Bất chấp việc Mỹ vừa tiến hành các cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang tăng cường các nỗ lực ngoại giao nhằm đưa Tehran trở lại bàn đàm phán về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này.
Theo CNN, Washington đang xem xét ít nhất ba phương án tài chính để thuyết phục Tehran. Các phương án này bao gồm gói viện trợ trị giá 20-30 tỷ USD dành cho việc xây dựng một chương trình hạt nhân dân sự không làm giàu uranium, nới lỏng một phần các lệnh trừng phạt kinh tế và cho phép Iran tiếp cận 6 tỷ USD đang bị đóng băng.
Các đề xuất này được soạn thảo vào ngày 20/6 tại Nhà Trắng, trong cuộc họp giữa Đặc phái viên Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff và các đối tác Vùng Vịnh, một ngày trước khi Mỹ mở chiến dịch “Búa Đêm” nhắm vào các tổ hợp hạt nhân Natanz, Isfahan và Fordow của Iran.
Gói đầu tư 20-30 tỷ USD vào chương trình hạt nhân dân sự của Iran sẽ do các quốc gia đồng minh của Mỹ tại Vùng Vịnh chi trả, thay vì đầu tư trực tiếp từ Mỹ. Phương án này đã được Washington đề cập trong một số vòng đàm phán trước đó.
Một quan chức giấu tên cho biết Mỹ sẵn sàng tạo điều kiện đối thoại giữa Iran và các nước Vùng Vịnh, nhưng sẽ không trực tiếp cam kết đầu tư vào chương trình hạt nhân của Iran.
Washington cũng đang tìm cách thuyết phục các đồng minh trong khu vực tài trợ cho Iran xây dựng các nhà máy hạt nhân không có cơ sở hạ tầng làm giàu uranium để thay thế tổ hợp Fordow, nơi vừa bị tấn công.
Đặc phái viên Witkoff cho biết Mỹ mong muốn đạt được một “thỏa thuận hòa bình toàn diện” với Iran, theo mô hình chương trình hạt nhân của Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), sử dụng uranium nhập khẩu thay vì tự làm giàu. Ông đặt câu hỏi: “Làm sao chúng ta xây dựng cho Iran một chương trình hạt nhân dân sự tốt hơn và cam kết không tự làm giàu uranium?”.
Tuy nhiên, Iran vẫn tỏ ra thận trọng về khả năng đàm phán và đạt được thỏa thuận với Mỹ. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi khẳng định rằng chưa có thỏa thuận nào về việc nối lại đàm phán với Mỹ và cũng không có bất kỳ cuộc trao đổi mới nào về vấn đề này.
Ông Araghchi nhấn mạnh rằng mọi thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Iran phải dựa trên ba yếu tố: quyền làm giàu uranium trên lãnh thổ Iran, việc Washington dỡ bỏ các lệnh trừng phạt và việc Tehran đưa ra đảm bảo không theo đuổi vũ khí hạt nhân.
Ngoại trưởng Iran cũng tiết lộ rằng trước khi bị tấn công, Iran đã bác bỏ đề xuất của Mỹ và chuẩn bị trình bày đề xuất của riêng mình, nhưng lịch họp đã bị hủy do chiến dịch quân sự của Israel.
Các chuyên gia về Iran lo ngại rằng sau các cuộc không kích của Mỹ và Israel, một số thành phần trong chính phủ Iran có thể thúc đẩy việc phát triển vũ khí hạt nhân để bảo vệ an ninh quốc gia. Quốc hội Iran gần đây đã thông qua luật chấm dứt hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), cho thấy sự mất lòng tin vào các cơ chế quốc tế.
Admin
Nguồn: VnExpress
