trump đã sử dụng mạng xã hội Truth Social như một kênh ngoại giao đặc biệt để giải quyết xung đột giữa Israel và Iran, đôi khi cứng rắn, lúc lại hòa giải nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt giao tranh. Cách tiếp cận này đã gây ra nhiều tranh cãi, nhưng cũng mang lại kết quả bất ngờ.
Ngay sau khi Tel Aviv mở chiến dịch không kích vào các cơ sở hạt nhân của Tehran, ông Trump đã bắt đầu nỗ lực ngoại giao trên mạng xã hội. Vào thời điểm đó, Mỹ đang theo đuổi đàm phán với Iran nhưng không có tiến triển. Ông Trump viết: “Hai tháng trước, tôi cho Iran thời hạn 60 ngày để ‘đạt một thỏa thuận’. Họ lẽ ra nên làm vậy. Hôm nay là ngày thứ 61. Tôi đã bảo họ điều cần làm, nhưng họ không thực hiện. Lúc này, họ đang có cơ hội thứ hai!”.
Tổng thống Trump khẳng định Mỹ không tham gia chiến dịch của Israel, đồng thời cảnh báo nếu Washington ra tay, Tehran sẽ hứng chịu đòn giáng chưa từng thấy. Tuy nhiên, ông cũng gợi ý: “Nhưng chúng ta có thể dễ dàng đạt một thỏa thuận giữa Iran và Israel, và chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu này!!!”.
Ngày 24/6, ông Trump đăng trên Truth Social: “Lệnh ngừng bắn đã có hiệu lực. Các bên vui lòng không vi phạm!”, nhắc đến thỏa thuận chấm dứt 12 ngày xung đột giữa Iran và Israel. Để nhấn mạnh thông điệp, ông viết hoa toàn bộ các chữ cái.
Tuy nhiên, không lâu sau đó, Israel triển khai phi cơ với ý định không kích trả đũa Iran, sau khi Tel Aviv cáo buộc Tehran vi phạm lệnh ngừng bắn. Ông Trump lập tức lên tiếng: “Israel. Không được thả bom. Đưa phi công của các ông trở về, ngay lập tức!”.
Những bài đăng trên Truth Social của Tổng thống Trump đã trở thành một kênh thông tin quan trọng, thậm chí là duy nhất, cho nhiều người, kể cả các quan chức ở Mỹ, để biết chuyện gì đang xảy ra. Điều này đặc biệt đúng khi Mỹ can thiệp vào xung đột Israel – Iran rạng sáng 22/6, một động thái gây bất ngờ vì chỉ hơn một ngày trước đó, ông Trump còn tự ra thời hạn hai tuần rồi mới quyết định.
“Chúng tôi vừa hoàn thành cuộc tấn công rất thành công vào ba cơ sở hạt nhân ở Iran. Các phi cơ đã rời khỏi không phận Iran”, ông Trump viết, đồng thời cảnh báo sẽ giáng đòn mạnh hơn nữa nếu Iran trả đũa, nhưng cũng cho rằng giờ là lúc để hướng đến hòa bình.
Theo Andriene Watson, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời ông Joe Biden, “bất cứ bình luận nào từ Tổng thống về an ninh quốc gia Mỹ đều được hiểu là chính sách chính thức và có tác động đến thế giới”. Bà cho rằng “ngôn từ trên mạng xã hội nên được cân nhắc cẩn trọng, nếu không, Tổng thống sẽ gây hiểu nhầm không đáng có”.
Tuy nhiên, các đồng minh và cố vấn của ông Trump lại ủng hộ cách ông truyền thông điệp qua mạng xã hội. Họ cho rằng phong cách bộc trực giúp thông điệp rõ ràng và dễ hiểu hơn, tạo thêm sức ép để thúc đẩy Israel lẫn Iran thực hiện điều Mỹ mong muốn. Một quan chức trong chính quyền Trump nhận định: “Giảm được tính mơ hồ trong vấn đề an ninh quốc gia hay chính sách đối ngoại là điều tốt”.
Tối 23/6, ông Trump tuyên bố trên Truth Social rằng Israel và Iran đã nhất trí về một lệnh ngừng bắn, và các bên sẽ lần lượt thực hiện và chấm dứt hoàn toàn giao tranh trong một ngày sau đó. Mặc dù chính phủ Israel và Iran không lập tức xác nhận hay bác bỏ, nhưng hai bên sau đó đều ngừng bắn như thông báo của Tổng thống Mỹ.
Kenneth Weinstein, nhà nghiên cứu tại Viện Hudson, nhận định chiến lược mạng xã hội của ông Trump thể hiện nhu cầu “loại bỏ khâu trung gian”. Ông cho rằng phương pháp này hiệu quả vì các nước biết những bài đăng đó phản ánh suy nghĩ thực tế của ông Trump, giúp họ “nhận thông điệp và biết rõ nó từ Tổng thống Mỹ”.
Tuy nhiên, phương pháp này cũng có rủi ro, khi ông Trump thường đề cập các vấn đề ngoại giao phức tạp bằng những tuyên bố tuyệt đối. Elliott Abrams, phó cố vấn an ninh quốc gia dưới thời tổng thống George W. Bush, lưu ý rằng những “lớp lọc” bị gạt bỏ trong khâu trung gian thực chất lại “có thể giữ vai trò rất quan trọng”, bởi không ai, kể cả tổng thống, là không bao giờ mắc sai lầm.
Bất chấp những tranh cãi và rủi ro, việc ông Trump sử dụng mạng xã hội để can thiệp vào cuộc xung đột Israel – Iran đã cho thấy một cách tiếp cận ngoại giao mới, trực tiếp và không theo khuôn phép. Dù hiệu quả của phương pháp này còn nhiều tranh luận, không thể phủ nhận rằng nó đã tạo ra những tác động đáng kể. Đại sứ Israel tại Mỹ Yechiel Leiter ví von: “Nếu tách riêng, chúng như nhạc cụ độc tấu. Nhưng khi kết hợp lại, chúng tạo nên một bản hòa tấu hoàn chỉnh”.
Admin
Nguồn: VnExpress
